**** 4 rysunki, odwoîania w tekôcie ***** PROCONTROL 1.04 W dzisiejszych "komputerowych" czasach maîo kto pamiëta, ûe istniaî kiedyô inny sposób przetwarzania danych czy pracy z komputerem niû powszechnie spotykana ostatnio metoda interaktywna. Tadeusz Talar Wydawaê by sië mogîo, ûe klasyczne przetwarzanie wsadowe (ang. batch processing), bo wîaônie je mam na myôli, skoïczyîo sië wraz z wymarciem systemów komputerowych, akceptujâcych dane wejôciowe na takich noônikach, jak karty czy taômy perforowane. Nie jest to jednak zgodne z prawdâ, gdyû idea ta przetrwaîa do dziô i moûna spotkaê jej ôlady juû nie wôród komputerów, lecz w sposobie dziaîania aplikacji. Wôród programów dla Amigi jednâ z nich jest, wspomagajâcy obsîugë graficznego "kombajnu" ADPro, program ProControl. Od firmy ARAM do redakcji trafiîa wersja tego programu, oznaczona numerem 1.04. Choê ProControl jest firmowany przez znanâ firmë ASDG (twórcë m.in. ADPro, MorphPlus czy ôwietnego edytora CygnusED), faktycznym jego twórcâ jest firma Element Software Design. Program nie jest produktem nowym, data pojawiajâca sië na listwie gîównego okna wskazuje, ûe powstawaî w latach 1992-93. Od tego czasu jednak nikt nie napisaî lepszego programu o charakterze i funkcjach ProControla, bazujâcego na moûliwoôciach ADPro. Pozwólcie, ûe tu powrócë do mego poczâtkowego wtrëtu na temat przetwarzania wsadowego. Otóû ProControl sîuûy generalnie do tego, by za jego pomocâ w îatwy sposób moûna byîo przygotowaê listë poleceï, skrupulatnie wykonywanych nastëpnie przez program ADPro, a wîaôciwie przez poszczególne elementy tego pakietu. Uzyskanie efektu, jaki tâ drogâ moûna osiâgnâê, wymagaîoby u mniej doôwiadczonych uûytkowników ADPro wielu klikniëê myszâ i stosunkowo dîugiego czasu. Bardziej doôwiadczeni skorzystaliby z pewnoôciâ z wchodzâcego w skîad pakietu ADPro moduîu FRED, lecz do pewnych zastosowaï nie potrzeba angaûowaê tak skomplikowanego w obsîudze narzëdzia, którego wîaôciwe uûycie wymaga przy okazji niezîej znajomoôci ARexxa. ProControl wykonuje utworzonâ listë poleceï bez udziaîu uûytkownika, troszczâc sië o poprawne wykonanie wszystkich operacji. Oczywiôcie istnienie dwóch programów w pamiëci operacyjnej Amigi, podczas przetwarzania serii obrazków czy animacji, skutecznie ogranicza zakres potencjalnych chëtnych do zakupu tego programu, lecz z drugiej strony îatwoôê i wygoda posîugiwania sië ProControlem moûe stanowiê nie lada pokusë dla wszystkich nieco "bogatszych" w RAM posiadaczy Amigi i ADPro. Program jest dostarczany na jednej dyskietce, zajmujâc ok. 1/3 jej pojemnoôci. Dziëki zastosowaniu obecnie juû niemal klasycznej techniki instalowania oprogramowania na Amigach, tzn. przy uûyciu programu Installer i odpowiedniego skryptu instalujâcego, czynnoôê ta jest prosta. Installer sam rozpoznaje, w którym katalogu naszego dysku znajduje sië ADPro, i wîaônie tam usiîuje zainstalowaê program ProControl. Gdyby nam sië to nie podobaîo, moûemy wybraê inny katalog docelowy. Przed rozpoczëciem procedury instalacji sprawdzana jest takûe wersja posiadanego programu ADPro. Testowany ProControl 1.04 wymaga ADPro w wersji 2.03 lub wyûszej. Jeôli wiëc macie wersjë niûszâ, ProControl nie zostanie zainstalowany. Innâ sprawâ jest koniecznoôê zainstalowania w systemie ARexxa. Warto zapoznaê sië z informacjami, wyôwietlanymi na koïcu procesu instalacji. Podane sâ tam