ImageFX ------- CO MA TRAMWAJ DO GRAFIKI, CZYLI PANTOGRAPH Doōź przewrotny tytuī niniejszego artykuīu wynika z przedziwnego nazewnictwa, jakie wybraīa firma Nova Design Inc. na okreōlenie jednej z opcji programu ImageFX. Opcja ta naleūy do kanonu funkcji, wykonywanych przez profesjonalne programy image processing. PANTOGRAPH, bo o tej opcji mowa, nie okreōla bynajmniej czėōci elektrowozu czy wozu tramwajowego (dla dociekliwych: pantograf to ta czėōź elektrowozu, która "dotyka" drutu zasilajācego), lecz stanowi jeden z trybów rysowania, a wīaōciwie modyfikacji istniejācego obrazka w programie ImageFX. Tadeusz Talar Czym szczególnym charakteryzuje siė nasz bohater? Przede wszytkim duūā skutecznoōciā w walce z ewentualnymi mankamentami obrazków, takimi jak np. nieporzādane elementy, w wypadku skanowanych lub digitalizowanych obrazków, zarysowania i braki (wystėpujāce najczėōciej w postaci dziur). Innym zastosowaniem tej opcji jest ōwiadome "klonowanie" pewnej czėōci obrazka lub jej usuwanie. Poniewaū napisane wyūej sīowa brzmiā nieco mgliōcie i ogólnikowo, przejdė za moment do przykīadów. Zanim to jednak uczyniė, chciaībym zwróciź uwagė Czytelników na fakt, ūe choź kolejne odcinki "tasiemca" o ImageFX staram siė pisaź tak, by zawarte w nich informacje mogli przetestowaź zarówno uūytkownicy starszej wersji ImageFX-a -- 1.5, jak i nowych -- 2.0 i 2.1, to w wypadku opcji PANTOGRAPH nowsze wersje programu pozwalajā na znacznie wiėcej niū wersja 1.5. Róūnica nie objawia siė jedynie w zmienionej lokalizacji opcji PANTOGRAPH w panelu DRAWING OPTIONS ImageFX-a, ale gīównie w rozszerzeniu moūliwoōci nowszych wersji (rys. 1.) o tryb TRUE PANTOGRAPH. Opisywana w tym artykule opcja jest stosunkowo unikatowa w amigowskim ōwiecie programów graficznych. Ze znanych mi aplikacji tylko Photogenics i ImageFX sā wyposaūone w to narzėdzie. Klonowanie (rubber stamp) ImageFX-owā wersjė opcji, zwanej w ōwiecie profesjonalnych programów graficznych "Rubber stamp" lub "Clone", stanowi mutacja opcji PANTOGRAPH. Z ImageFX 2.0 i 2.1, wystarczy w panelu DRAWING OPTIONS wybraź gadūet STYLE:, a nastėpnie ustawiź go w pozycji PANTOGRAPH i koniecznie sprawdziź, czy po klikniėciu na znajdujācym siė obok kóīeczku pokaūe siė panel z ustawionym gadūetem na Source Relative. Posiadacze starszej wersji programu 1.5 nie majā wyboru. W panelu DRAWING OPTIONS mogā ustawiź tryb MODE: na PANTOGRAPH i ... juū. Dodatkowa kontrola rodzaju opcji nie jest konieczna, gdyū w ImageFX 1.5 PANTOGRAPH wystėpuje tylko w postaci Source Relative lub, jak kto woli, "Rubber Stamp". Dobrze, powiecie, ustawiź PANTOGRAPH, ale po co? Otóū spieszė z wyjaōnieniem. Opcja ta w trybie Source Relative to bardziej uūyteczne narzėdzie do "kopiowania" lub lepiej "klonowania" fragmentów obrazków z jednego miejsca w drugie, bez koniecznoōci "wycinania" brushów. Jak to dziaīa? Spójrzcie na rysunek 2. Po wczytaniu obrazka, jeōli ustawiliōcie opcjė PANTOGRAPH tak jak to opisaīem przed chwilā, moūecie