****** 2 ilustracje ("nadmiarowe" mozna wyrzucic) **************** POWER 32 Kolejnâ propozycjâ dla tych, którzy chcâ rozszerzyê moûliwoôci swojej Amigi CD32, jest przygotowana przez HDP przystawka o nazwie Power 32. Róûni sië ona doôê znacznie od przystawek opisywanych u nas wczeôniej. Marek Pampuch Przede wszystkim jest w porównaniu z SX-1 czy ProModule prawdziwâ "pcheîkâ". Mówiâc prosto, jest to niewielki obudowany interfejs, wkîadany do gniazda Expansion Amigi CD-32. Uzupeîniajâc të konsolë o opisywanâ przystawkë, zyskujemy dostëp do gniazd: * klawiatury (od PC z wtyczkâ typu DIN), interfejs klawiatury ma sensowne obloûenie klawiszy Amigi, nietypowych dla peceta ([Amiga], [Help]); * stacji dyskietek (do tego gniazda moûna podîâczyê dowolnâ zewnëtrznâ stacjë dyskietek od Amigi; * wideo (tu podîâczamy monitor lub genlock); * parallel (drukarka, sampler, digitalizer, kabel ParNet, przystawka teletekstu). Oprócz tego z przystawki Power 32 wyprowadzony jest przewód pîaski z typowym gniazdem, pozwalajâcym na podîâczenie 3,5-calowego twardego dysku. W porównaniu z przystawkami, opisywanymi wczeôniej, nie ma gniazda serial (widocznie konstruktorzy uznali, ûe CD32 moûe takâ transmisjë prowadziê przez zîâcze AUX i zestaw SerNet). Nie ma takûe moûliwoôci rozszerzenia pamiëci. To wszystko zawëûa nieco krâg ewentualnych odbiorców do graczy, którym takie rozszerzenie wystarczy. Ponadto rozszerzona o takâ przystawkë ACD32 caîkiem dobrze wspóîpracuje ze Scalâ, a niewielka iloôê miejsca zajmowana przez konsolë z interfejsem HDP, wydaje sië wskazywaê kolejne zastosowanie (interaktywne kioski informacyjne oparte na CD32. Rozwiâzanie to zdobywa coraz wiëkszâ popularnoôê w Kanadzie, a byê moûe moda na nie zapanuje wkrótce i w Polsce). Przystawka HDP jest takûe idealnym rozwiâzaniem dla amigowców o mniej zasobnych portfelach, jest bowiem znacznie taïsza od przystawek SX-1 i ProModule. Skoro juû wiemy, co to jest i dla kogo, moûemy przystâpiê do testowania. Jako urzâdzenia dodatkowe zgromadziîem na poczâtek zewnëtrzne stacje dyskietek firmy Golem (3,5 cala i 5,25 cala), twarde dyski WDC 850 MB i 1,3 FB, genlock HDP AX20 i sampler stereo tejûe firmy. A oto wraûenia z testu. Warunkiem poprawnego zadziaîania jest dobre dociôniëcie przystawki. Nie naleûy takûe zapominaê o sprawdzeniu, w jakiej pozycji znajduje sie wyîâcznik. (UWAGA: Jeôli wyîâczymy przystawkë przy wîâczonej CD32, to efekt bedzie widoczny, oczywiôcie, dopiero po resecie). Twardy dysk podîâcza sië doôê îatwo, niemniej rozwiâzanie, zaproponowane przez HDP, ma, moim zdaniem, dwie wady. Pierwsza to "wypchniëcie dysku na zewnâtrz". Twardziele sâ bardzo maîo odporne na czynniki zewnëtrzne, najlepiej wiëc, aby byîy schowane. Wprawdzie moûna sobie tu îatwo poradziê, chowajâc HDD do szuflady, ale to dodatkowy wydatek rzëdu 50 zî. Druga wada polega na tym, ûe przystawka nie ma wyprowadzenia