****** tu bëdzie 6 rysunków (za tydzieï) ******************* STUDIO Professional II Na tle róûnych systemów operacyjnych system operacyjny Amigi moûe byê dla nas, uûytkowników tego komputera, powodem do dumy. Jego zalety, takie jak funkcjonalnoôê czy stabilnoôê (zmâconâ od czasu do czasu wadliwie napisanymi programami) podkreôlajâ nawet fachowcy z innych platform sprzëtowych. Tadeusz Talar Najlepszym dowodem na to jest fakt, ûe w pojawiajâcych sië nowych mutacjach innych systemów operacyjnych wystëpujâ czësto mechanizmy od lat funkcjonujâce na Amidze. Jest jednak "poletko" niewîaôciwie, jak dotâd, zagospodarowane przez projektantów i programistów naszego OS-a. Chodzi mianowicie o jedno z podstawowych zadaï kaûdego wîaôciwie systemu operacyjnego, tzn. drukowanie. Na szczëôcie istniejâ "nakîadki", rozwiâzujâce problem poprawnego druku. Jednâ z najlepszych jest produkt niemieckiej firmy arXon, pakiet STUDIO Professional II. Jak wiecie, wydruk na Amidze przebiega w pewien schematyczny sposób. Sprawa wyglâda nastëpujâco. W naszym programie, z którego chcemy drukowaê, wybieramy opcjë PRINT, w tym momencie dane (rysunek, tekst) nie wëdrujâ bezpoôrednio do drukarki, lecz "odpowiednio" przetwarza je specjalny moduî systemu, czyli sterownik drukarki, "dostosowujâcy" drukowane dane tak, by byîy one bez problemu zinterpretowane przez danâ drukarkë. Piszë "danâ", poniewaû na razie nie ma jednolitego standardu kodów dla drukarki (najczëôciej uûywanych jest co najmniej kilka), dlatego wîaônie, posiadajâc jakâô drukarkë, musimy okreôliê, jaki sterownik ma "filtrowaê" dla niej dane. I to jest najwiëksza bolâczka systemu Amigi. Sterowniki "nie dorastajâ" do moûliwoôci oferowanych obecnie na rynku drukarek, tak pod wzglëdem klasycznych moûliwoôci sterowania drukiem, jak i osiâganej jakoôci. Wspóîczesne drukarki pozwalajâ bowiem na wiele, wiele wiëcej niû moûna wycisnâê z oryginalnych sterowników. Co gorsza, nastaîa ostatnio moda na pozbawianie drukarek wszelkich "manipuladeî", typu przyciski, przeîâczniki itp. Sâ one w peîni sterowane programowo. Jakoôê oferowanych przez drukarki wydruków równieû sië poprawiîa. Cóû z tego, skoro 24-bitowy obrazek moûemy wydrukowaê jedynie z jakoôciâ 12-bitów (4096 kolorów), bo na tyle pozwalajâ systemowe sterowniki. Odpowiedziâ na oczekiwania wymagajâcych uûytkowników drukarek 24-igîowych, atramentowych czy laserowych jest wîaônie STUDIO Professional II v 2.05. Dystrybutorem tego pakietu w Polsce jest firma Septima Computer. Zawartoôê W skîad omawianego pakietu wchodzi zestaw sterowników, które w przeciwieïstwie do systemowych majâ bardzo bogate moûliwoôci konfiguracji tak drukarek, dla których sâ przeznaczone, jak i wymaganej jakoôci wydruków, oraz program STUDIO, pozwalajâcy na dokonywanie ostatecznych korekt i drukowanie gotowych obrazków bitmapowych. Caîoôê uzupeînia absolutna nowoôê w amigowskim ôwiecie, czyli CMS (ang. Color Management System), co po polsku moûna przetîumaczyê jako system zarzâdzania kolorami, a tîumaczâc na normalny jëzyk uûytkownika, moûliwoôê dostosowania dziaîania programu do takich urzâdzeï, jak skaner, monitor i posiadana drukarka tak, by kolory otrzymane na wydruku byîy jak