CD-I(NNY ÔWIAT) Byê moûe juû wkrótce wszelkie spory na temat wyûszoôci Amigi nad pecetem, lub odwrotnie, bëdâ zupeînie bezsensowne. A wszystko na skutek jednego niewielkiego krâûka (a raczej sposobu jego zapisu) wymyôlonego przez specjalistów z firmy Philips. Adam Nowak Mîodszym Czytelnikom winien jestem na poczâtku wyjaônienie, co to jest Philips. Otóû jest to firma o filozofii dziaîania bardzo zbliûonej do filozofii firmy Commodore. Genialni konstruktorzy Philipsa wymyôlajâ coraz nowsze rzeczy, jednak firma wegetuje, gdyû na sprzedaûy nowinek pieniâdze robiâ inni. Z kuchni Philipsa wyszîy tak rewolucyjne wynalazki, jak: pierwsze radio tranzystorowe, pierwszy magnetofon kasetowy, pierwszy magnetowid o wymiarach mniejszych od szafki i wiele innych pomniejszych, acz cennych, drobiazgów (na przykîad monitor do Amigi 1081 jest takûe dzieîem konstruktorów Philipsa, Commodore tylko îaskawie przylepia na nim swój znaczek firmowy). Kolejny wynalazek Philipsa moûe zrewolucjonizowaê ôwiat komputerów, zwîaszcza ûe po niezbyt udanej philipsowskiej promocji sprawë wziëli w swoje rëce Japoïczycy. O co chodzi? Chyba wszyscy wiedzâ, co to jest pîyta kompaktowa. Wiëkszoôê z Was zna takûe pojëcia CD-ROM i PhotoCD. Dane na kompaktowych krâûkach podbijajâ w tej chwili Polskë, tymczasem na Zachodzie... rysuje sië ich zmierzch. A wszystko za sprawâ kolejnego wynalazku Philipsa -- technologii CD-i. Nazwa ta (zastrzeûona tym razem przez Philipsa, aby nie byîo tak jak w wypadku Compact Casette) oznacza kompakt interaktywny. Dane na krâûkach CD-i nagrywane sâ w formacie MPEG, o którym pisaliômy dokîadnie w numerze specjalnym Magazynu AMIGA. A dlaczego technologia ta ma wyprzeê zwykîe kompakty? Sprawa jest nadzwyczaj prosta. Firmy produkujâce oprogramowanie, zapisywane na krâûkach CD-i, nie muszâ uczyê swoich programistów asemblera dla wszystkich komputerów. Wystarczy, aby dobrze znali jeden, jeôli bowiem ich dzieîo zostanie zapisane w formacie MPEG, to odtworzenie takiego kompaktu na dowolnym komputerze jest juû zmartwieniem producentów sprzëtu. MPEG jest na tyle jasno okreôlony, ûe wîaôciwie wystarczy zaopatrzyê komputer w odpowiedniâ kartë dekodujâcâ, aby odtworzyê taki kompakt. Zaîóûmy, ûe jakaô firma wydaje hit dla peceta. Sprzedaû idzie doskonale, zatem firma postanawia szerzej wejôê na rynek i wydaê ten sam program dla Amigi. Po kilku miesiâcach wytëûonej pracy produkt jest gotowy. W tym samym czasie, i na dodatek mniejszym nakîadem pracy, inna firma potrafi wyprodukowaê dwa dobre programy i rozpowszechniaê je na krâûkach CD-i, sprzedajâc je wszystkim, którzy tylko majâ dekoder MPEG, a dodatkowo konsole (na przykîad CDI 450 Philipsa), które takûe potrafiâ odtworzyê takie krâûki. I wszyscy sâ zadowoleni. Firma -- bo wiëcej zarobi, i klienci -- bo otrzymujâ program w tym samym czasie, bez wzglëdu na to, jaki komputer posiadajâ. Nic dziwnego, ûe coraz wiëcej firm jest zainteresowanych tâ nowoôciâ, w