64-bitowa karta graficzna ------------------------- PICCOLO SD 64 Po prawie dwóch latach od wprowadzenia systemu i karty EGS rozwiâzanie to przestaîo wystarczaê do zastosowaï profesjonalnych. Czas szybko pîynie i nagle pojawiîa sië propozycja, majâca polepszyê niezawodnoôê i szybkoôê dziaîania systemu EGS. Kolejno na rynek trafiaîy coraz lepsze i coraz szybsze karty graficzne -- Picasso II, Piccolo 2 MB, Retina BLT-Z3. Teraz przyszedî czas na Piccolo SD 64. Kartë, która dziëki swoim osiâgom, moûliwoôciom i stale rozwijajâcemu sië oprogramowaniu powinna byê w wyposaûeniu kaûdego profesjonalnego systemu graficznego, opartego na Amidze. Nibbler Piccolo SD 64 produkowana jest przez niemieckie Biuro Inûynieryjne Helfrich. Jest kontynuacjâ "maîego" Piccolo. Ma 4 MB pamiëci graficznej, jeszcze szybszy blitter i ukîad odpowiadajâcy za operacje graficzne. Wielu zaciekawionym tym przyrostem prëdkoôci odpowiem, ûe nic w tym dziwnego, ûe Piccolo SD 64 jest taka szybka. Jest ona po prostu produktem nowej generacji, zbudowanym na zupeînie nowych ukîadach niû jej poprzedniczka. Jednym z gîównych ukîadów -- sercem karty -- jest zupeînie nowy blitter, którego zadaniem sâ róûne operacje na pamieci, takie jak kopiowanie bloków, rysowanie linii, powielanie grafiki. Rozwiâzanie podobne do tego zastosowanego w EGS Spectrum, tyle ûe blitter w nowym Piccolo SD 64 ma dostëp do pamieci graficznej przez 64-bitowâ szynë danych, co zdecydowanie wpîywa na poprawë przepustowoôci, a co za tym idzie, takûe szybkoôci operacji graficzncyh. 64-bitowy jest takûe ukîad nowej generacji -- Cirrus Logic CL-GD5434-HC-8, przetwornik obrazu, który umoûliwia pracë w 256, 32 768, 65 536 lub 16 777 216 odcieniach. Ogólnie rzecz biorâc, mamy tu jeden z najnowszych ukîadów typu RAMDAC z bezpoôrednim odwzorowywaniem barw (okreôlanych mianem truecolor), gdzie jeden punkt moûe byê reprezentowany przez 24 lub 32 bity. Dodatkowe 8 bitów informacji moûe byê wykorzystane przez oprogramowanie np. do korekcji gamma. Po tych rozwaûaniach teoretycznych proponujë przejôê do omówienia samej karty. Na moment przed... Razem z omawianâ kartâ dostajemy trzy dyskietki instalacyjne, pozwalajâce zaîoûyê i uruchomiê system EGS. Po uprzednim wîoûeniu karty w jeden z wolnych slotów naszej Amigi i odpowiednim podîâczeniu kabli do karty (tak jak w wypadku EGS Spectrum), jak nakazuje instrukcja, moûemy przystâpiê do instalacji systemu. Jednak przed wîoûeniem pozostaîych kart w wolne sloty i zaîoûeniem obudowy na komputer muszë wtrâciê parë swoich zdaï na temat podrëczników i zwiâzanych z tematem trzech zworek na karcie SD 64. W czasach, w których ûyjemy, nastëpuje coraz szybszy proces ksztaîcenia lub w niektórych wypadkach samoksztaîcenia naszego spoîeczeïstwa, niemniej jednak wiekszoôê ludzi uwaûa za przewodni w wielu dziedzinach jëzyk angielski. Takûe w sprawach technicznych. Uwaûam wiëc, ûe dodanie podrëczników w jëzyku angielskim znacznie przyczyniîoby sië do szybszego zapoznania ze sprzëtem wiëkszej liczby uûytkowników. Obstawanie firmy produkujâcej tak dobry hardware przy wydawaniu dokumentacji w jëzyku niemieckim zawëûa grono osób, znajâcych sië na sprzëcie i mogâcych cokolwiek na ten temat powiedzieê. Tym samym zawëûa sië grono potencjalnych klientów, a tego chyba firma by nie chciaîa. Wolaîbym, ûeby wszyscy, którzy kupili juû jakiô sprzët, jak najwiëcej o nim wiedzieli, tak jak choêby o tych zworkach na pîycie Piccolo, o których wczeôniej wspomniaîem. Sâ to po prostu przeîâczniki konfigurujâce kartë tak, aby poprawnie