zasilania twardego dysku. Wprawdzie i tu moûna sobie bardzo îatwo daê radë (cztery odpowiednie punkty lutownicze obok obudowy sâ îatwo dostëpne), niemniej nie kaûdy jest elektronikiem-amatorem. W tym ostatnim wypadku moûna zwróciê sië z proôbâ do firmy, aby zainstalowaîa odpowiedni przewód za dodatkowâ opîatâ. Nie trafia mi jednak do przekonania argument, ûe zasilacz CD32 jest tak sîaby, ûe "nie pociâgnie" twardego dysku. Jest to prawda, ale... w odniesieniu do dysków 2,5-calowych lub tych typów dysków 3,5 cala, które majâ duûy pobór prâdu. Oba wspomniane Caviary nie stwarzaîy najmniejszych problemów z rozruchem. A jeôli ktoô nie ma Caviara? Z zakamarków szafy wyciâgnâîem prehistoryczny, czteroletni dysk (takûe Western Digital) o "gigantycznej" pojemnoôci 40 MB i o poborze prâdu 0,8 A/0,6 A. Tego zasilacz CD32 rzeczywiôcie juû nie zdzierûyî. A zatem jeôli mamy taki prâdoûerny twardziel, naleûy go zasilaê z innego úródîa (bardzo dobrze do tego celu nadaje sië IBM PC, he, he -- choê wystarczy sam zasilacz od peceta). Na marginesie: niedobór prâdu po podîâczeniu twardego dysku objawia sië najczëôciej tym, ûe nie chce ruszyê... czytnik CD-ROM. Dotyczy to nie tylko Power CD32, ale i innych podobnych przystawek (zwîaszcza SX-1). Po zamontowaniu twardego dysku naleûy go jeszcze zainstalowaê programowo. W tym celu instrukcja zaleca wykorzystanie systemowego HDInstall. Ba, ale do CD32 dyski systemowe nie sâ doîâczane. Ja akurat miaîem taki (bo mam A1200), ale co majâ powiedzieê ci, dla których CD32 sâ jedynym komputerem. Pytaîem u dystrybutorów i w firmach podîâczajâcych twardziele do Amigi. Dodadzâ taki dysk, ale tylko wtedy, gdy jest u nich montowany. A Zosiom Samosiom pozostaje gieîda. Nie ma natomiast najmniejszych problemów z dodatkowymi stacjami dyskietek, i to niezaleûnie od tego, czy majâ bootselector, czy teû nie. Jeôli jednak w tym pierwszym wypadku ktoô miaîby problemy, naleûy sprawdziê podîâczenie pinów we wtyczce. CD32 bowiem, podobnie jak kaûda Amiga, rozpoznaje numer stacji wedîug sygnaîu na trzech pinach: pin 9 SEL 2 pin 20 SEL 3 pin 21 SEL 1 We wtyczce dysku bez bootselectora powinien byê doprowadzony przewód do zîâcza 21. Z dziaîaniem problemu nie ma, jest natomiast problem z nabyciem takiej stacji. Pamiëtam, jak w o wiele lepszych dla Amigi czasach straciîem kilka dni na zakup takiej stacji. Najprawdopodobniej zdajâ sobie z tego sprawë producenci Power CD32, zapowiadajâ bowiem, ûe juû wkrótce do przystawki tej bëdzie moûna podîâczyê stacjë dyskietek od peceta (a te znacznie îatwiej kupiê). Genlock i sampler dziaîaîy doskonale (nic w tym dziwnego, byîy to bowiem urzâdzenia tej samej firmy, i zapewne z nimi przystawka byîa sprawdzana). Na wszelki wypadek spróbowaîem jeszcze dostëpnych mi samplerów stereo firm GVP i Elsat. Tu takûe wszystko byîo O.K. Nieco gorzej sprawa wyglâdaîa w wypadku genlocka ProGen. Poniewaû