tym tak znane, jak Interplay Psygnosis czy Sierra. Zainteresowanie firm jest tym wiëksze, ûe Philips sîuûy wszechstronnâ pomocâ wszystkim chëtnym, udostëpniajâc urzâdzenia i oprogramowanie do masowej produkcji takich krâûków. Poczâtkowo w standardzie MPEG produkowano wyîâcznie filmy, przewaûnie muzyczne, ostatnio jednak prawo obywatelstwa zdobywajâ sobie coraz szerzej gry z sekwencjami filmowymi. Wedîug danych, otrzymanych przez nas z firmy Philips, oferta tylko tej firmy we wrzeôniu 1994 roku obejmowaîa 365 tytuîów, a w pierwszym póîroczu tego roku sprzedano ponad 3 miliony dysków. Do koïca roku 1994 ma powstaê jeszcze 75 gier i 50 filmów. A jest to oferta tylko jednej firmy. W ofercie tej znajdziemy tak interesujâce tytuîy, jak: filmy "Cartoon Carnival" (przeglâd kreskówek Hanna Barbera), "Naga broï", "Rybka zwana Wandâ", "Duch", "Sliver", "Ôwiat wedîug Wayna", "Niemoralna propozycja", "Fatalne zauroczenie", "Top Gun", "Star Trek VI", "Apocalypse Now", "Titanic", "Trzej muszkieterowie", "Backbeat", "Taïczâcy z wilkami", "Mermaids", "Sypiajâc z wrogiem". Znajdujâ sië tu takûe gry z grafikâ takâ, ûe Doom czy Microcosm wysiadajâ: International Tennis, the 7th Guest, Dragons Lair, Flying Dutchman, Backgammon, Mario Bros, Defender of the Crown, Alicja w krainie czarów, Caesars World of boxing, Little Devil, Mad Dog McCree, Lost Viking, Voyeur, kursy jëzykowe czy nauka filmowania kamerâ wideo, nauka gry na gitarze, kursy obsîugi komputerów czy drukarek atramentowych, katalog motocykli Yamahy (z filmami z jazd próbnych), historië mistrzostw ôwiata w piîce noûnej. Firma oferuje teû kompakty z nagraniami muzycznymi: Pavarotti, Trzej tenorzy, Tina Turner, U2, Eric Clapton, Paul McCartney Live, Brian Adams, Bon Jovi, Sting, Louis Armstrong, Nat King Cole & Nathalie Cole (ten ostatni wymaga specjalnego wyjaônienia. Nat King Cole zmarî, gdy jego córka Nathalie miaîa 5 lat. Kompakt ten jest komputerowym arcydzieîkiem, w którym w filmy z wystëpów Nata wmontowano córkë doôpiewujâcâ drugi gîos... w kilkanaôcie lat po ômierci ojca), kompakty edukacyjne: narodziny dziecka, dyski dla hobbystów: jak robiê origami, katalog wszystkich znaczków pocztowych wydanych do 1993 roku, astronomia i astrologia, katalog zabawek (dla dzieci), Playboys Complete Massage i The Joy of Sex (dla nieco starszych dzieci), ksiâûka kucharska ilustrowana filmem z przyrzâdzania potraw przez szefa kuchni hotelu Ritz, kompakty z filmami nakrëconymi w najsîynniejszych galeriach ôwiata. Jest teû kilkadziesiât dysków z nagraniami karaoke i wiele, wiele innych. Ostatnio bestselerami staîy sië kompakty CD-i firmy Video Arts, uczâce technik gry gieîdowej, oraz kompaktowa szkóîka dla managerów. Znane wydawnictwo Elsevier planuje w I kwartale 1995 roku wydaê 16 kompaktów interaktywnych do nauki anatomii. Jak wyglâda sprawa z naszego punktu widzenia? Uwaûni Czytelnicy Magazynu AMIGA wiedzâ, ûe posiadacze Amigi CD32 mogâ, po uzupeînieniu