------------- 5 obrazków (duûe!! !>>>TIF<<Dziëki dynamicznemu rozwojowi techniki coraz bardziej nowoczesne urzâdzenia trafiajâ "pod strzechy". Dziô juû normalne staje sië posiadanie dobrego magnetowidu czy kamery, nie wspominajâc o komputerze. Wnioskowaê z tego moûna, ûe coraz wiëcej uûytkowników Amigi bëdzie chciaîo wykorzystaê swój komputer do zastosowaï wideo. Chyba tylko Amiga ma caîâ architekturë wewnëtrznâ podporzâdkowanâ wîaônie tej dziedzinie. Borys Strâczek Podstawowâ sprawâ przy obróbce obrazu wideo jest tzw. genlocking, czyli synchronizacja dwóch úródeî sygnaîu wizyjnego (obrazu z magnetowidu lub kamery z obrazem z komputera). Polega on na pobraniu sygnaîów synchronizacji poziomej i pionowej z jednego úródîa i dopasowaniu do nich parametrów drugiego. Wynika z tego moûliwoôê ustalenia proporcji obu sygnaîów (przenikanie). Dla nas najwaûniejsza jest moûliwoôê mieszania obrazu ze úródîa zewnëtrznego z obrazem z Amigi. W tym celu musimy sië zaopatrzyê w odpowiednie urzâdzenie synchronizujâce, czyli genlock. Generalnie genlocki stosujâ dwa sposoby mieszania obrazu: cyfrowy i analogowy. Wpîywa to decydujâco na moûliwoôci twórcze oraz jakoôê uzyskanego obrazu, co przy powaûniejszych zastosowaniach ma niebagatelne znaczenie. Genlock analogowy Najpierw zajmiemy sië genlockami analogowymi. Piszë w liczbie mnogiej, gdyû ze wzglëdu na odmienny sposób pracy wyróûniamy dwa ich rodzaje. Praca pierwszego polega na tym, ûe sygnaî wejôciowy (CVBS, Y/C) zostaje przeksztaîcony na analogowy format RGB. Nastëpnie "zmieszany" z sygnaîem Amigi (na wyjôciu monitorowym Amigi równieû mamy sygnaî analogowy RGB). Ostatniâ czynnoôciâ jest konwersja sygnaîu z powrotem na odpowiednio CVBS lub Y/C. Jak widaê, obraz dostarczony do genlocka jest dwukrotnie konwertowany, co nie pozostaje bez wpîywu na jego jakoôê, otrzymanâ przy wyjôciu. Technika zastosowana w drugim wypadku pozwala na pominiëcie konwersji sygnaîu wejôciowego. Tu obraz z Amigi zostaje przeksztaîcony na format odpowiadajâcy temu, jaki jest na wejôciu, czyli CVBS lub Y/C. Pozostaje tylko zsynchronizowanie obu sygnaîów. Zapobiega to pogorszeniu jakoôci sygnaîu przepuszczanego przez genlock. Równieû obraz z komputera ulega minimalnemu pogorszeniu w trakcie konwersji. Jak widaê, drugi z wymienionych typów genlocków jest zdecydowanie lepszy. Tu na chwilë przerwë opis, gdyû chciaîbym zwróciê uwagë Czytelnika na nagminne naduûywanie okreôlenia "profesjonalny". Czësto stykamy sië z nim w opisach i testach, prezentowanych na îamach czasopism komputerowych (równieû Magazynu AMIGA) lub, co gorsza, w nazwach wyrobów. Z profesjonalizmem majâ one zwykle wspólnâ tylko nazwë. Urzâdzenia profesjonalne sâ najczëôciej poza zasiëgiem prywatnych uûytkowników, choêby ze wzglëdu na cenë, jak i wymagania stawiane sprzëtowi z nimi wspóîpracujâcemu. A poza tym ich parametry i wykonanie daleko odbiegajâ od tego, z czym mamy do czynienia na co dzieï. Nie ma co sië wstydziê okreôlenia "amatorski", o czym postaram sië Was przekonaê w dalszej czëôci artykuîu. Bëdzie to opis genlocka, który prezentuje naprawdë wysoki poziom, a okreôlany jest przez producenta mianem amatorskiego. Powróêmy jednak do poprzedniej kwestii. Przedstawione wyûej dwa typy genlocków róûniâ sië nie tylko jakoôciâ efektu pracy, ale przede wszystkim cenâ. Niestety, za jakoôê trzeba pîaciê. Majâ one równieû wspólnâ wadë. W obu wypadkach sygnaî z Amigi jest na bieûâco dopasowywany do czëstotliwoôci úródîa zewnëtrznego. Wynika z tego, ûe decydujâce znaczenie dla efektu koïcowego majâ parametry urzâdzeï (magnetowidu, kamery itp.) oraz jakoôê generowanego przez nie sygnaîu. Ogranicza to, a najczëôciej uniemoûliwia stosowanie efektów (np. napisy na tle biaîego szumu), które powodujâ natychmiastowâ utratë synchronizacji. Wady te moûna wyeliminowaê tylko poprzez zastosowanie TBC (Time Base Corrector -- korektor bazy czasowej). W uproszczeniu, dziaîanie TBC polega na zapamiëtaniu obrazu w postaci cyfrowej, dostosowaniu do wzorca czëstotliwoôci oraz ponownym jego odtworzeniu. Otrzymujemy czysty sygnaî o wysokiej jakoôci. Niestety, cena takich urzâdzeï znacznie przekracza 20 mln zî. Na koniec waûna uwaga: GENLOCK ANALOGOWY PRACUJE WYÎÂCZNIE W JEDNYM SYSTEMIE: PAL lub