3 obrazki
/** TEST -- DOBRZE, ÛEBY ZOSTAÎO **/


KOREPETYTOR Z GRAMATYKI

<lead>Do grupy polskich programów edukacyjnych dla Amigi doîâczyî
kolejny produkt. Jest to Korepetytor z gramatyki jëzyka
polskiego, wydany przez firmë EXE.

<a>Elûbieta Kozakiewicz

<txt>Program jest sprzedawany w îadnym tekturowym pudeîku,
wzmocnionym sztywnâ wewnëtrznâ wkîadkâ. Takie opakowanie
doskonale chroni przed uszkodzeniami umieszczonâ w nim dyskietkë.
W ôrodku, poza dyskietkâ z programem, znajdujâ sië dwie
reklamówki innych produktów firmy EXE, karta rejestracyjna oraz
bardzo krótka i komunikatywna instrukcja. Po jej przeczytaniu nie
moûna mieê trudnoôci z obsîugiwaniem programu, chociaû nie jest
ona pozbawiona bîëdów. W czëôci poôwiëconej opisowi opcji ODMIANA
CZËÔCI MOWY autor informuje, ûe "przy odmianie przez przypadki
celowo [pominâî] formë wykrzyknika", uznajâc jâ za zbyt îatwâ.
Sâdzë, ûe piszâc o wykrzykniku autor miaî na myôli woîacz, bo
wîaônie ta forma nie wystëpuje w êwiczeniach deklinacyjnych.
Wykrzyknik natomiast nie jest przypadkiem, ale czëôciâ mowy i w
êwiczeniach sië pojawia.

Po wîoûeniu dyskietki do stacji i wîâczeniu komputera program
jest wczytywany automatycznie. Przedtem trzeba jedynie pokonaê
proste zabezpieczenie. Nastëpnie z poziomu gîównego menu naleûy
wybraê stopieï trudnoôci prezentowanego materiaîu. Do wyboru sâ
trzy moûliwoôci: klasy 1-3, 4-6 oraz 7-8. W tym miejscu moûna
takûe wîâczyê muzykë, która bëdzie odtwarzana podczas pracy.

Budowa programu przypomina konary i gaîëzie drzewa. W kolejnym
menu wybiera sië nastëpne opcje, potem jeszcze inne itd.,
oddalajâc sië coraz bardziej od menu gîównego. Zawsze jednak jest
moûliwoôê powrotu do poprzedniego poziomu przez klikniëcie na
odpowiednim gadûecie. Po przejôciu do kolejnego menu kaûdego z
trzech gîównych poziomów moûna wybieraê spoôród piëciu opcji, z
których dwie sâ zwiâzane z charakterem programu. Sâ to WYKÎADY
oraz ÊWICZENIA z gramatyki. Pierwsza z nich przenosi uûytkownika
do kolejnego poziomu, zawierajâcego opisowe informacje o
czëôciach mowy odmiennych i nieodmiennych oraz o deklinacji i
koniugacji.

Powaûnâ wadâ tej czëôci programu sâ bîëdy jëzykowe, a nawet
ortograficzne. Wyraz "partykuîa" jest pisany bîëdnie jako
"partykóîa". W opisach deklinacji i koniugacji autor, piszâc o
liczbie, uûywa formy "pojedyïcza" zamiast "pojedyncza", a w
czëôci poôwiëconej opisowi posîugiwania sië zaimkiem stosuje
bîëdnie, odpowiadajâce osobie, wyraûenie przyimkowe "przy
pomocy", zamiast, wîaôciwego dla narzëdzia, "za pomocâ".

Nie brakuje tu takûe bîëdów merytorycznych. W definicji
rzeczownika (poziom 4-6, 7-8) autor informuje, ûe ta czëôê mowy
odmienia sië miëdzy innymi przez rodzaje. Wyobraûam sobie
uûytkownika, który próbuje odmieniê przez rodzaje, np. rzeczownik
"pies". Ciekawe, jakie formy otrzyma? "Ten pies, ta psa, to pso"?
W opisie deklinacji jednak, wôród czëôci mowy odmieniajâcych sië
przez rodzaje rzeczownik nie jest juû wymieniony. Moûliwe wiëc,
ûe mamy do czynienia tylko z pomyîkâ, a nie z niewiedzâ.

Z definicji czasownika zaô wynika, ûe odmienia sië on przez
czasy, tryby i strony. Autor zapomniaî o osobach i liczbach,
chociaû w opisie koniugacji nie pomija tego rodaju odmiany.

Odnoszë wraûenie, ûe w programie brakuje teû ogólnej zasady
definiowania poszczególnych czëôci mowy. Moûna by sâdziê, ûe na
poziomie 1-3 takâ zasadâ jest opisywanie ich tylko za pomocâ
pytaï, na jakie odpowiadajâ. Reguîy tej nie potwierdza jednak
liczebnik, w którego definicji podano, oprócz pytaï, takûe
opisowâ informacjë, ûe "liczebnik oznacza liczbë". Za kolejnâ
zasadë moûna by byîo uznaê to, ûe autorzy nie zamieszczajâ
przykîadów poszczególnych czëôci mowy, gdyby przykîady takie nie
pojawiîy sië przy opisach spójnika, zaimka, przysîówka (poziom
4-6) czy partykuîy (poziom 7-8). Przydaîoby sië tu wiëcej
konsekwencji.


Druga czëôê testu to êwiczenia. Dziaî ten podzielony jest na dwa
poddziaîy: sprawdzian, w którym odmienia sië róûne wyrazy na
róûne sposoby, oraz proste êwiczenie, polegajâce na rozpoznawaniu
wskazywanej przez program czëôci mowy.

