MOJE BOJE Z SCSI Twardy dysk bardzo szybko staî sië doôê czësto wykorzystywanym przez amigowców urzâdzeniem. Zawdziëczamy to szczególnie zainstalowaniu w Amigach 600, 1200 oraz 4000 kontrolerów IDE. Mnie jednak udaîo sië na trwaîe zwiâzaê z innym, moim zdaniem lepszym, rodzajem kontrolerów, nazwanych SCSI. Jarosîaw Horodecki Pierwszym urzâdzeniem, dajâcym moûliwoôê podîâczenia do mojej Amigi urzâdzeï zgodnych ze standardem SCSI, byî produkt firmy Commodore o nazwie A590. Byîo (i nadal jest) doôê proste rozszerzenie pamiëci Fast o 4 MB, kontroler ST-506 (XT) oraz SCSI w jednym. Byîo to chyba najbardziej niezawodne urzâdzenie, z jakim sië dotychczas zetknâîem. Niezawodnoôê të w gîównej mierze zawdziëcza chyba jednak prostej konstrukcji i w gruncie rzeczy niewielkim osiâgom. Szerzej o tym urzâdzeniu pisaîem zresztâ w jednym z pierwszych numerów Magazynu AMIGA. Nieco bardziej zaawansowanym technologicznie urzâdzeniem, równieû wyposaûonym w zîâcze SCSI, jest "kombajn" GVP A530. Îâczy on w sobie funkcje karty turbo (procesor MC68EC030 40 MHz), rozszerzenia pamiëci (do 8 MB 32-bitowego Fastu) oraz wîaônie kontrolera SCSI. Jak przystaîo jednak na urzâdzenie o doôê wysokim stopniu skomplikowania, zaczyna ono sprawiaê juû pewne kîopoty, niekiedy doôê trudne do rozwiâzania. Zîâcze SCSI, wbudowane w moduî A530, obsîuguje kontroler dziaîajâcy w oparciu DMA, czyli swego rodzaju wewnëtrznâ magistralë, zarzâdzajâcâ dostëpem poszczególnych ukîadów Amigi do pamiëci komputera. Sam moduî A530 ma architekturë w peîni 32-bitowâ. Cóû jednak z tego, gdy jest ona w zauwaûalny sposób ograniczana z kolei 16-bitowâ architekturâ wewnëtrznâ samej Amigi 500. Pierwszâ wyraúnâ wadâ kontrolera SCSI, zainstalowanego w A530, jest jego niewielka maksymalna szybkoôê przesyîania danych. Na dysku Quantum Empire 1080S osiâgnâê moûna najwyûej 1 MB/s, podczas gdy kontroler zainstalowany na podobnej karcie, przeznaczonej do Amigi 2000 (z kartâ G-Force 030) jest w stanie przesyîaê dane z prëdkoôciâ ponad 2 MB/s, a kontroler karty Warp Engine umoûliwia nawet osiâgniëcie niemalûe 5 MB/s. Widaê wiëc, ûe archaiczna, jak na dzisiejsze czasy, architektura Amigi 500 znacznie ogranicza moûliwoôci samego interfejsu SCSI. Druga niedogodnoôê, doôê uciâûliwa, zwiâzana jest równieû z architekturâ Amigi. Jak juû wspomniaîem, moduî A530 korzysta z magistrali DMA w celu porozumiewania sië z poszczególnymi podzespoîami komputera. Z DMA korzystajâ takûe porty szeregowe, przez które przesyîane sâ nadchodzâce z nich dane. Z powodu drobnego bîëdu w programie obsîugujâcym A530 oraz pewnej niewydolnoôci architektury A500 pojawia sië tutaj doôê niemiîy dla posiadaczy modemów konflikt. Wszystko jest w najlepszym porzâdku, gdy dane przesyîamy z twardego dysku do modemu, czy teû otrzymywane z portu szeregowego dane przesyîamy tylko i wyîâcznie na ekran. Problem pojawia sië jednak, gdy dane odbierane z portu szeregowego nagrywane sâ od razu na twardym dysku. Prowadzi to do konfliktu pomiëdzy kontrolerem SCSI a portem szeregowym. Poniewaû twardy dysk ma wyûszy priorytet dostëpu do DMA niû port szeregowy, dane nadchodzâce z portu w momencie jakiejkolwiek aktywnoôci dyskowej sâ po prostu gubione, co prowadzi do powstawania bîëdów CRC (sumy kontrolnej pakietu danych), które wprawdzie nie powodujâ bîëdów w samym pobieranym pliku (bîëdy te sâ automatycznie poprawiane), jednak znacznie zmniejszajâ prëdkoôê przesyîania danych. Po prostu kaûdy pakiet danych z bîëdnâ sumâ kontrolnâ, czyli ze zgubionymi bajtami, musi byê powtórzony. Jest kilka moûliwych rozwiâzaï tego problemu. Najprostsze z nich to po prostu ôciâganie plików nie na twardy dysk, ale najpierw do pamiëci RAM. Po skoïczonej sesji trzeba oczywiôcie zgraê te pliki na twardy dysk. Moûna takûe ustawiê duûy bufor dla portu szeregowego, na przykîad 1 MB czy 512 KB. Wtedy bîëdy powstawaê bëdâ tylko przy zgrywaniu tych bloków na dysk oraz na poczâtku transferu. Wszystko to