zauwaūyź maīy kwadracik w lewym górnym rogu ekranu. Kwadracik ten oznacza "śródīo" klonowanych pikseli. Moūna go ustawiź w dowolnym miejscu rysunku przy uūyciu kombinacji klawisz [Alt] i LPM (Lewy Przycisk Myszy). Teraz wystarczy coō nabazgraź w innym miejscu obrabianego obrazka. Jak siė moūecie przekonaź, Wasze ruchy myszkā w trakcie rysowania powodujā pojawienie siė kolejnego kwadracika, który, o dziwo, jest zsynchronizowany z Waszymi ruchami. Pomimo tego, ūe wīaōnie staracie siė coō narysowaź w innym miejscu obrazka, ten drugi kwadracik odtwarza Wasze ruchy, ale WZGLĖDEM ustawionego na poczātku kwadracika, oznaczajācego "śródīo". Efektem zaō tego jest skopiowanie do miejsca, gdzie wīaōnie bazgrzecie, pikseli, wskazywanych przez ruchomy kwadracik, który pobiera niejako kolory poszczególnych kopiowanych (klonowanych?) WZGLĖDEM "śródīa" pikseli. Myōlė, ūe to dwukrotne uūycie sīowa "wzglėdem" wyjaōnia fakt nazwania tej wersji opcji PANTOGRAPH "Source Relative". Wszystko to moūe wyglāda īadnie, ale na pewno niezbyt zrozumiale. Dlatego czas na przykīad zastosowania. Spójrzcie na górny obrazek na rys. 3. Jest na nim fragment jakiegoō stawu, po którym pīywajā dwa ptaszki wodne. Dwa to bardzo maīo, dlatego zafaīszujmy nieco rzeczywistoōź i uprawiajāc "propagandė sukcesu" doīóūmy jeszcze po cztery z kaūdego. Normalnie w takich warunkach korzystalibyōcie zapewne z wycinania elementu obrazka jako brusha, a nastėpnie wpasowania go w nowā pozycjė. W zaleūnoōci od tego, jak bardzo brzegi wyciėtego brusha róūniīyby siė od tīa, na którym zostaīby on umieszczony, trzeba by jeszcze popracowaź nad zlikwidowaniem tego niekorzystnego efektu. Co prawda moūna staraź siė juū na poczātku precyzyjnie wyciāź brush, ale z praktyki wiem, ūe nie udaje siė tego īatwo zrobiź, zwīaszcza w wypadku elementów o bardzo subtelnych lub nieregularnych krawėdziach. W wypadku PANTOGRAPHU proces "klonowania" jest szybki i pewny. Dla dodatkowego zwiėkszenia jakoōci wkomponowania klonowanego elementu w tīo polecam ustawiź w panelu DRAWING OPTIONS (klawisz [F6]) EDGE: na AntiAlias lub Feather In o wartoōci 2 albo 3. Po tych niezbėdnych ustawieniach wybraīem opcjė FILLED FREEHAND (patrz rys. 2., ramka czerwona) i okreōliīem śródīo klonowanych pikseli poprzez wciōniėcie klawisza [Alt] i klikniėcie LPM na brzuchu ptaszka po prawej stronie rysunku. W miejscu, na którym kliknāīem, pojawiī siė kwadracik, oznaczajācy "śródīo". Teraz przesunāīem myszkė w inne miejsce stawu i narysowaīem kontur ptaszka, w czym bardzo pomaga przemieszczajācy siė wzglėdem "śródīa" nastėpny kwadracik. W miejscu, gdzie rysowaīem, pojawiī siė nastėpny ptaszek, wyglādajācy "kropla w kroplė" jak oryginaī. Zastosowanie opcji EDGE: Feather In, ustawionej na 3, pozwoliīo na bardzo dobre "wtopienie" powstaīego "klona" w nowā lokalizacjė. W ten sposób "doklonowaīem" jeszcze kolejne trzy ptaszki z tego samego oryginaīu, ale w innych lokalizacjach na stawie. Potem zmieniīem śródīo ([Alt]+LPM) na ptaszka, który