SCHODY DO SCSI Wielu uûytkowników Amigi (w tym i mnie) od dawna nurtowaî problem: "Jak to wîaôciwie jest z tym SCSI? Ma go Amiga czy nie ma?". Do niedawna rozwaûania takie wydawaîy sië czysto akademickie. Obecnie sytuacja sië zmieniîa i problem zaczyna wychodziê z caîâ swojâ brutalnoôciâ, co niekiedy okazuje sië bolesne. Marek Pampuch Na poczâtek odpowiedzmy sobie na powyûsze pytanie. Teoretycznie jest ono bez sensu. Kaûdy bowiem uûytkownik Amigi, przeczytawszy instrukcjë obsîugi, powie: "oczywiôcie, ûe (poza A1200 i A600) ma!". Tak "stoi" w podrëczniku. I bëdzie miaî racjë, tyle... ûe nie caîkowicie. Genialni konstruktorzy Amisi dostrzegli "wschodzâcy" standard SCSI, pozwalajâcy na podîâczenie do komputera do siedmiu urzâdzeï naraz i wyposaûyli projektowany komputer w takâ szynë. Tyle tylko, ûe w okresie, gdy Amiga byîa projektowana (12 lat temu), standard byî opisany bardzo pobieûnie. Nie byîo na przykîad ustalone, jak majâ wyglâdaê gniazdka takiego SCSI. Odpowiednie sygnaîy zostaîy zatem wyprowadzone na szynie procesora (A500) i na zîâczach Zorro. Nie to jednak byîo najgorsze. W owych czasach nie dopracowano podstawowego dla SCSI problemu "terminacji", a zatem Amiga w takie terminatory nie zostaîa wyposaûona. Spowodowaîo to koniecznoôê stosowania dodatkowych interfejsów, dopasowujâcych urzâdzenia SCSI do wyprowadzeï Amigi. W owym czasie jednak "niebiescy" na siîë wypromowali znacznie gorszy (ale taïszy i prostszy w obsîudze) standard AT-Bus. Spowodowaîo to znaczny spadek zainteresowania urzâdzeniami i interfejsami SCSI. W takiej sytuacji Commodore, dâûâc do obniûki kosztów, w nowych modelach zastosowaîa wîaônie "autobus". W efekcie jedynâ Amigâ, która faktycznie ma wbudowany interfejs SCSI, jest Amiga 3000. Tymczasem narzucajâcy standardy niebiescy... zaczëli powoli odwracaê sië od AT-Bus, który okazaî sië zawodny, zwîaszcza w wypadku urzâdzeï przesyîajâcych do (lub z) komputera duûe iloôci danych. A takie urzâdzenia zaczëîy sië pojawiaê na rynku -- na przykîad czytniki i nagrywacze CD-ROM czy skanery i naôwietlarki dla ûywioîowo rozwijajâcego sië DTP. I tu wyszîy na jaw wady AT-Bus. Twarde dyski byîy za maîe (w tej chwili najwiëkszy dysk AT-Bus ma pojemnoôê 1,6 GB, podczas gdy najwiëkszy twardziel SCSI jest ponad szeôciokrotnie pojemniejszy), za wolne (maksymalna szybkoôê transferu dla usprawnionego w miëdzyczasie AT-Bus to okoîo 2,7 MB/sek, podczas gdy SCSI bez problemu poradzi sobie z danymi, przepîywajâcymi dziesiëciokrotnie szybciej). Urzâdzenia AT-Bus sâ takûe znacznie mniej wytrzymaîe niû urzâdzenia "skaziczne". A dla banku czy wydawnictwa, gdzie komputery chodzâ na okrâgîo, nie jest to bez znaczenia. I w tym miejscu -- wstyd przyznaê -- ûe jak dziesiëê lat temu Amiga wyprzedzaîa na tym polu peceta o kilkadziesiât dîugoôci, tak obecnie zostaîa mocno w tyle. Kloniarze mogâ do swojego kalkulatorka wîoûyê kartë interfejsu, na przykîad Adaptec, i reszta ich nie obchodzi. W naszym wypadku tak róûowo nie jest. Pragnâc oszczëdziê Czytelnikom przejôê, które przyprawiîy mnie o wiele siwych wîosów, podzielë sië z nimi doôwiadczeniami, jakie zdobyîem, usiîujâc podîâczyê