zmiany, wprowadzone w wersji 1.04 programu ProControl. Moim zdaniem sâ one bardzo istotne, poza tym informacji tych próûno szukaê w instrukcji uûytkownika. A propos instrukcji uûytkownika. Przyznam szczerze, ûe zawartoôê kilkudziesiëciostronicowej broszury trochë mnie rozczarowaîa. Po pierwsze chwilami dziwiî brak zgodnoôci pomiëdzy treôciâ podrëcznika a wersjâ ProControla (np. inne nazwy w menu lub ich brak). Po drugie instrukcja zawsze kojarzyîa mi sië z czymô, co wyczerpuje temat, o którym traktuje. W wypadku podrëcznika ProControla znaków zapytania przybyîo. Instrukcja, instrukcjâ, ale najwaûniejsze jest to, jak spisuje sië sam program. Uruchomienie ProControla powoduje automatyczny start "w tle" ADPro. Program wita nas doôê "przegadanym", na pierwszy rzut oka, interfejsem (patrz rys. 1.), i to w dodatku w trybie hi-res laced. Oznacza to, ûe podczas pracy bëdziemy mieê do czynienia z "nieznoônym" drûeniem obrazu, wyôwietlanego na ekranie monitora (interlace). Niestety, nie moûna tego zmieniê. Te pierwsze wraûenia po chwili znikajâ, gdyû bliûsze przyjrzenie sië ekranowi programu ProControl odkrywa jego logiczne rozplanowanie. Po prawej stronie znajdujâ sië trzy okna, pokazujâce udostëpniane przez ADPro moduîy do wczytywania danych (LOADERS), operowania na nich (OPERATORS) i zapisywania (SAVERS). Zawartoôê poszczególnych list jest zaleûna od zainstalowanej konfiguracji ADPro. Jeûeli chcemy, by przetworzone obrazki czy animacje miaîy okreôlony tryb, liczbë kolorów czy aby przy ich "generowaniu" byî uûywany jakiô konkretny algorytm ditheringu, moûemy to zadeklarowaê poprzez uûycie gadûetów, znajdujâcych sië w ôrodkowej czëôci ekranu. Natomiast prawy górny róg zajmujâ gadûety do wprowadzania modyfikacji takich parametrów obrazka, jak kolor, jaskrawoôê, gamma (BALANCE), jego palety kolorów (PALETTE) oraz poîoûenia wczytywanego obrazka (lub klatki animacji), tj. pionowo (PORTRET) i poziomo (LANDSCAPE, odwrócony 90 stopni wg wskazówek zegara). Gadûet GET ADPRO pozwala na natychmiastowe przejôcie do programu ADPro. Przydaje sië to czasem, zwîaszcza wtedy, gdy chcemy sprawdziê efekt dziaîania jakiejô opcji. Najwaûniejsze z punktu widzenia pracy w ProControl jest okno ADPRO ACTIONS, znajdujâce sië w prawym dolnym rogu ekranu. To tutaj wîaônie moûemy obserwowaê, jak poprzez klikniëcia na róûnych elementach ekranu tworzymy listë rozkazów, wykonywanâ nastëpnie skrupulatnie przez program przy wspóîudziale ADPro. Tworzenie nie jest moûe najlepszym odpowiednikiem na powszechnie stosowane w ProControl sîowo INJECT, opisujâce gadûety do wprowadzania (wstrzykiwania?!) wybranej pozycji z listy lub kombinacji ustawionych innych gadûetów. Umieszczone na liôcie polecenia stanowiâ "wsad" (ang. batch), który, uruchomiony klikniëciem na gadûecie PROCESS SCRIPT, jest dokîadnie wykonywany linijka po linijce przez ADPro. Dlaczego napisaîem "wsad", a nie skrypt, jak sugeruje napis na wspomnianym gadûecie? Otóû bardzo ciekawâ i uûytecznâ moûliwoôciâ, oferowanâ przez ProControl jest fakt, ûe "wsad" moûe skîadaê sië z wielu skryptów (oddzielonych klikniëciem na END CURRENT SCRIPT), z których kaûdy moûe "odwalaê" odrëbny kawaî roboty, a produkty jego dziaîania (utworzone obrazki czy klatki animacji) bëdâ "widziane" przez kolejne skrypty, nastëpujâce po nim. W danym skrypcie moûna wiëc np. zadeklarowaê operacje wykonywane na