najbardziej zbliûone do oryginaîu. Instalacja Pakiet jest dostarczany na trzech dyskietkach wraz z instrukcjâ. Co ciekawe, pomimo niemieckiego rodowodu wszystkie moduîy pakietu komunikujâ sië z nami w jëzyku angielskim, natomiast bardzo dobry i wyczerpujâcy podrëcznik uûytkownika napisany jest po niemiecku. Tu pozwolë sobie na maîâ uwagë pod adresem dystrybutora. Biorâc po uwagë cennâ zawartoôê instrukcji tak uûytecznego pakietu i jednoczeônie myôlâc o polskim uûytkowniku, warto by byîo pokusiê sië o przetîumaczenie jej, gdyû stanowi ona kluczowe úródîo informacji na temat wîaôciwego skonfigurowania i wykorzystania pakietu. Wymagania sprzëtowe omawianego pakietu (a wîaôciwie gîównego elementu -- programu Studio) nie sâ wygórowane. Do poprawnej pracy wystarczy dowolna Amiga, wyposaûona w system 2.0 i nowszy, m.in. 1 MB pamiëci RAM. Natomiast komfort posîugiwania sië pakietem uzyskujemy przy posiadaniu komputera z 2, i wiëcej, MB RAM oraz twardym dyskiem. Dziëki optymalizacji kodu pod kâtem procesorów MC68020/30/40 komputery w nie wyposaûone (oraz dodatkowo w koprocesory arytmetyczne) drukujâ znacznie szybciej. Zabezpieczeniem przed nielegalnym uûytkowaniem jest koniecznoôê podania w trakcie instalacji numeru seryjnego, wydrukowanego na pierwszej dyskietce zestawu. Cennâ opcjâ, dodanâ dla wygody uûytkownika, jest teû moûliwoôê odinstalowania wszystkich elementów pakietu. Drivery i programy wspomagajâce Najwaûniejszâ cechâ dostarczonych w pakiecie sterowników jest fakt, ûe stanowiâ one kompletny zamiennik dla sterowników, znajdujâcych sië na dyskietkach systemowych Amigi. Oczywiôcie cieszyê sië nimi mogâ jedynie posiadacze drukarek co najmniej 24-igîowych, atramentowych i laserowych, bo jak juû wspomniaîem, pakiet STUDIO Pro II zostaî napisany specjalnie dla tego typu drukarek. Co prawda posiadacze 9-igîowych drukarek mogâ sië poczuê nieco dyskryminowani, lecz nie czarujmy sië, uzyskanie wydruków graficznych wysokiej jakoôci na tego typu sprzëcie, wîaôciwie nie jest moûliwe. Barierâ jest tu rozdzielczoôê i maîa dokîadnoôê. Innâ sprawâ jest fakt, ûe program ten "przychodzi" do nas z Zachodu, gdzie dawno popularne 9-igîówki sîuûâ jedynie do drukowania faktur i listingów, a cena ich zasadniczo nie róûni sië od najtaïszych urzâdzeï 24-igîowych. No cóû, to kolejny znak czasu w komputerowym ôwiecie... Uwadze niezadowolonych z tego faktu posiadaczy 9-igîówek, chcâcych "wycisnâê" wszystko, co sië da, ze swych maszyn, polecaîbym program tego samego typu, lecz o nieco innej filozofii dziaîania, a mianowicie TurboPRINT Pro, który 9-igîówki "obsîuguje". Jeûeli jednak kupiliôcie dowolnâ czarno-biaîâ czy kolorowâ drukarkë, która ma wiëcej niû 9 igieî, lub teû "pluje" atramentem czy "sypie" tonerem, a nawet drukuje przez grzanie czy malowanie woskiem, to moûecie byê spokojni, odpowiedni sterownik, pomimo ûe nie ma go na dyskietkach systemowych Amigi, w pakiecie STUDIO Pro II na pewno sië znajdzie. W wersji 2.05 lista "obsîugiwanych" drukarek obejmuje 484 pozycje róûnych producentów (opublikowanie jej zajëîoby wiëcej miejsca niû dwa takie artykuîy), z czego przetestowano dziaîanie ze 145 drukarkami najpopularniejszych typów. Przyglâdajâc sië tej