przeróûne urzâdzenia SCSI do Amigi. Wynikîo przy tym "nieco" problemów. * Pierwszy to "odwieczny" problem kabelka. Skaner czy CD-ROM, który nabëdziemy, zazwyczaj bëdzie miaî kabel do peceta. Wszystko byîoby piëknie, gdyby nie to, ûe w IBM przyjëto standard gniazdek 50-zîâczowych, Commodore zaô w A3000 zastosowaîa standard "Macowy", czyli pseudowyprowadzenie SCSI na wtyczce Centronics. Do tego dostosowali sië producenci amigowych interfejsów SCSI. Dobra nasza! -- powiecie. Udajemy sië do pierwszego lepszego sklepu z akcesoriami MacIntosha i nabywamy tam odpowiedni przewód. Nie ma îatwo. Okazuje sië, ûe przewód Macowy ma wprawdzie pasujâce wtyczki, ale... urzâdzenie nie dziaîa. Powodów moûe byê kilka. * Przewód jest wykonany "do chrzanu". Aby zapewniê odpowiedniâ transmisjë danych, KAÛDY z 25 kabli sygnaîowych powinien byê ekranowany. Inaczej mogâ byê kîopoty. Dobrze wykonany przewód MUSI byê sztywny co najmniej jak pal Azji. A zatem jeôli przy zakupie wyczujemy, ûe oferowany nam przewód SCSI jest równie "giëtki" jak przewód do drukarki, to nawet mimo superokazyjnej ceny (ok. 16 zî) zrezygnujmy z zakupu. * Przewód jest zbyt dîugi. Im krótszy, tym lepszy. * Najczëôciej jednak spotykanym powodem (w wypadku przewodów z Maca) jest to, ûe mimo takich samych wtyczek -- nieco inne jest ich podîâczenie. Problem ten dotyczy gîównie uûytkowników interfejsu GVP, który ma dodatkowo "pochachmëcone" wyprowadzenia na swoim gniazdku. * Nie bez znaczenia sâ takûe paranoiczne ceny makówkowych przewodów. Zwiedziîem chyba wszystkie sklepy macowe w Warszawie i Krakowie. Najtaïszy (i najgorszy) oferowany mi przewód kosztowaî ponad 50 zî, najdroûszy (co wcale nie oznacza, ûe dobry -- na szczëôcie pozwolono mi go sprawdziê przed zakupem) proponowano za 250 zî (to nie pomyîka -- sto dolarów za kabel! Brzmi to szczególnie ciekawie w zestawieniu z cenâ interfejsu (GVP), wznoszâcâ okoîo 200 150 zî). Najlepiej taki przewód wykonaê samemu. Jest to tanie (koszt materiaîów okoîo 10 zî) i proste..., jednak pod warunkiem, ûe wie sië, jak go zrobiê. Najproôciej wykonaê przewód z krótkiego odcinka pîaskiej taômy lub jako tzw. skrëtkë (tzn. przewód sygnaîowy jest okrëcony drugim kablem, "robiâcym za ekran"). Trudniejszâ sprawâ jest zdobycie wiedzy na temat "nóûkologii". W ûadnej instrukcji (ani do urzâdzeï, ani do interfejsów) tego nie ma! Gdyby nie Internet-Extra, byîoby ze mnâ krucho. Odpowiednie wiadomoôci musiaîem wyciâgaê aû z Biblioteki Kongresu. Pomogli mi teû internauci ze Stanów (Warren R. Block) i z Australii. Nie chcâc, by Czytelnicy stracili na to tyle samo czasu co ja, poniûej podajë opis odpowiednich wyprowadzeï. Wewnëtrzne gniazdo SCSI (50-pinowe) Pin 2: *Data 0 Pin 4: *Data 1 Pin 6: *Data 2 Pin 8: *Data 3 Pin 10: *Data 4 Pin 12: *Data 5 Pin 14: *Data 6 Pin 16: *Data 7 Pin 18: *Parity Pin 25: Unused Pin 26: Terminator Power Pin 32: *ATN Pin 36: *BSY Pin 38: *ACK Pin 40: *RST Pin 42: *MSG Pin 44: *SEL Pin 46: *C/D Pin 48: *REQ Pin 50: *I/O Piny 1,3,5,7,9,11,13,15,17,19,20,21,22,23,24,27,28,29,30,31,33,34,35, 37,39,41,43,45,47 i 49: Ground (masa) --------------------------------------------------- Zewnëtrzne