swojej konsoli o przystawkë FMV, rozkoszowaê sië zabawâ z kompaktami CD-i. Wprawdzie pierwsze przystawki FMV powodowaîy niewielkie problemy, niemniej w kolejnej wersji nie ma juû zrywania synchronizacji obrazu. Sâ takûe dwie pierwsze GRY na CD32 + MPEG (Shoes People i Summer Olympics. Ta pierwsza jest dla dzieci, druga, wbrew nazwie -- dla co najmniej 18-latków). A inni amigowcy? Karty MPEG (do duûych Amig) proponowaîa do niedawna firma Ingenieurbuero Helfrich. Karty te moûna byîo nabyê za cenë od 1000 DM wzwyû. Drogo, ale nie ma sië czemu dziwiê. Mimo caîej sympatii dla pana Helfricha muszë stwierdziê, ûe byîa to firma typu "garaû", a jej moûliwoôci produkcyjne siëgaîy kilku kart miesiëcznie. Na szczëôcie niedawno sytuacja diametralnie sië zmieniîa. Firma pana Helfricha zostaîa wchîoniëta przez potentata o nazwie Scala A.S. Pieniâdze i developerzy tej norweskiej firmy pozwalajâ mieê nadziejë, ûe juû wkrótce produkcja tej karty (pod nowâ nazwâ Scala MPEG Decoder) bëdzie bardzo duûa, dziëki czemu jej cena spadnie do rozsâdnych granic. Byê moûe juû wkrótce pojawi sië jeszcze taïsza alternatywa. Taniejâce bardzo szybko konsole Philipsa do odtwarzania kompaktów CD-i (obecnie kosztujâce okoîo 500 DM) mogâ byê, przez odpowiedni interfejs podîâczone do peceta. Firma Philips zapewniîa nas, ûe w momencie gdy sytuacja Commodore bëdzie caîkiem klarowna, rozpocznâ produkcjë takiegoû interfejsu do Amigi. A co z "maîymi Amigami"? Na targach w Kolonii p. Helfrich zapewniî mnie, ûe na nastëpnych targach na pewno bëdzie zewnëtrzna karta MPEG. Najprawdopodobniej tylko w wersji dla A1200 (albo i dla jakiejô innej, jeôli sië taka w miëdzyczasie pojawi). Zresztâ, aby zapoznaê sië z tym, co oferujâ nam na krâûkach CD-i, wcale nie musimy dokonywaê duûych wydatków na sprzët. W BBS-ach dostëpna jest bowiem procedura programowa, pozwalajâca na odtwarzanie wszystkiego, co zostaîo skompresowane w standardzie MPEG na Amidze. Rzecz jasna, chcâc obejrzeê sobie na przykîad "Fatalne zauroczenie", musimy skorzystaê z pomocy kolegi, posiadajâcego taki krâûek i mieê odtwarzajâcy go komputer, a takûe wystarczajâco duûy twardy dysk. Ponadto -- odtwarzanie programowe jest nieco wolniejsze od sprzëtowego. Moûna je przyspieszyê, rezygnujâc (przez odpowiednie ustawienie parametrów przy uruchomieniu procedury MPEG) z koloru lub zmniejszajâc wymiary odtwarzanego obrazu. Na Amidze 1200 z kartâ turbo z procesorem MC68030 w czasie rzeczywistym zostanie programowo odtworzony obraz kolorowy o wielkoôci poîowy ekranu, na goîej A1200 zaô czarno-biaîy czterokrotnie mniejszy. A jaki dysk bëdzie nam potrzebny? Do odtworzenia caîego 73-minutowego filmu -- 640 MB, dla mniej wybrednych zaô, którym wystarczâ fragmenty, podam informacjë, ûe skompresowany MPEG-iem dwuminutowy kawaîek teledysku Michaela Jacksona, obejmujâcy same metamorfozy (tzn. bez Kevina w nowym Jorku i fruwajâcego na fotelu tatusia) zajmuje 769 KB, a zatem mieôci sië