imponujâcej liôcie moûna z peînym przekonaniem stwierdziê, ûe nie ma na polskim rynku komputerowym drukarki, na której dziëki STUDIO Pro II nie daîoby sië drukowaê. Samo drukowanie to nie wszystko, liczy sië takûe komfort obsîugi i moûliwoôci konfiguracji trybu pracy danej drukarki. W STUDIO Pro II umoûliwiajâ to znacznie zmodyfikowane i rozbudowane sterowniki. Zaleûnie od typu wybranej w trakcie instalacji drukarki oprócz samego sterownika instalowany jest bowiem (w katalogu Prefs, o ile nie bëdziemy chcieli inaczej) specjalny program do ustawiania parametrów wydruku. Dla drukarek 24-igîowych, "obsîugiwanych" przez PinDriver (24/48-igîowe drukarki Oki, Star, Brother, Seikosha, Epson, Fujitsu /DLP24C i DLP24C+/, Panasonic, Nec i inne), nosi on nazwë PinPrefs, dla drukarek atramentowych ze sterownikiem DeskDriver lub DeskDriver4C przeznaczony jest DeskPrefs lub DeskPrefs4C, natomiast dla laserowych, "obsîugiwanych" przez LaserDriver -- LaserPrefs itd. Myôlë, ûe o bogactwie moûliwoôci konfiguracji najlepiej mówiâ okna tych programów na rys. 1. Oprócz wspomnianych wczeôniej sterowników STUDIO Pro II posiadacze drukarek, takich jak CanonBJ5-230, CanonBJ300, CanonBJ-EC lub pracujâcych w trybie EpsonP2 (m.in. Epson STYLUS) równieû znajdâ w omawianym pakiecie programy do ustawiania preferencji. We wszystkich programach, definiujâcych parametry pracy sterowników, szczególnie przypadîa mi do gustu moûliwoôê ustawiania jasnoôci, kontrastu czy gamma oraz regulacja nasycenia poszczególnych kolorów w wydruku, dostëpna po klikniëciu na gadûecie COLOR ADJUSTMENTS (rys. 2.). Zwraca równieû uwagë moûliwoôê wybrania jednego z prawie 60 algorytmów ditheringu, pozwalajâca na bardzo dobrâ jakoôê tzw. przejôê tonalnych, tak w wydrukach czarno-biaîych, jak i kolorowych (rys. 3.). Co ciekawe, moûna równieû definiowaê wîasny typ ditheringu. Dla nowych drukarek laserowych firmy Hewlett Packard bardzo uûytecznym narzëdziem jest program SetupPJL (rys. 4.). Pozwala on na bardzo wnikliwâ kontrolë i konfiguracjë pracy caîej rodziny drukarek HP IV. Z punktu widzenia polskiego uûytkownika cenna jest moûliwoôê definiowania zestawu znaków, które sâ z reguîy wbudowane firmowo do tych drukarek, uûywanych do wydruków tekstowych. Wybranie trybu ISO Latin 2 pozwala na drukowanie polskich znaków diakrytycznych. Studio Opisane wczeôniej elementy pakietu STUDIO Professional II stanowiâ swego rodzaju "danie gîówne", jakie zaserwowaî nam Wolf Faust i firma arXon. Korzystajâc z kulinarnych porównaï, za "smakowity deser" moûna uznaê szczególny element pakietu, czyli program STUDIO (rys. 5.). Aplikacja ta pozwala na wydruk obrazków bitmapowych z plików w nastëpujâcych formatach: IFF ILBM (wszystkie tryby, takûe AGA), IFF Deep (24 bity), JPEG, PGM (8 bit), PPM (24 bity), GIF oraz innych, dziëki wykorzystaniu wprowadzonego w systemie 3.0 mechanizmu DataTypes (np. PCX czy BMP). Naleûy zaznaczyê, ûe nie jesteômy przy tym ograniczeni posiadanâ pamiëciâ RAM naszego komputera, poniewaû STUDIO ma moûliwoôê wydruku bezpoôrednio z dysku. Program zapewnia peînâ kontrolë nad rozmiarami drukowanego obszaru i formatu papieru. Moûna realizowaê wydruki takûe w trybie poster, kiedy to