PERSONAL WRITE Ostatnio na polskim rynku pojawiîo sië wiele dobrych rodzimych edytorów tekstu. Czy warto wiëc zwracaê uwagë na przybysza z dalekiej Italii? Program Personal Write otrzymaliômy do testowania od dystrybutora Cloanto -- firmy RAMIGA. Mariusz Butoka Z mieszanymi uczuciami przystëpowaîem do pisania tego artykuîu, gdyû obecnie sytuacja w dziedzinie edytorów tekstu dla Amigi wyglâda o wiele korzystniej niû parë lat temu. Jesteômy bowiem ôwiadkami ciâgîego rozwoju oprogramowania, sîuûâcego do pisania i drukowania na naszej Amidze. Niewâtpliwie przyczyniîo sië do tego powstanie caîej serii drukarkowych sterowników do obsîugi wydruku w jëzyku polskim. Drugim krokiem w tej dziedzinie byîo stworzenie jednego standardu polskich liter, co w duûej mierze przyczyniîo sië do ujednolicenia zakresu obsîugi polskich liter w wielu programach uûytkowych, szczególnie zaô w, tworzonych od podstaw w Polsce, edytorach tekstu. Wszyscy wiedzâ, ûe czîowiekiem, który "zrewolucjonizowaî" podejôcie do tematu polonizacji Amigi, byî ks. Jan Pikul. Rzecz zadziwiajâca, ûe swojâ pracë traktowaî, i traktuje nadal, jako swoistego rodzaju hobby, nie czerpiâc z niej korzyôci materialnych. Dlatego, moim skromnym zdaniem, firmy, które produkujâ oprogramowanie i stosujâ rozwiâzania ks. Jan Pikula w dziedzinie druku i edycji polskich liter na ekranie komputera, powinny w ramach zwykîej uczciwoôci przesyîaê przynajmniej po jednym egzemplarzu kaûdego programu, stosujâcego procedury ks. Jana, ich Autorowi, który tak wiele uczyniî, aby Amiga pisaîa i drukowaîa po polsku. Program, który dzisiaj pragnë opisaê, przywëdrowaî do nas z wîoskiej firmy Cloanto. Jest nim edytor tekstu Personal Write. Niektórzy spoôród nas znajâ dwa inne programy tej firmy: Personal Font Maker i Personal Paint. Wymienione programy reprezentujâ bardzo przyzwoity poziom, szczególnie zaô ostatnie ich wersje. Czy edytor tekstu jest podobny? Spróbujemy sië o tym przekonaê za chwilë. Sytuacja na naszym rodzimym rynku edytorów nie jest obecnie idealna, lecz po pokazaniu sië dwóch bardzo dobrych edytorów AmiTekstPro i Polonus znacznie sië poprawiîa. Majâ one bardzo duûâ zaletë w stosunku do importowanych zza granicy konkurentów. Pracujâ caîkowicie po polsku. Majâ wbudowany polski sîownik ortograficzny i sîownik wyrazów bliskoznacznych, a takûe dobrâ dokumentacjë, napisanâ w naszym rodzimym jëzyku. I, rzecz najwaûniejsza, majâ ciâgîy i îatwo dostëpny serwis gwarancyjny i pogwarancyjny. Zakup tych programów nie jest teû zbyt wielkim obciâûeniem dla kieszeni przeciëtnego uûytkownika, a na dodatek program moûna zarejestrowaê, liczâc na znaczâce zniûki przy zakupie nowych wersji oprogramowania. Oprogramowanie importowane z Zachodu jest obfite, lecz konkretnym sprawdzianem przydatnoôci danego produktu w polskich realiach jest moûliwoôê pisania i drukowania w jëzyku polskim. Wymagania te speîniajâ osîawiony Ced, ProWrite, WordPerfect 4.2, FinalWrite, Transcript, Transwrite, wspomniany Profesional Write i wiele innych. W uzupeînieniu warto zasygnalizowaê, ûe czëôê edytorów pisze i drukuje równieû w trybie graficznym. Obala to rozpowszechniony wôród pecetowców mit, ûe Amiga nie nadaje sië do zastosowaï profesjonalnych w dziedzinie skîadu oraz druku tekstu. Parë sîów o programie Czy warto inwestowaê pieniâdze w zakup Personal Write'a? Na pytanie to moûna daê wiele odpowiedzi, od skrajnie negatywnych po bardzo pozytywne. Program ten ma sporo ciekawych rozwiâzaï, których nie majâ inne produkty importowane zza zachodniej granicy. Przede wszystkim cieszy fakt, ûe program ten ôwietnie akceptuje rozwiâzania ks. Pikula, gdy chodzi o ukîad klawiatury, zastosowanie