na zwykîej dyskietce. Jednolitoôê oprogramowania to nie jedyna zaleta pîyt CD-i. Wielu z Was sîyszaîo zapewne o CD-ROM-ach z moûliwoôciâ nagrywania. Nagrywaczki takie sâ jednak droûsze od nowego malucha (nawet po ostatnich podwyûkach), a nieliczne firmy ôwiadczâce tego typu usîugi, nie majâc konkurencji, ûâdajâ bajoïskich sum za nagranie na kompakt dostarczonych danych. Tymczasem kompakty CD-i moûna nagrywaê znacznie taniej. Urzâdzenie firmy Philips nagrywajâce dyski CD-i kosztuje tyle, co nagranie piëciu "klasycznych" CD-ROM-ów we wspomnianych krajowych firmach usîugowych. A z materiaîów dostarczonych nam przez Philipsa wynika, ûe cena tych urzâdzeï spada bardzo ostro. Przy tym trendzie juû za rok nagrywacz CD-i bëdzie kosztowaî poniûej 300 USD. Wprawdzie na razie czyste pîytki jeszcze nieco kosztujâ, ale i one szybko taniejâ. Kolejnâ zaletâ krâûków CD-i jest zunifikowana cena. Poza nielicznymi wyjâtkami wszystkie kompakty kosztujâ tyle samo. A cena ta (dziëki wzrastajâcej szybko sprzedaûy) równie szybko spada. W marcu 1994 roku ôrednia cena kompaktu wynosiîa 90 DM, we wrzeôniu tego samego roku byîa juû o poîowë niûsza. I nic nie wskazuje na to, aby spadek cen zostaî zatrzymany. Moûe na to wpîynâê ujawnienie cen produkcji przez wôcibskich dziennikarzy z krajów cywilizowanych (gdzie za ujawnienie tego typu tajemnic sië nie siedzi). Okazuje sië, ûe cena produkcji CD-i jest wyjâtkowo niska. Wliczajâc w niâ koszty scenariusza, praw autorskich do wykorzystanych materiaîów obcych, programowanie, tîoczenie, testowanie i drukowanie podrëcznika oraz obwolut, ôredni koszt produkcji jednej pîyty, przy nakîadzie 1000 sztuk, wynosi wg Sabine Heine z miesiëcznika "Pablo" okoîo 5 DM za sztukë. Reszta to czysty zarobek producenta i dystrybutora. Filmy nagrane na krâûkach CD-i majâ jakoôê VHS i dúwiëk klasy HiFi. Na kompaktach tych bez problemów moûna nagraê takûe "normalnâ" cyfrowâ muzykë i obrazki w formacie Photo-CD. A zatem coô lepszego niû Wash&Go -- aû trzy w jednym. Jak ktoô obliczyî, na waûâcym 20 gramów krâûku CD-i zmieôci sië tyle samo informacji, co na kartkach papieru, waûâcych ponad 12 kilogramów, nie mówiâc juû o róûnicach w iloôci zajmowanego miejsca i w cenie produkcji. O tym, ûe pîyty CD-i majâ przed sobâ wiëkszâ przyszîoôê niû ograniczone w moûliwoôciach krâûki CD-ROM, moûe ôwiadczyê to, ûe czasopisma poôwiëcone kompaktom interaktywnym w Niemczech juû we wrzeôniu 1994 roku wychodziîy w wiëkszym nakîadzie i miaîy niûszâ cenë niû czasopisma poôwiëcone klasycznym kompaktom. Przynajmniej na Zachodzie. U nas geniusze u waadzy zapewne coô wymyôlâ, aby wszystkim odechciaîo sië tych kapitalistyczno-burûuazyjnych zachcianek w niczym nie poprawiajâcych ciëûkiej doli polskiego rolnika. Ale, jak juû ktoô kiedyô powiedziaî, Polak potrafi. Niewykluczone zatem, ûe za kilka lat Magazyn AMIGA, choê bëdzie miaî to samo wierne grono Czytelników, zmieni nazwë na CD-i Magazyn. Poûyjemy, zobaczymy.