wspóîpracowaîa ze sprzëtem, jakiego sië uûywa. Jeûeli jesteô uûytkownikiem A3000 lub A4000, nie musisz niczego zmieniaê. Zmiana zworek potrzebna jest w wypadku gdy: ^* jesteô uûytkownikiem A2000 -- karta wymaga poinformowania jej, ûe ma wspóîpracowaê z szynâ Zorro II (zworka pierwsza). ^* masz tylko 2 MB pamiëci graficznej (jeûeli zworka druga jest "pusta", to oznacza, ûe masz 4 MB, jeûeli "peîna" -- tylko 2 MB). ^* masz tzw. videomodule. W tym ostatnim wypadku zworkâ moûesz ustawiê rodzaj sygnaîu wyjôciowego (S-VHS lub composite). Poruszany problem nie wydaîby sië dostatecznie duûy, gdyby podrëczniki i wszystkie inne karty informacyjne, dotyczâce sprzëtu i oprogramowania, byîy napisane w jëzyku angielskim (nie wspominam w ogóle o polskim, chociaû importera obowiâzuje ustawowy nakaz sprzedawania towarów z instrukcjâ w naszym jëzyku!). W tym miejscu ujmujë sië za wszystkimi potencjalnymi uûytkownikami sprzëtu komputerowego, którzy beznadziejnie lub sîabo poczynajâ sobie z jëzykiem niemieckim, jak i za tymi, którzy muszâ godzinami wysîuchiwaê tych poprzednich dzwoniâcych o póînocy i zamëczajâcych czîowieka z powodu jakiegoô bîahego problemu. Instalacja... oprogramowania jest bardzo podobna do instalacji systemu EGS na karcie Spectrum, wiëc uûytkownicy, którzy majâ juû to za sobâ, nie natknâ sië na ûadne trudnoôci. Instaler umoûliwia wybór jednego z trybów instalacji zaleûnie od stopnia zaawansowania uûytkownika bâdú od jego upodobaï. Przed kopiowaniem plików program pyta, gdzie umieôciê gîówne programy systemu, czy chcemy pracowaê z jednym, czy z dwoma monitorami lub jakim monitorem dysponujemy i jakie sâ jego parametry. Domyôlnie przyjmowany jest monitor o czëstotliwoôci odôwieûania poziomego 30-38 kHz. Takimi parametrami charkteryzuje sië wiëkszoôê monitorów SVGA, a takûe jeden z najczëôciej uûywanych z Amigami monitorów typu multisync -- Microvitec. Umoûliwia on osiâgniëcie maksymalnej rozdzielczoôci 1024 na 768 pikseli w 16 milionach odcieni oraz w trybie interlace. Kolejnym krokiem instalacji jest podanie odpowiednich ôcieûek dostëpu dla dodatkowych programów, doîâczanych razem z systemem EGS. Sâ to miëdzy innymi sterowniki do programów ADPro, ImageMaster, Real 3D (w wersji przynajmniej 2.04), jak i inne programy, uîatwiajâce pracë w ôrodowisku EGS. Po zakoïczeniu instalacji oprogramowania naleûy uruchomiê na nowo komputer. Gdy pokaûe sië Workbench, moûna przystâpiê do ustawiania odpowiednich, dokîadniejszych, parametrów ekranu. Na partycji twardego dysku, na której zainstalowaliômy EGS, pojawiîa sië nowa szuflada (katalog) pod tâ samâ nazwâ. W niej znajdujâ sië m.in. programy do ustawiania ûâdanych parametrów systemu, katalog z programami demonstracyjnymi, grami, a raczej grâ przypominajâcâ "Bulderdasha", kilka podkîadów i narzëdzi do pracy w EGS-owej wersji Workbencha. W katalogu EGS-Prefs znajdujemy wszystkie programy, regulujâce ustawienia ekranu, rodzaj czcionek, ksztaît i prëdkoôê kursora myszy czy parametry kolorów, uûytych na ekranie. Wszystko dla ludzi. Zaraz po instalacji nas najbardziej interesuje, jak ustawiê parametry ekranu. Sîuûâ do tego programy EGS-Tweaker i Screenmode. Pierwszy sîuûy do ustawienia wszystkich parametrów danego trybu graficznegou. Za pomocâ drugiego moûemy wybraê tryb graficzny, w którym chcemy pracowaê, jeden z tych, których parametry ustawiliômy tweakerem. Teraz wystarczy zapisaê zmiany i moûemy byê pewni, ûe zobaczymy nasz Workbench w wyûszej rozdzielczoôci lub bëdziemy mogli zaczâê pracë na naszym ulubionym programie