wejôciowy obrazek powiëkszamy do takich rozmiarów, ûe zajmuje on powierzchnië kilku, a czasem kilkudziesiëciu stron. Po wydruku wystarczy skleiê je w caîoôê i plakat gotowy. Podobnie jak w wypadku preferencji dla sterowników w STUDIO moûemy takûe okreôliê uûywany przy wydruku jeden z 60 algorytmów cieniowania/rastrowania (ditheringu) oraz w nieco bogatszy sposób moûemy ingerowaê w takie parametry, jak zmiana jaskrawoôci, kontrastu, ostroôci czy inwersji lub efektu lustra drukowanego obrazka. Do wydruku STUDIO moûe uûywaê, oprócz wîasnych sterowników drukarek oraz oryginalnych z systemu Amigi (w wersji nowszej niû 2.04), specjalnie przeznaczonych do tego celów moduîów wyjôciowych, tzn. IFF ILBM, Epson Stylus, Canon BJ i Canon BJC, Fargo Primera. Pomijajâ one zainstalowane sterowniki i sâ przekazywane bezpoôrednio do wyûej wymienionych urzâdzeï. Ciekawostkâ moûe byê tu moduî IFF ILBM, umoûliwiajâcy niejako próbny wydruk nie na drukarce, lecz do pliku graficznego w formacie IFF ILBM (rys. 6.). Z punktu widzenia uûytkownika, waûne jest jeszcze to, ûe program STUDIO ma bardzo rozbudowany (duûa liczba rozkazów) port ARexxa oraz pomoc w postaci pliku AmigaGuide. Nowoôê! Color Management System STUDIO Pro II jest pierwszym znanym mi programem dla Amigi, który ma system kalibracji kolorów (ang. Color Management System, CMS). Przy uûyciu wchodzâcych w skîad pakietu CMSPicture, CMSScan, CMSEdit moûemy w miarë dokîadnie "dopasowaê" pod wzglëdem reprodukcji kolorów wszystkie urzâdzenia, takie jak skaner, monitor i drukarka, a nastëpnie utworzyê specjalny plik, zawierajâcy tzw. profil. Na jego podstawie program STUDIO wprowadza ostateczne korekty do wydruku tak, ûeby wydruk byî jak najbardziej zbliûony do tego, co obserwujemy na ekranie monitora. Utworzenie "profilu" wymaga, niestety, wszystkich trzech elementów podstawowego zestawu DTP, tj. skanera, dobrego monitora oraz drukarki. Poza tym przy kalibracji monitora waûne jest wîaôciwe oôwietlenie pomieszczenia, w którym sië on znajduje. Najlepiej, by bez wzglëdu na porë dnia byîo ono staîe i miaîo të samâ barwë. Firma arXon pomyôlaîa teû o nieco mniej zamoûnych uûytkownikach lub leniuszkach. W pakiecie znajdujâ sië predefiniowane "profile" dla konkretnych zestawów sprzëtu. Wystarczy tylko cierpliwie poszukaê i wypróbowaê niektóre ustawienia, by wybraê najbardziej odpowiadajâce naszym gustom. Podsumowujâc omawiany pakiet nie sposób nie wytknâê kilku mankamentów, do których zaliczyîbym przede wszystkim brak "obsîugi" przez sterowniki polskich znaków diakrytycznych w formacie AmigaPL przy wydrukach w trybie tekstowym oraz brak podglâdu drukowanego obrazka w programie STUDIO. Natomiast po kilku tygodniach posîugiwania sië nowymi sterownikami oraz samym programem STUDIO na takich drukarkach jak Epson Stylus 800, HP DeskJet 550C oraz HP LaserJet IV MP, wykonane nim wydruki z takich programów, jak Art Expression, ImageFX, PageStream 2.22, ADPro, Final Writer i nawet poczciwy DPaint, bardzo przypadîy mi do gustu. Jedna uwaga: przy Stylusie wystâpiîy maîe problemy z wydrukiem. Na szczëôcie poprawiono je w nowszej wersji (2.07). Studio Professional II Dystrybutor: Septima Cena: 320 zî Ocena: 8/10