obrazku, który bëdzie utworzony przez skrypt go poprzedzajâcy, a którego na dysku czy w pamiëci FIZYCZNIE JESZCZE NIE MA! Innym ciekawym rozwiâzaniem, zwiâzanym ze skryptami, jest moûliwoôê okreôlenia, ile razy polecenia, znajdujâce sië w danym skrypcie, majâ byê wykonane. Wystarczy kliknâê dwukrotnie na dowolnym poleceniu, w którego skrypcie chcemy okreôliê liczbë powtórzeï, na pojawiajâcym sië oknie (rys. 2.) wpisaê odpowiedniâ wartoôê w pole (# OF ITERATIONS) i kliknâê na (USE THIS SETTINGS). Po dokîadnym przyjrzeniu sië moûna zauwaûyê, ûe w ten sposób da sië zmieniaê inne parametry danego skryptu lub nawet okreôliê zakres dziaîania poszczególnych poleceï (pola FRAME IN i FRAME OUT). Liczba iteracji odnosi sië tylko do konkretnego skryptu, dla którego zostaîa zadeklarowana. Ograniczenie to narzuca przyjëty w ProControl sekwencyjny sposób przetwarzania skryptów (tzn. skrypty sâ wykonywane w kolejnoôci, jeden po drugim). Nie ma wiëc mowy o jakichô "skokach" lub "zagnieûdûeniach" skryptu w skrypcie. Innâ, zwiâzanâ z okreôleniem liczby iteracji, moûliwoôciâ jest deklarowanie, zamiast konkretnej wartoôci numerycznej, parametru polecenia, jej zakresu lub wartoôci poczâtkowej i kroku. W takim wypadku ProControl, w trakcie wykonywania kolejnych iteracji, bëdzie stopniowo obliczaî kolejnâ wartoôê tak okreôlonego parametru, i dopiero wtedy wykonywaî dane polecenie (ze zaktualizowanym parametrem). Dostëpne sâ dwa rodzaje takiego okreôlania parametru, tzn. OD_DO i OD_Z_KROKIEM. Zadeklarowanie zakresu OD_DO sprowadza sië do wpisania w dowolne pole numeryczne wartoôci w formie "OD_f_DO", np. 10f100, co odpowiada zakresowi zmiany wartoôci parametru od 10 do 100. Drugâ moûliwoôciâ jest wartoôê, wpisana w formie "OD_d_Z_KROKIEM", np. 10d4, czyli poczâtkowa wartoôê bëdzie wynosiê 10, a nastëpnie w kolejnych "krokach" iteracji bëdzie zwiëkszana o 4. Do czego to sië moûe przydaê? Umiejëtne zastosowanie pozwala na tworzenie ze statycznych obrazków animacji z ruchomymi "tîami" czy "przenikaniami". Interesujâce efekty moûna uzyskaê przy wspomnianych sposobach deklarowania parametrów, zwîaszcza dla takich operatorów ADPro, jak ROLL, TWIRL czy COLLAPSE. Osiâgniëcie ich przy uûyciu ADPro sprowadzaîoby sië, co prawda, do zastosowania moduîu FRED tego pakietu, lecz ze wzglëdu na doôê zîoûony sposób korzystania z moûliwoôci tego moduîu, uûycie w tym celu ProControla jest wygodniejsze i bardziej komfortowe, poza tym nie jest wymagana doôê dobra znajomoôê ARexxa. Stosowanie formy "OD_f_DO" nie zawsze uwieïczone jest sukcesem. Kilkakrotnie, podczas przeprowadzania testów, po wpisaniu tej, teoretycznie dozwolonej, formy zapisu parametru numerycznego, powodowaîo przerwanie wykonywania skryptu juû po pierwszej iteracji i pojawienie sië komunikatu o bîëdzie. Nie wiem do koïca, po której stronie moûna byîo doszukiwaê sië winy, czy "zawalaî" uruchamiany operator, czy loader ADPro 2.5, czy ProControl, poniewaû tandem, skîadajâcy sië ze starszej wersji ProControl 1.02 i ADPro 2, zachowywaî sië bez zarzutu. Efekt korzystania z moûliwoôci, jakie daje ProControl, najlepiej wyjaôniê na przykîadzie. Otóû posiadajâc dwa obrazki, postanowiîem utworzyê sobie krótkâ animacjë, w której jeden obrazek "zamieniaîby sië" w kulë na tle drugiego. Przy uûyciu "goîego" ADPro wykonanie tego zadania, nawet dla krótkiej animacji, wymagaîoby sporej liczby