malarskim. Parametry moûemy ustawiê do kaûdego typu monitora i to pîynnie, zmieniajâc dokîadnie kaûdy parametr, jaki znajdziemy w samym monitorze bâdú posiîkujâc sië dokumentacjâ technicznâ. Od czëstotliwoôci synchronizacji, przez czestotliwoôci odôwieûania, aû po skîadowe sygnaîu. Oprogramowanie Do podstawowego oprogramowania EGS dodawane sâ róûne programy, takie jak przeglâdarka do 24-bitowych IFF-ów, JPEG-ów, rysunków w formacie HAM lub HAM8 czy TV-Paint Junior -- nieco zuboûona wersja znanego programu malarskiego. Innmym doîâczonym do SD 64 programem tego typu jest Picopainter, który próbuje dogoniê "peînego" TV Painta. Picopainter ma wiele bardzo zaawansowanych narzëdzi, jak color procesor, uûywany do globalnej bâdú wybiórczej zmiany parametru jasnoôci, kontrastu, gammy lub parametrów dowolnego filtra. Funkcje te moûna stosowaê na chrominancji, luminancji lub dowolnej skîadowej koloru z osobna. Oprócz podstawowych narzëdzi, jakie moûna spotkaê w wiëkszoôci programów, sâ tu takûe takie, jak oparacje logiczne na kolorach (AND, OR, XOR), a takûe aerograf, który ze wglëdu na dowolnâ zmianë cisnienia, przezroczystoôci, ksztaîtu oraz innych parametrów nazywam magicznym, bo jak nigdzie indziej moûna nim kierowaê, kreowaê i podkreôlaê pewne elementy obrabianego obrazu (pod uwagë wziâîem takûe aerograf z pecetowego programu Adobe Photoshop 3.01). Na uwagë zasîuguje takûe znakomita funkcja skalowania obrazu. Szerokie wody Dziëki moûliwoôciom i odpowiedniemu oprogramowaniu karty SD 64 moûna zupeînie zapomnieê o koôciach AGA. Jeûeli jeszcze dodamy do tego program TVPaint (peîny), stosunkowo maîym kosztem uzyskujemy komfort pracy i moûliwoôci oferowane przez stacje graficzne za dziesiâtki tysiëcy dolarów. Wszystkie graficzne funkcje, wykonywane na Piccolo SD 64, zwiâzane z malowaniem, wycinaniem, przecieraniem przez alphachannel, kompozycjâ, zmianâ dowolnych parametrów obrazu, sâ wykonywane tak szybko i z takâ jakoôciâ, jakiej moûna oczekiwaê od drogich stacji roboczych. Dysponujâc Amigâ 4000 z procesorem MC68040, taktowanym zegarem 40 MHz, operacje na ekranie w rozdzielczoôci 1600 na 1280 pikseli w 16 milionach odcieni sâ wykonywane zupeînie, jakbyômy sië bawili Deluxe Paintem w 320 na 200. Kaûdy w tym momencie powie, ûe jeûeli ktoô ma tak szybki komputer z odpowiedniâ iloôciâ pamiëci, to takâ samâ operacjë moûe wykonaê na podstawowym EGS Spectrum, a nawet na koôciach graficznych AGA. Proszë spóbowaê, czy to takie îatwe, a zapewniam, ûe zaskoczy, a wrëcz przerazi, szybkoôê Piccolo SD 64. I to nie tylko w wypadku oprogramowania czysto malarskiego, ale takûe kaûdego programu, dziaîajâcego pod emulacjâ Workbencha. Przyspieszenie pracy moûna odczuê w niektórych programach graficznych, prcesorach obrazu (ADPro czy ImageMaster), a takûe w programach DTP (np. PageStream 3.0), których szybkoôê dziaîania zaleûy w duûej mierze od strony graficznej. Jest oczywiôcie grupa programów, które ze wzglëdu na swoje wîaôciwoôci i sposób korzystania z zasobów Amigi nie mogâ byê uruchomione na kartach standardu EGS. Naleûâ do nich najczëôciej wykorzystywane programy prezentacyjno-graficzne (Scala, ImageFX, Brilliance). Zwaûajâc na to, uûytkownik moûe trochë "ochîonâê" i zastanawiaê sië nad celowoôciâ zakupu karty. W momencie gdy piszë ten tekst, powstaîa juû wersja beta programu, którego zadaniem jest tîumaczenie amigowego obrazu o dowolnych parametrach na obraz EGS-a poprzez standardowâ bibliotekë graficznâ iff.library. W praktyce oznacza to zamianë np. ekranu hi-res interlace na 24-bitowy EGS-owy