jest on sterowany programowo poprzez zîâcze serial, brak tego gniazda wîaôciwie uniemoûliwia wykorzystanie genlocka (transmisja poprzez zîâcze AUX nie przeniesie wszystkich sygnaîów). Jako ostatnie urzâdzenie wypróbowaîem drukarkë Star NX-10. Niektórzy "fachowcy" w tym momencie popatrzâ na mnie, jak na normalnego inaczej. Co ma drukarka do konsoli? Teû tak poczâtkowo myôlaîem. Tymczasem (nawet jeôli nie doposaûy sië Power CD32 w stacjë dysków, umoûliwiajâcâ korzystanie na przykîad z CED-a) okazuje sië, ûe wiele kompaktów, na przykîad ksiâûka kucharska czy encyklopedie firmy Xiphas, ma moûliwoôê wydruku (oczywiôcie jeôli podîâczymy drukarkë) i, rzecz jasna, tylko po angielsku, bo takie teksty sâ na wspomnianych kompaktach. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby polscy producenci kompaktów, o których juû coô sîychaê, umieôcili na swoich krâûkach sterowniki AmigaPL. Teraz juû moûna. Przystawka ma wyîâcznik, co jeszcze bardziej skîania mnie do tezy, ûe opisywany wyrób jest przeznaczony gîównie dla graczy. To gry bowiem najczëôciej odmawiajâ posîuszeïstwa przy jakiejkolwiek zmianie konfiguracji fabrycznej. Jeôli zaô mamy przystawkë HDP, to w wypadku kîopotów wystarczy przestawiê przeîâcznik. Konstrukcja i sposób montowania przystawki uniemoûliwiajâ natomiast montaû moduîu FMV. Nie sâdzë jednak, aby byî to jakikolwiek powód do rozpaczy. Escom nie jest bowiem zainteresowany kontynuowaniem produkcji tego moduîu, nie widaê takûe innych chëtnych, nieliczne zaô pozostaîe na rynku egzemplarze osiâgnëîy ceny zabójcze (ostatnio widziaîem je za 1450 zî!). Przystawka nie ma takûe zegara. Moûna jednak zamówiê montaû tego ukîadu w firmie HDP. Czas na podsumowanie. Uwaûam, ûe przystawka Power 32 jest bardzo dobrym rozwiâzaniem dla wszystkich tych, którzy: * Nie majâ zbyt wielkich wymagaï co do swojej CD32. Ot, chcieliby czasem pograê w gry niedostëpne na kompaktach, napisaê i wydrukowaê list do cioci albo artykuî do Magazynu AMIGA, obejrzeê obraz z CD32 nie na ekranie telewizora, ale na monitorze, stworzyê jakiô gangowy kawaîek na Protrackerze czy narysowaê coô Deluxe Paintem i przechowaê to na dyskietce lub na dysku. A przy tym chcâ zainwestowaê jak najmniej. * Nabywszy tanio CD32, traktujâ go jako kompakt do swojej "wiëkszej" Amigi, a majâ juû doôê zabaw z SerNetem (transmisja przez Parallel jest wygodniejsza i szybsza). * Pragnâ zainstalowaê w swoim biurze turystycznym, sklepie itd. nie wymagajâcy zachodu punkt informacji dla klientów. Moûe zbyt wybiegam w przyszîoôê, ale taniejâce ekrany dotykowe i coraz wiëcej firm nagrywajâcych kompakty "pod dyktando klienta" czyni të wizjë prawdopodobnâ. Urzâdzenie: Power 32 Komputer: Amiga CD32 Cena: 500 zî Producent: HDP Electronics sc., Koôciuszki 4, IV p. 50-038 Wrocîaw, tel./fax (071) 723380 Wykonanie: 9/10 Obsîuga: 8/10 Montaû: 10/10 Instrukcja: 6/10 Cena/jakoôê: 9/10 Ogólnie: 8/10