operacji. Oczywiôcie mógîbym posiîkowaê sië FRED-em, ale poniewaû ProControl jest wygodniejszy w uûyciu, postanowiîem zrzuciê to zadanie wîaônie na niego. Algorytm postawionego zadania byî prosty. W pierwszej kolejnoôci jeden obrazek miaî zostaê przetworzony na serië obrazków, przedstawiajâcych stopniowe przeksztaîcanie w kulë. Nastëpnie kaûdy obrazek tej serii miaî zostaê wkomponowany w drugi i caîoôê miaîa byê stopniowo zapisywana jako poszczególne klatki animacji. Z punktu widzenia ProControla realizacja tego algorytmu wymagaîa dwóch skryptów. Moûna je znaleúê na rysunku 3., gdzie znajdujâ sië takûe obrazki "wejôciowe" i niektóre klatki gotowej animacji. Na marginesie chciaîbym zaznaczyê, ûe uûyty w tym przykîadzie operator SPHERE nie wchodzi w skîad pakietu ADPro, ale stanowi czëôê innego bardzo dobrego produktu firmy ASDG, czyli programu MorphPlus. Jeûeli obydwa programy sâ zainstalowane w tym samym katalogu, to ProControl "widzi" wszystkie elementy (moduîy LOADER, SAVER, OPERATOR) i potrafi je wykorzystaê. Gdy lista poleceï byîa gotowa, kliknâîem na PROCESS SCRIPT i mogîem zajâê sië innymi sprawami. Od czasu do czasu sprawdzaîem tylko, w jakiej fazie wykonywania znajduje sië mój "wsad", na wyôwietlanym przez program wskaúniku (rys. 4.). Niestety, pozytywnâ ocenë programu ProControl, obniûa kilka dostrzeûonych w trakcie testu niedogodnoôci. Program nie sprawdza poprawnoôci skryptu, np. zestawienie opcji w niewîaôciwej kolejnoôci powoduje po uruchomieniu pojawienie sië komunikatu o bîëdzie i przerwanie wykonywania danego skryptu. Nie jest to moûe duûa niedogodnoôê, dla osób o biegîej znajomoôci "filozofii dziaîania" ADPro, ale przy jego bardzo rozbudowanych moûliwoôciach i równie obszernej dokumentacji, skazuje to niezbyt wprawnych uûytkowników, chcâcych uîatwiê sobie ûycie posîugiwaniem sië ProControlem, na ciâgîe zerkanie do instrukcji ADPro, w celu wyîuskania powodu powstania komunikatu o bîëdzie. Jako kolejny kamyczek dorzuciîbym jeszcze, wspomnianâ wczeôniej, nieprawidîowâ interpretacjë parametru 'f' (uûywanego do opisania zakresu zmiany wartoôci liczbowej "OD_f_DO", np. 10f100), jak i brak kontroli przekroczenia dopuszczalnego zakresu wartoôci liczbowej parametrów (jeûeli parametr moûe przyjâê wartoôê zakresu od 0 do 100, to moûemy wpisaê np. 103 i wprowadziê polecenie do skryptu, ale po uruchomieniu z pewnoôciâ otrzymamy komunikat o bîëdzie). Wspomniane mankamenty nie zaêmiâ jednak faktu, ûe po kilku tygodniach korzystania z dobrodziejstw, oferowanych przez program ProControl, staî sië on jednym z najczëôciej uûywanych przeze mnie narzëdzi do obróbki gotowych animacji i serii obrazków. Program ten kolosalnie upraszcza korzystanie z moûliwoôci, oferowanych przez ADPro, pozwala zrealizowaê coô szybko, bez potrzeby uciekania sië do programowania w ARexxie. Moûliwoôê deklarowania wielu skryptów i iteracji oraz wykorzystania LOADERów i OPERATORów innego bardzo dobrego produktu firmy ASDG, jakim jest pakiet MorphPlus, dodatkowo podnosi atrakcyjnoôê ProControla. Stanowi on bardzo interesujâcâ propozycjë dla tych uûytkowników ADPro, którzy dysponujâc zainstalowanym w komputerze wiëkszym RAM-em, chcâ sobie uîatwiê pracë i jednoczeônie zaoszczëdziê wiele, wiele klikniëê myszkâ. Program: ProControl 1.04 Dystrybutor: ARAM, Warszawa, ul. Ôniadeckich 17, tel./fax (022) 295499 Cena: &&&&&&&& Ocena: 7/10