Podczas testu program wyôwietla wylosowany wyraz i informuje, co
naleûy z nim zrobiê. Tu takûe nie ustrzeûono sië pomyîek.

Po pierwsze wiëc zdarzajâ sië bîëdy literowe i ortograficzne.  W
êwiczeniu z okreôlania czëôci mowy zauwaûyîam bîëdnâ pisownië
bezokolicznika "chartowaê", zamiast "hartowaê", wykrzyknika "oh",
zamiast "och", a takûe tak dziwne wyrazy, jak: "przred",
"skaûâce", "jëkaê" i "lnianty". W odmianie przymiotnika "dîuga"
program poprawiî wpisanâ przeze mnie formë narzëdnika "dîugâ" na
"dîugom", a formë pierwszej osoby czasownika "elektryzowaê" na
"elktryzujë".

Kolejna sprawa to odmiana przymiotników przez przypadki.
Problemem sâ tu pytania, jakie towarzyszâ biernikowi: kogo? co?.
Zgodnie z zasadâ garmatycznâ o biernik rzeczowników ûywotnych
pytamy najczëôciej "kogo?", a o biernik rzeczowników nieûywotnych
"co?". Wiâûe sië z tym takûe zróûnicowana odmiana îâczâcego sië
z rzeczownikiem przymiotnika. Biernik rzeczownika ûywotnego
bëdzie sië wiëc îâczyî z przymiotnikiem "burego", np. "widzë
>burego< kota", a biernik rzeczownika nieûywotnego z
przymiotnikiem "bury", np. "widzë >bury< kolor". W bierniku
wystëpujâ wiëc dwie formy przymiotnika, zarówno np. "îadnego",
jak i "îadny" czy "brzydkiego", jak i "brzydki", i obie mogâ byê
poprawne. Program natomiast uznaje tylko jednâ formë, tzn.
przymiotnik îâczâcy sië z rzeczownikem nieûywotnym, np.
"elegancki", "kapryôny", "maîy".

Niedociâgniëcia wystëpujâ równieû w odmianie czasownika. We
wszystkich êwiczeniach z odmiany tej czëôci mowy przez tryby, na
wszystkich poziomach, program bîëdnie podaje formë trybu
przypuszczajâcego, np. "apelujesz?", "stoisz?", a powinno byê:
"apelowaîbyô", "staîbyô". Nie wiadomo teû dlaczego za poprawnâ
uznaje tylko formë drugiej osoby liczby pojedynczej, bo w
poleceniu nie okreôla, jakiej osoby i liczby oczekuje. Podobna
sytuacja wystëpuje w odmianie przez strony. Poprawna jest tu np.
tylko forma trzeciej osoby rodzaju nijakiego: "burzy", "jest
burzone", "burzy sië", lub tylko liczba mnoga bezokolicznika
"atakowaê", chociaû w poleceniu program nie okreôla, jakiej osoby
i liczby wymaga. Tylko trzeciâ osobë rodzaju nijakiego liczby
pojedynczej program akceptuje teû przy odmianie przez czasy, a w
dodatku nie uznaje peînej formy czasu przyszîego, np. "bëdzie
jachaîo". Wystarczy mu, nie w peîni poprawne, "jechaîo".

W êwiczeniu z odmiany czëôci mowy nie wyróûniono imiesîowów jako
osobnej kategorii. Trudno wiëc zidentyfikowaê takie formy, jak:
"odmalowany", "oczyszczona" czy "hamujâce", jednak na pewno nie
moûna ich uznaê za przymiotniki, a wîaônie takâ odpowiedú program
uwaûa za dobrâ. Przykîady te sâ natomiast formami czasownikowymi.

Moje zastrzeûenia budzi takûe dobór materiaîu. W czëôci
wykîadowej na poziomie 1-3 np. zaimek nie jest jeszcze
prezentowany, a w êwiczeniach, wôród przykîadów do odmiany przez
przypadki, pojawia sië zaimek dzierûawczy "nasz". Poza tym poziom
êwiczeï na poszczególnych poziomach jest za maîo zróûnicowany. W
materiale dla wszystkich klas powtarzajâ sië te same przykîady.


Tyle zastrzeûeï. Nie byîabym jednak obiektywna, gdybym nie
zwróciîa uwagi na bardzo îadnâ szatë graficznâ programu. Na
starannie przygotowne menu oraz ekrany prezentujâce tekst i
êwiczenia. Na pomysîowâ i bardzo przydatnâ opcjë zegara, który
moûna wyîâczyê, jeôli czas przeznaczony na wykonanie êwiczenia
jest dla kogoô za krótki. Na îatwâ obsîugë programu. Na sam
pomysî wreszcie, który zasîuguje na ogromne uznanie. Za maîo
jednak tych zalet, ûeby moûna byîo uznaê Korepetytora za dobry
program edukacyjny.

W naszym kraju sâ bardzo potrzebne programy uzupeîniajâce i
sprawdzajâce wiedzë z gramatyki naszego ojczystego jëzyka. Gdyby
w Korepetytorze z gramatyki zostaîy poprawione niedociâgniëcia
merytoryczne, mógîby on byê bardzo przydatny dla uczniów szkoîy
podstawowej, a moûe nie tylko dla nich. Nie wiem tylko, czy nie
naleûaîoby zmieniê jego nazwy. Nie obejmuje on bowiem wszystkich
zagadnieï z gramatyki naszego jëzyka, a jedynie fleksjë, i to w
doôê ograniczonym zakresie.

 
<r>
Nazwa: Korepetytor z gramatyki jëzyka polskiego

Dystrybutor/Producent: EXE, skr. poczt. 57-163, 53-650 Wrocîaw,
tel. fax (071) 558382.

Cena: 19 zî 50 gr

Ocena: 4/10