polskich sterowników drukarek oraz wyôwietlanie polskich znaków na ekranie. Godne pochwaîy jest to, ûe firma Cloanto zgodnie ze swojâ filozofiâ dziaîania daje moûliwoôê spolonizowania programu przez doîâczenie odpowiedniego skryptu konfiguracyjnego, który jednak trzeba stworzyê samemu na podstawie chociaûby skryptu w jëzyku niemieckim, wîoskim, czy teû angielskim. Wprawdzie jest to bardzo ûmudna i niewdziëczna praca, lecz jeûeli ktoô chciaîby zajâê sië na serio tym programem, gra jest warta ôwieczki. Ciekawym pomysîem byîo dostarczenie instrukcji spiëtej w podobny sposób, jak kartki w segregatorze, za pomocâ specjalnej metalowej klamry. Dziëki temu moûna zachowaê instrukcjë doôê dîugo w przyzwoitym stanie, mimo wielokrotnego przeglâdania poszczególnych kartek. Instrukcja jest napisana przejrzystym i komunikatywnym jëzykiem, choê w tym wypadku konieczna jest znajomoôê jëzyka angielskiego. Jednakûe nawet sîabo znajâcy ten jëzyk moûe wiele rzeczy i spraw, z interesujâcymi go zagadnieniami wîâcznie, zrozumieê, gdyû podrëcznik jest ilustrowany przykîadami. Druk Program pozwala przede wszystkim na druk postscriptowy, co otwiera przed tym programem nieprawdopodobne moûliwoôci, zwîaszcza gdy chodzi o jakoôê wydruku. Istnieje do tej funkcji odpowiednie menu, które pozwala na wîaôciwe zdefiniowanie odpowiednich parametrów dla drukarki postscriptowej. Myliîby sië ten, kto uwaûaîby, ûe Personal Write nadaje sië jedynie do tego celu. Wspóîpracuje on takûe ze zwykîymi sterownikami przez systemowe preferencje. Istnieje moûliwoôê dodatkowego ustawienia parametrów wydruku przez wîasne preferencje programu. Szkoda jedynie, ûe program dla przeciëtnego uûytkownika daje sië uruchomiê jedynie w trybie tekstowym. Sâdzâc po moûliwoôciach programu, nie byîoby problemem dodanie dodatkowej opcji, dziëki której byîby moûliwy druk fontów wektorowych bez poôrednictwa postscriptu. Podniosîoby to niewâtpliwie atrakcyjnoôê samego programu. W zakoïczeniu trzeba dodaê, ûe bardzo ciekawâ funkcjâ jest moûliwoôê drukowania etykiet pocztowych, które nastëpnie nakleja sië na list. Praktyka ta bardzo uîatwia prowadzenie korespondencji w szerokim zakresie. Program bowiem pozwala na korzystanie z bazy adresowej, która raz na zawsze zaîatwia kwestië adresowania kopert. Równieû jednâ z ciekawszych funkcji jest moûliwoôê stosowania tzw. korespondencji seryjnej, gdzie zmieniany jest w nagîówku jedynie adres odbiorcy. Standardowâ funkcjâ programu jest moûliwoôê stosowania róûnych stylów: italic, bold, underlined i róûnych kombinacji. Jest to niewâtpliwie zaleta tego programu. Gdy mowa jest o druku, warto teû wspomnieê jeszcze o automatycznym numerowaniu stron, centrowaniu tekstu, peînym justowaniu, moûliwoôci wstawiania stopek, stosowania oômiokolorowej grafiki i wielu innych moûliwoôciach, o których wyczerpujâco informuje instrukcja. Edycja Pierwszy rzut oka na edytor nieodparcie nasuwa skojarzenie z Cedem i ProWritem. Uwaga ta odnosi sië do strony graficznej i rozbudowanego menu. Przede wszystkim w programie tym istnieje wspaniaîa moûliwoôê zapisywania wyników naszej pracy w postaci czystych kodów ASCII, co pozwala na póúniejszy eksport, np. za pomocâ CrossDOS-a, na standard IBM-a. Zresztâ dodatkowe moûliwoôci programu dajâ fantastycznâ okazjë do importowania tekstów z róûnych maszyn, jak IBM, Macintosh, Atari, czy teû stary poczciwy C-64. Jedynym mankamentem jest fakt, ûe program nie jest przystosowany do polskiej strony kodowej i dlatego przy imporcie mogâ wystâpiê przekîamania. Nie ma sië co dziwiê, producent widziaî przy pisaniu programu jedynie rynek zachodni i prawdopodobnie mu sië nie ôniîo, ûe Amiga