gniazdo pseudo-SCSI (DB25 "baba") Pin 1: *REQ Pin 2: *MSG Pin 3: *I/O Pin 4: *RST Pin 5: *ACK Pin 6: *BSY Pin 7: Ground Pin 8: *Data 0 Pin 9: Ground Pin 10: *Data 3 Pin 11: *Data 5 Pin 12: *Data 6 Pin 13: *Data 7 Pin 14: Ground Pin 15: *C/D Pin 16: Ground Pin 17: *ATN Pin 18: Ground Pin 19: *SEL Pin 20: *Parity Pin 21: *Data 1 Pin 22: *Data 2 Pin 23: *Data 4 Pin 24: Ground (masa) Pin 25: Terminator Power --------------------------------------------------------------------- SCSI na urzâdzeniu (Amphenol 50-Pin "baba") Pin 26: *Data 0 Pin 27: *Data 1 Pin 28: *Data 2 Pin 29: *Data 3 Pin 30: *Data 4 Pin 31: *Data 5 Pin 32: *Data 6 Pin 33: *Data 7 Pin 34: *Parity Pin 38: Terminator Power Pin 41: *ATN Pin 43: *BSY Pin 44: *ACK Pin 45: *RST Pin 46: *MSG Pin 47: *SEL Pin 48: *C/D Pin 49: *REQ Pin 50: *I/O Piny 1-12 , 14-25, 35-37, 39, 40 i 42 : Ground (masa) To, ûe mamy zaîatwionâ sprawë kabelka, nie oznacza wcale koïca naszych kîopotów. Kolejny problem (dotyczâcy zwîaszcza uûytkowników A1200) wynika stâd, ûe wyposaûajâc ten komputer w kontroler twardego dysku AT-Bus, z lenistwa lub z gîupoty pozostawili urzâdzenie sterujâce dyskami pod nazwâ "scsi.device". W efekcie niektóre systemy (zwîaszcza ASIM CDFS) widzâ autobusowe twarde dyski jako urzâdzenia SCSI (!!!), co nierzadko powoduje kolizjë interesów, a w efekcie niepoprawne dziaîanie urzâdzenia. Przypuôêmy jednak, ûe dobraliômy lepsze oprogramowanie (na przykîad AmiCD-ROM) i to mamy z gîowy. Koniec kîopotów? Skâdûe! Do poprawnego dziaîania urzâdzeï na szynie SCSI niezbëdny jest tzw. terminator. Wiëkszoôê dostawców sprzedaje wprawdzie urzâdzenia z takim terminatorem, jednak niektórzy nie. Radzë na to zwróciê uwagë podczas zakupu urzâdzenia, terminatory bowiem sâ w Polsce jeszcze trudniej dostëpne niû interfejsy SCSI. Czy nasze SCSI bëdzie dziaîaîo poprawnie, zaleûy teraz od szybkoôci podîâczonego urzâdzenia. Póî biedy, jeôli jest to twardy dysk, albo jedno- lub dwuprëdkoôciowy czytnik CD-ROM. Problemy zaczynajâ sië przy urzâdzeniach wyrafinowanych, takich jak skaner stoîowy czy CDR. Jeôli nasz komputer nie jest wystarczajâco szybki, moûe nie nadâûyê za tym urzâdzeniem. Poza trzema wymienionymi na poczâtku akapitu urzâdzeniami bez dopalacza z minimum MC680EC30 lepiej sië w SCSI nie bawiê. A zatem czy warto wchodziê w to caîe SCSI, skoro tyle z nim kîopotów? Jeôli ktoô na Amidze chce wyjôê ponad poziom gier, warto! Naprawdë warto! Pojawia sië coraz wiëcej wspaniaîych urzâdzeï, które moûna podîâczyê wyîâcznie poprzez SCSI. Szybkie czytniki, nagrywaczki kompaktów, olbrzymie i szybkie twarde dyski, streamery, skanery, dyski magnetooptyczne i inne. Z kaûdym rokiem bëdzie ich wiëcej. Wprawdzie jeszcze dziô sâ doôê drogie, jednak taniejâ doôê szybko. Jestem pewien, ûe juû niedîugo SCSI stanie sië tak niezbëdnym dodatkiem do ûycia komputerowca, jakim najpierw staîy sië rozszerzenia pamiëci, póúniej twarde dyski, a jeszcze póúniej kompakty. Polecam wszystkim zainteresowanym problemami ze SCSI przeczytanie A4000 Hardware Guide autorstwa Warrena R. Blocka. Tekst ten, traktujâcy gîównie o SCSI jest dostëpny w Aminecie.