zrywa siė do lotu, i rozmnoūyīem go w czterech wersjach. I to tyle. Obrazek na dole rys. 3. moūe Was upewniź, ūe po stawie pīywajā juū nie dwa, ale dziesiėź ptaków. Jak wiėc widaź, najwaūniejszym polem zastosowaļ opcji PANTOGRAPH w wersji Source Relative jest, ogólnie mówiāc, "rozmnaūanie przez klonowanie" pewnych elementów rysunku, bez obawy o kīopoty z "wpasowaniem" w miejscu nowej lokalizacji danego elementu. Ma to szczególne znaczenie w wypadku odtwarzania na obrazku powtarzajācych siė elementów (nity, gwośdzie, zaroōla, chmury, góry itp.), z których kilka ulegīo zniszczeniu lub uszkodzeniu. Historia starej pocztówki (true pantograph) Zanim przejdė do mojej opowieōci, pozwólcie, ūe przypomnė tylko, iū uūyty do rozwiāzania problemu tryb opcji PANTOGRAPH jest moūliwy do ustawienia tylko w ImageFX 2.0 i 2.1. Otóū pewnego dnia wpadīa mi w rėce stara pocztówka, przedstawiajāca zachód sīoļca nad morzem. Ucieszyīem siė, bo akurat potrzebowaīem takiego tīa. Na moje nieszczėōcie farba, jakā byī przybijany stempel pocztowy, przesiāknėīa na drugā stronė pocztówki, uszkadzajāc wīaōciwā fotografiė. Przyglādajāc siė bliūej, moūna byīo zauwaūyź sporo rys i zaīamaļ. Nie zniechėcony tym faktem postanowiīem "wyczyōciź" obrazek. Po zeskanowaniu pocztówki i wczytaniu jej do ImageFX-a 2.0 wcisnāīem klawisz [F6] i w panelu DRAWING OPTIONS ustawiīem gadūet STYLE na PANTOGRAPH. Nastėpnie kliknāīem na pozwalajācym na wybór trybu "kóīeczku" i ustawiīem MODE: Source Absolute. Takie ustawienia trybu opcji PANTOGRAPH nosi nazwė TRUE PANTOGRAPH (z ang. prawdziwy pantograf) i charakteryzuje siė tym, ūe w miejsce, które wskaūemy myszā, "kopiowane" sā wartoōci pikseli, pobierane ze śródīa, zdefiniowanego przy uūyciu znanej Wam z poprzedniego przykīadu kombinacji klawisz [Alt] i LPM (rys. 4.). Zwróźcie uwagė, ūe w trakcie rysowania "śródīo" przemieszcza siė tym razem wraz z ruchem myszy, nie tak jak w wypadku ustawienia "Source Relative", kiedy to piksele byīy "kopiowane" wzglėdem ustalonego śródīa. Niezbyt zrozumiaīe? Myōlė, ūe bardziej obrazowym wyjaōnieniem bėdzie rozwiāzanie mojego problemu z pocztówkā. Wspomniany wczeōniej stempel najbardziej uszkodziī niebo (patrz górne obrazki na rys. 5.). Wypeīnienie czarnych kresek jakimō, wyciėtym z innego fragmentu rysunku, brushem nie wchodziīo w rachubė. Niebo na caīej powierzchni jest bowiem zbyt zróūnicowane, tak pod wzglėdem kolorystycznym, jak i pod wzglėdem faktury. W takim wypadku pomóc moūe wīaōnie PANTOGRAPH, i to ustawiony na "Source Absolute". Ustawiīem wiėc rozmiar brusha na 8 punktów (nie za duūy, dla wiėkszej precyzji), jego ksztaīt zaō na okrāgīy. Dodatkowo, dla niwelowania ewentualnych róūnic na krawėdziach brusha, ustawiīem w panelu DRAWING OPTIONS -- EDGE: Feather In o wartoōci 2. Opcjė MODE: pozostawiīem na Normal. Nastėpnym krokiem byīo ustalenie, skād majā byź kopiowane punkty. Pomyōlaīem, ūe jeūeli bėdė "kopiowaī" nie uszkodzone fragmenty obrazka, leūāce bezpoōrednio nad albo pod