odpowiednik. Caîa emulacja jest prawie tak szybka, jak standardowy EGS, i pozwala takûe na charakterystyczne dla Amigi ôciâganie myszkâ ekranów. Dzieki CyberGraphics, bo tak nazywa sië ten nowy rodzaj systemu graficznego, wiele programów bëdzie jeszcze szybszych niû teraz i wszystkie zyskajâ atuty, oferowane przez dobrâ, 24-bitowâ kartë graficznâ. (Systemem CyberGraphics zajmiemy sië juû niedîugo na îamach Magazynu AMIGA -- przyp. red.). Przykîadem moûe byê Photogenics -- program graficzny, majâcy elementy programu malarskiego i procesora graficznego. Juû teraz opracowywana jest jego wersja dla systemu CyberGraphics, która w poîâczeniu z superszybkâ kartâ Piccolo SD 64 bëdzie fundamentem w budowie mocnego i wydajnego systemu graficznego opartego na Amidze. Na koniec warto wspomnieê o pewnej zaleûnoôci miëdzy rozdzielczoôciâ ekranu a liczbâ kolorów, które moûna uzyskaê przy tej rozdzielczoôci. Dotyczy to takûe ustawienia tych parametrów w karcie EGS Spectrum, opisywanej w MA 3/94. Piccolo SD 64 jest kartâ oferujâcâ maksymalnâ rozdzielczoôê 1600 na 1280 pikseli z 24-bitowâ rozdzielczoôciâ kolorów, ale aby to uzyskaê, potrzebny jest monitor wysokiej klasy, np. IDEK IJiama, który wytrzymuje 89-kilohercowâ synchronizacjë poziomâ. Jeûeli stosujesz gorszy monitor, np. typu SVGA, niektóre tryby graficzne mogâ nie zostaê poprawnie przez niego wyôwietlone. To samo dotyczy Spectrum. Gîówna róûnica miëdzy tymi kartami polega na szybkoôci dziaîania oraz na parametrach generowanego obrazu. Po prostu SD 64 pozwala uzyskaê obraz o lepszych parametrach niû inne karty. Podsumowanie Piccolo SD 64 jest w tej chwili najlepszâ oferowanâ kartâ graficznâ do Amigi. Jej cechy pozwalajâ polecaê jâ do kaûdego systemu graficznego, czy to DTP, czy DTV (desktop video), a takûe zastosowaï profesjonalnych. Coraz wiëcej programów wykorzystuje moûliwoôci "duûego" Piccolo. Pod uwagë naleûy teû wziâê bardzo dobre oprogramowanie malarskie, dostarczane wraz z kartâ. Opcjonalny zakup tzw. videomodule polecany jest wszystkim, którzy chcâ wykorzystywaê SD 64 w pracach wideo. Wszystko to czyni z niej najlepszâ kartë graficznâ, dostëpnâ na Amidze. Z ostatniej chwili: pojawiî sië na rynku maîy program pod nazwâ TurboEGS, który przyspiesza ponad dwa razy pracë kart standardu EGS, w tym i Piccolo SD 64. Testy porównawcze Przedstawiamy wyniki testów szybkoôci dziaîania karty Piccolo SD 64 i karty EGS Spectrum 2 MB w rozdzielczoôci 800 na 600 pikseli w 256 kolorach. Do tego celu uûyliômy programów Intuispeed i WSpeed. Test Instuispeed Piccolo SD 64 EGS Spectrum Draw point 390786 86990 Draw line 53504 22267 Fill area 51656 16169 V-scrolling 2866 1392 H-scrolling 1982 1027 Draw circle 3259 368 Text (no scrolling) 16827 9126 Draw rectangle 31843 9597 Open/close window 129 41 Change window size 317 100 Move window 1190 445 Run prefs 0 ms 0 ms CPU stress 0 ms 0 ms Fast mem speed 0 ms 0 ms Chip mem speed 0 ms 0 ms Video mem speed 0 ms 0 ms Test Wspeed Piccolo SD 64 EGS Spectrum Put Pixels 732157 147244 Draw Lines 25919 2329 Draw Hor/Ver 59116 3668 Draw Circles 4185 777 Draw Ellipse 3820 693 Draw Boxes 7024 1889 Scroll X 724 295 Scroll Y 767 383 Print Texts 16083 13751 CON: Output 627 333 Open Windows 194 36 Size Windows 308 66 Move Windows 74 12 Swap Screens 71 100 Areafill 475 349 Nazwa: Piccolo SD 64 Komputer: Amiga ze zîâczem Zorro II lub III Dystrybutor: Septima Computer Cena: 900 DM + VAT (2 MB) 1000 DM + VAT (4 MB) Wykonanie: x/10 Obsîuga: x/10 Montaû: x/10 Instrukcja: x/10 Cena/jakoôê: x/10 Ogólnie: x/10