trafi kiedyô pod polskie strzechy. Miejmy nadziejë, ûe firma Cloanto dostrzeûe szalenie chîonny polski rynek i dostosuje swoje wyroby do polskich wymagaï, a takûe ich programowe moûliwoôci do realiów polskiego jëzyka. Powracajâc jednak do przerwanej przed chwilâ myôli, warto wspomnieê jeszcze o moûliwoôci nagrania dokumentu na naszym edytorze w formacie IFF-FTXT, ANSI X3.64 oraz w postaci zakodowanej, co daje ôwietnâ okazjë do ukrycia swoich danych przed oczami niepowoîanych. Co do zakresu ustawienia parametrów ekranowych, to sâ one bardzo podobne do tych, które wystëpujâ w innych programach tego typu. Duûym uîatwieniem jest moûliwoôê ustawienia w prosty sposób rozdzielczoôci ekranu, îâcznie z trybami non-interlace na monitorach VGA. Margines lewy, prawy, górny i dolny, tabulacja to niektóre spoôród moûliwoôci oferowanych przez program. Sam proces tworzenia dokumentu jest bardzo wygodny, gdyû program pracuje szybko i bez niespodziewanych komunikatów Guru, co w wypadku pisanych tekstów mogîoby niejednego z adeptów twórczoôci literackiej zniechëciê do pisania. Sporym uîatwieniem w zakresie obróbki edytowanego tekstu sâ umieszczone w dolnym poîoûeniu ekranu gadûety, speîniajâce podstawowe funkcje, np. kopiowanie, wstawianie, wycinanie. Zresztâ dla tych, którzy tego typu uîatwieï nie lubiâ, istnieje moûliwoôê wyîâczenia tej opcji. Sporym uîatwieniem jest stale wyôwietlana informacja o wierszach, stronach, na których obecnie pracujemy, dobrze dziaîa funkcja szukania ciâgu sîów, bez problemu teû wypadîa próba z wymianâ jednych sîów na inne. Wady Wîaôciwie program ich nie ma. Denerwujâce jest jedynie to, ûe wiëkszoôê funkcji programu, ukrytych pod klawiszami funkcyjnymi, trzeba niejednokrotnie wywoîywaê w bardzo cudaczny sposób. Czasami kombinacje klawiszy sâ po prostu nie do zapamiëtania. Stâd czësto musiaîem siëgaê do instrukcji. Problem stanowi teû instalacja na zbyt szybkich twardych dyskach. Stwierdziîem to naocznie u siebie, gdyû mimo postëpowania zgodnie z instrukcjâ program nie chciaî sië poprawnie zainstalowaê. Dopiero "rëczne" przekopiowanie na partycjë twardego dysku gîównego pliku programu zaowocowaîo sukcesem przy uruchamianiu programu. Transfer mojego dysku wynosi okoîo 2,3 MB/s. Podsumowanie Trudno obiektywnie odpowiedzieê na pytanie postawione na poczâtku programu. Ja sam oceniam go na czwórkë. Niewâtpliwie jego wielkâ zaletâ jest moûliwoôê druku postscriptowego. Rozbudowane menu do tej opcji druku moûe byê zachëtâ dla tych, którzy chcieliby w tym standardzie drukowaê swoje teksty. Niewiele jest bowiem programów dla Amigi tak dobrze realizujâcych to zadanie. W tym wypadku wierzë instrukcji, gdyû sam nie mogîem jej sprawdziê, ze wzglëdu na brak drukarki postscriptowej. Z pewnoôciâ zachëtâ do kupna tego programu moûe byê jego wîaôciwoôê do tworzenia bazy adresowej, którâ nastëpnie moûna wykorzystaê do automatycznego adresowania kopert lub w korespondencji seryjnej. Decyzjë zakupu Personal Write zostawiam wszystkim chëtnym, ja osobiôcie od lat uûywam poczciwego Transwrite, a ostatnio przesiadîem sië na produkt firmy Twin Spark Soft -- AmiTekstPro i ze smutkiem muszë przyznaê, ûe w naszych warunkach Personal Write zdecydowanie z nim przegrywa, chociaûby ze wzglëdu na ôwietny polski sîownik ortograficzny, w jaki wyposaûony jest AmiTekstPro. Wprawdzie, podobnie jak w innych programach serii Personal, moûna îatwo spolszczyê komunikaty ekranowe, ale na tym sië koïczy. A to za maîo, jak na coraz wybredniejszy rynek. Program: Personal Write Dystrybutor: RAMIGA, Stablin Rin, Pentrefoelas, Clwyd LL24 0HT, tel. 00 44 1690 770304, fax 00 44 1690 770266. Cena: 58 funtów Ocena: 7/10