poszczególnymi paskami odbitego stempla, to powinny one zostaź przykryte pikselami o wīaōciwym (lub zbliūonym) odcieniu. Za pomocā kombinacji klawiszy [Alt] i LPM ustawiīem wiėc "śródīo" nad pierwszym paskiem, a nastėpnie go zamalowaīem. Pomimo tego, ūe wiėksza czėōź paska zostaīa, tak jak oczekiwaīem, zupeīnie umiejėtnie zlikwidowana, pojawiī siė, niestety, pewien problem -- lewa czėōź paska stykaīa siė z krawedziā obrazka. W takim wypadku, w momencie operowania w tym miejscu, "śródīo", które umieszczone byīo NAD usuwanym zbėdnym paskiem, znajdowaīo siė poza granicami rysunku. Jak siė wtedy zachowuje ImageFX? Ze śródīa kopiowane sā piksele o kolorze czarnym. By tego uniknāź, naleūy ustawiź nowe "śródīo", nieco poniūej poprawianego miejsca (oczywiōcie na nie uszkodzonym fragmencie obrazka) i ponowiź próbė usuniėcia nieodpowiednich pikseli. Tak naprawdė to dokīadny retusz wymaga wielu zmian poīoūenia "śródīa" (tak by przez przypadek nie kopiowaź uszkodzonych miejsc lub dobraź odpowiedni kolor). Warto pamiėtaź o pewnej zasadzie: JEŪELI RETUSZOWANY FRAGMENT MA KSZTAĪT POZIOMY, TO ŚRÓDĪO USTAWIAMY POWYŪEJ ALBO PONIŪEJ USZKODZONEGO FRAGMENTU, PODOBNIE W WYPADKU FRAGMENTU O KSZTAĪCIE PIONOWYM, ŚRÓDĪO LOKALIZUJEMY Z LEWEJ LUB PRAWEJ STRONY. Myōlė, ūe powyūszā zasadė īatwo da siė zaadaptowaź na fragmenty o innych ksztaītach. Wracajāc do mojej pocztówki, to przy bardzo subtelnych zmianach barwy obrazka dobranie odpowiedniego umiejscowienia "śródīa" dla opcji PANTOGRAPH nie gwarantowaīo poprawnego odtworzenia kolorów. Uszkodzone miejsca byīy bowiem zbyt rozlegīe, co powodowaīo, ūe na styku miejsc poprawianych przy róūnej lokalizacji "śródīa", powstawaīy gwaītowne zmiany kolorów. W celu wyeliminowania tego zjawiska zmieniīem w panelu DRAWING OPTIONS tryb MODE: Normal na MODE: Blur lub MODE: Smudge, co dodatkowo "rozmywaīo" kolory w poprawianych miejscach. Koļcowy efekt mojego "odrestaurowywania" starej pocztówki przedstawiajā dolne obrazki na rysunku 5. Mam nadziejė, ūe przedstawione przez mnie przykīady zastosowaļ zainspirujā Was do wymyōlania nowych sposobów wykorzstania opcji PRANTOGRAPH. Sprawdzeniu jej dziaīania na konkretnych przykīadach warto poōwiėciź wiėcej czasu, gdyū stanowi ona nieocenione narzėdzie tam, gdzie istnieje potrzeba subtelnego retuszu nawet sporych fragmentów "uszkodzonego" obrazka. Szczególnie umiejėtne zastosowanie trybu "klonowania" (PANTOGRAPH Source Relative -- Rubber Stamp) moūe stanowiź ōwietnā alternatywė dla koniecznoōci wycinania i wstawiania brusha, stanowiācego odpowiedni fragment rysunku. Bardzo ciekawe efekty daje teū poīāczenie opcji PANTOGRAPH z innymi, niū opisane w tym artykule, trybami rysowania (DRAWING MODE). Kombinacji odpowiednich ustawieļ jest tak duūo, ūe nie sposób ich opisaź, trzeba je po prostu wypróbowaź. Moūe juū po kilku takich próbach zgodzicie siė z mojā konkluzjā na temat moūliwoōci zastosowania opcji PANTOGRAPH, jakā jest zdanie: "Gdzie wyciėty BRUSH nie moūe, tam PANTOGRAPH pomoūe".