NTSC! Jakiekolwiek kombinacje obu systemów sâ niemoûliwe. Dotyczy to w równym stopniu obrazu dostarczonego z zewnâtrz, jak i z Amigi. Genlock cyfrowy Przejdë teraz do omówienia zasady dziaîania genlocków cyfrowych. Dajâ one, za stosunkowo niewielkie pieniâdze, efekty porównywalne z tymi, jakie moûna uzyskaê, korzystajâc ze sprzëtu profesjonalnego. W przeciwieïstwie do genlocków analogowych, które sâ najczëôciej urzâdzeniami zewnëtrznymi, cyfrowe wystëpujâ jedynie w postaci kart, korzystajâcych ze slotu video. Zapewnia to szybkâ transmisjë danych, co jest sprawâ decydujâcâ przy cyfrowej obróbce obrazu. Analogowe dane o obrazie dostarczone sâ na wejôcie CVBS lub Y/C. Przetwornik, pracujâcy w systemach PAL i NTSC, dekoduje obraz na cyfrowy format YUV. Nastëpnie dopasowuje go do czëstotliwoôci generowanej przez ukîady Amigi lub dostarczonej z zewnâtrz. Format ten, ze wzglëdu na oszczëdniejszy sposób przesyîania informacji, zapewnia efektywniejsze wykorzystanie pamiëci oraz bezproblemowâ obróbkë sygnaîu w czasie rzeczywistym. Dane zostajâ przesîane do pamiëci VideoRAM. Wszystkie operacje na cyfrowym sygnale (skalowanie, przesyîanie obrazu do i z pamiëci) wykonywane sâ przez programowalne procesory. Kolejnym krokiem jest konwersja jeszcze cyfrowych danych z YUV na RGB. Aby taki sygnaî moûna byîo wyôwietliê, musi on zostaê zamieniony na postaê analogowâ (tak jak to robiâ ukîady Amigi). Warto zauwaûyê, ûe czynnoôci wykonywane do tego momentu to nic innego jak tylko korekcja bazy czasowej, a wiëc mamy do czynienia z prostym i w dodatku bardzo tanim TBC! Skoro jest to genlock, kolejnâ czynnoôciâ jest zmieszanie obrazu z komputera z tym, co "przetrawiîa" karta. Teraz pozostaî "drobiazg" w postaci zamiany sygnaîów RGB na CVBS lub Y/C. Oczywiôcie nic nie stoi na przeszkodzie, aby poîâczyê genlock cyfrowy z analogowym, dziëki czemu uzyskamy moûliwoôê mieszania trzech(!) sygnaîów. Innâ ciekawâ moûliwoôciâ jest îâczenie sygnaîów PAL z NTSC!. Na ten temat przeczytacie w osobnym artykule. Wiemy juû, jak przy uûyciu genlocka powstaje przenikanie dwóch sygnaîów. Ale w jaki sposób naîoûyê obraz z komputera, aby nie przesîaniaî caîego obrazu z drugiego úródîa? Komputer wykorzystuje do tworzenia obrazu paletë kolorów. W palecie kaûdy kolor ma przyporzâdkowany numer (0, 1, 2 itd.). Ten o numerze 0 speînia dodatkowâ funkcjë przy wspóîpracy Amigi z genlockiem. Normalnie wyôwietlany jest zgodnie ze skîadowymi RGB (mogâ one byê dowolne). W trakcie mieszania sygnaîów wizyjnych pojawi sië, w kaûdym punkcie o kolorze 0, obraz wideo. Innymi sîowy punkty "zerowe" obrazu stajâ sië przezroczyste. Operacja ta nosi nazwë kluczowania (ang. keying). Opisana wyûej metoda kluczowania nie jest jedynâ. Wiëkszoôê genlocków oferuje tzw. INVERSE-KEYING. Jak nazwa wskazuje, daje on efekt odwrotny. Objawia sië to wstawieniem obrazu wideo w kaûdym punkcie obrazu o kolorze INNYM niû 0, a kolor o tym numerze staje sië widoczny. Pozwala to m.in. na tworzenie efektu "dziurki od klucza". W wypadku wspóîpracy dwóch genlocków mamy do dyspozycji dwa odrëbne kolory zerowe (kaûdy dla innego sygnaîu wideo), a bywa, ûe jest ich wiëcej. Kluczowaniu moûemy poddaê tylko obraz z komputera. Të samâ funkcjë w wypadku obrazu wideo speînia tzw. BLUE-BOX. Urzâdzenie to wykrywa w obrazie fragmenty o duûej zawartoôci skîadowej niebieskiej i w to miejsce wstawia obraz z komputera. Jest to bodaj najstarszy efekt, stosowany w technice wideo. Genlocki ciâgle doôê rzadko bywajâ wyposaûane w to poûyteczne urzâdzenie. Coraz czëôciej w genlockach jest montowany tzw. kanaî alfa (alpha-channel). Spotkaliôcie sië zapewne z tâ funkcjâ, korzystajâc z programów graficznych (np. ImageFX, TVPaint). Pozwala ona na uzyskanie póîprzezroczystych kolorów w obrazie Amigi, przez które widoczny byîby obraz wideo. Kanaî alfa moûe byê jedno- lub oômiobitowy. W pierwszym wypadku kolory sâ przezroczyste lub nie. W drugim mogâ pîynnie przechodziê z jednego stanu w drugi (256 kroków). Podstawowe zastosowania to: póîprzezroczyste tîa, pîynne przejôcia grafiki w obraz wideo, anti-aliasing. Powyûszy tekst nie porusza, oczywiôcie, wszystkich zagadnieï zwiâzanych z genlockami. Jeôli Czytelnicy przyjmâ temat z zainteresowaniem, postaram sië wyjaôniê resztë.