sâ jednak rozwiâzania poîowiczne, nie gwarantujâce w peîni zadowalajâcego dziaîania portu. Bîëdy bëdâ sië, niestety, pojawiaê nawet mimo duûego bufora, gdy dowolny inny task, dziaîajâcy w systemie, bëdzie korzystaî z twardego dysku. W praktyce oznacza to brak moûliwoôci efektywnego korzystania z wielozadaniowoôci Amigi podczas pobierania jakichkolwiek danych przez port szeregowy. W niektórych wypadkach problem ten moûe byê jednak rozwiâzany za pomocâ programu GVPPatch, dostarczanego przez samâ firmë GVP. Moûna go znaleúê w wiëkszoôci BBS-ów, gromadzâcych oprogramowanie public domain, a takûe we wszystkich wîaôciwie amigowskich serwerach FTP w sieci Internet. Program ten przejmuje czëôciowo obsîugë portu szeregowego i powoduje, ûe nadchodzâce z niego dane przesyîane sâ na twardy dysk w mniejszych blokach, przez co DMA nie jest zajmowane na dîuûszy czas. Teoretycznie powinno to spowodowaê wyeliminowanie problemu. W praktyce program ten niestety nie na kaûdej Amidze 500 i A530 bëdzie poprawnie dziaîaî. Dla niektórych swego rodzaju zaletâ kontrolera z A530 jest natomiast jego odpornoôê na nieuwagë instalujâcego wiëkszâ liczbë urzâdzeï SCSI. A530 nie przejmowaîo sië pozostawieniem terminatorów we wszystkich urzâdzenia tudzieû ich brakiem. Zachowanie takie wprawdzie nie wymaga od uûytkownika specjalnej uwagi podczas instalowania nowych urzâdzeï, jednak moûe powodowaê, ûe coô kiedyô przestanie dziaîaê. Po ponad dwuletnim korzystaniu z A530 zdecydowaîem sië jednak w koïcu przesiâôê na najlepszy model Amigi jaki, moim zdaniem, dotychczas wyprodukowano, czyli Amigë 3000. Dlaczego tak uwaûam, jest z pewnoôciâ tematem na odrëbny artykuî, nie bëdë wiëc sië tym zajmowaî. Jednâ z zalet Amigi 3000 jest jednak znajdujâcy sië na pîycie gîównej komputera kontroler SCSI. Tego typu rozwiâzanie w zasadzie powinno gwarantowaê bardzo dobre osiâgi i bezproblemowâ pracë. Wszak kontroler byî zaprojektowany wraz caîym komputerem i powinien stanowiê integralnâ sprawnie dziaîajâcâ caîoôê z nim. Praktyka wykazuje jednak, ûe tak idealnie nie jest. Kontroler w Amidze 3000 jest z pewnoôciâ urzâdzeniem dziaîajâcym stabilnie i bez ûadnych wiëkszych problemów. Nie ma mowy o zachowaniach podobnych do SCSI w A530, chyba ûe prëdkoôê portu szeregowego ustawimy na 115200 bps, a ekran terminala bëdzie otwarty w szesnastu kolorach. Bëdzie gubiona okoîo poîowa danych nadchodzâcych z portu. Jednakûe ustawienie czterech kolorów i skorzystanie ze zoptymalizowanej wersji serial.device gwarantuje bezproblemowâ pracë z portem zamkniëtym nawet na 115200 bps. Kontroler SCSI z Amigi 3000 jest natomiast wraûliwy na wszelkie bîëdne ustawienia terminatorów w urzâdzeniach podîâczanych do zîâcza SCSI. Bîëdne podîâczenie nie spowoduje wprawdzie natychmiastowego spalenia sië kontrolera, jednak najprawdopodobniej niektóre urzâdzenia bëdâ sië dziwnie zachowywaê. Wymagane jest wiëc, aby na koïcu îaïcucha urzâdzeï podîâczonych do portu zewnëtrznego oraz wewnëtrznego znajdowaîy sië terminatory, a z pozostaîych urzâdzeï zostaîy wyjëte. W takiej konfiguracji wszystko dziaîa bez problemów. Osiâgi kontrolera Amigi 3000 równieû sâ niezîe. Transfer danych rzëdu 2 MB/s jest czymô zupeînie normalnym. W sprzyjajâcych warunkach moûna jednak osiâgnâê nieco wiëcej. Wszystko wyglâda wiëc naprawdë bardzo dobrze. Gorzej, gdy spróbujemy przyspieszyê naszâ Amigë 3000 stosujâc kartë A3640. Zwiâzane jest to jednak z architekturâ Amigi 3000 i niektórymi zastosowanymi w niej zaawansowanymi ukîadami scalonymi. Postaram sië problem ten omówic nieco bardziej szczegóîowo w jednym z nastëpnych numerów naszego miesiëcznika. Omówione kontrolery majâ swoje wady i zalety, kaûdy z nich jednak w miarë dobrze speînia swojâ rolë. Warto jednak zdawaê sobie sprawë, ûe aby optymalnie je wykorzystaê, trzeba dysponowaê pewnâ wiedzâ na temat Amigi i sprzëtu, a niekiedy poôwiëciê trochë czasu na poprawne ustawienie wszystkich elementów swojego systemu.