Scala w praktyce (cz. 11.) ------------------------- PUK, PUK A któû to puka? Za drzwiami czekajâ w kolejce nie opisywane dotychczas moduîy zewnëtrzne do Scali o nazwie Scala EX (w skrócie SEX). Co to takiego? Sâ to dodatkowe programy napisane zarówno przez programistów z firmy Scala, jak i przez producentów sprzëtu dodatkowego, pozwalajâce na nieograniczonâ wrëcz rozbudowë moûliwoôci programu. Marek Pampuch Korzystajâc z takich moduîów, moûna przystosowaê bowiem program do pracy z urzâdzeniem dodatkowym, zarówno teraz, jak i w przyszîoôci. System modularny zostaî opracowany po to, aby bez potrzeby ingerencji w tekst programu, Scala mogîa wspóîpracowaê z dowolnym urzâdzeniem wyposaûonym w taki moduî (jak na przykîad Amiga CDTV). Moduîy zewnëtrzne EX opracowane sâ takûe dla rozszerzenia moûliwoôci programu niekoniecznie wyposaûonego w urzâdzenia zewnëtrzne. Przykîadem takiego moduîu mogâ byê EX-y dla nieamigowskich formatów graficznych, pozwalajâce na wczytanie do prezentacji obrazków w standardach na przykîad peceta. System taki pozwala na rozbudowë programu w przyszîoôci bez koniecznoôci nabywania nowej Scali. Na marginesie: Moduîy zewnëtrzne EX dziaîajâ wyîâcznie ze Scalami serii Multimedia (MM200, MM300, MM400) oraz Info Channel (IC400, IC500). Dodatkowo, jeôli chcesz wykorzystaê ze Scalâ jakiekolwiek urzâdzenie, które posiadasz, a nie masz odpowiedniego moduîu -- firma Scala zobowiâzuje sië do napisania dla kaûdego zarejestrowanego uûytkownika Scali takiego moduîu na podstawie otrzymanych od niego informacji. Aby moduî zadziaîaî, naleûy go wczeôniej zainstalowaê. I nie wolno pozwoliê zwieôê sië tym, ûe podczas instalacji programu kazaliôcie juû to zrobiê. Jest to bowiem instalacja wstëpna, polegajâca na tym, ûe wszystkie dostarczane wraz z programem moduîy EX zostanâ zapisane na dysku w katalogu o nazwie EX. Aby jednak te moduîy, z których chcesz korzystaê, zostaîy faktycznie zainstalowane, musisz przegraê taki moduî (wraz z odpowiadajâcym mu zbiorem ikony) do podkatalogu Startup w katalogu Scali. Jeôli nastëpnie uruchomisz program, moduî zostanie doîâczony do programu. Jeôli w podkatalogu Startup Scali Multimedia znajdujâ sië jakieô zbiory ze sterownikami moduîów EX, wówczas i w menu gîównym pojawi sië odpowiednia kolumna. Jednak nie bëdzie ona widoczna od razu, bo zostaîa "dopisana" na koïcu menu. Powinieneô zatem zwëziê poprzedzajâce jâ kolumny (najczëôciej zwëûa sië të z nazwâ strony) lub przestawiê kolejnoôê kolumn. Aby zmieniê szerokoôê kolumny, kliknij na lewo od tej kolumny, którâ chcesz zmieniaê. Pojawiâ sië dwie linie pionowe. Przesuï teraz brzeg kolumny za pomocâ myszki w prawo lub w lewo. W ten sposób zwiëkszysz lub zmniejszysz szerokoôê kolumny. Aby zmieniê kolejnoôê kolumn, musisz przejôê do menu System. W jego prawym górnym rogu znajduje sië gadûet, który moûna przeîâczaê na dwie opcje: USER INTERFACE i SCALA EX. Jeôli za pomocâ strzaîki zmienisz nazwë tego gadûetu na SCALA EX, poniûej pojawi sië menu Configuration, zawierajâce wszystkie aktualne kolumny menu. Moûesz dowolnie przesuwaê ich nazwy za pomocâ myszki, aby uzyskaê takâ kolejnoôê, jakâ chcesz mieê w gîównym menu. To jednak nie wszystko. Musisz jeszcze skonfigurowaê taki moduî. Jest to szczególnie waûne wówczas, gdy chcesz korzystaê z kilku moduîów, co program dopuszcza, a wystëpuje "kolizja interesów". Na przykîad moduîy MIDI EX i Sony Laser Disk EX obsîugujâ urzâdzenia podîâczane do gniazda szeregowego. Konfiguracja jest teû potrzebna po to, aby lepiej dopasowaê moduî do naszego sprzëtu. Tu przykîadem moûe byê konfiguracja moduîu Scala Echo EX, o którym wspominaîem w numerze 11/94 Magazynu AMIGA. Aby skonfigurowaê moduî, naleûy kliknâê na ikonë tego moduîu i wybraê opcjë INFO z Workbencha. Nastëpnie trzeba dopasowaê do swoich potrzeb wyôwietlone w oknie informacyjnym dane (najczëôciej TOOLTYPES). Nie moûna przy tym zmieniaê nazwy moduîów, bo Scala ma kîopoty (BUG!) z prawidîowym dziaîaniem moduîu o zmienionej nazwie. Scala MM200 oferuje nam nastëpujâce moduîy EX: odtwarzacz pîyt wizyjnych Sony Laser Disc, "komputerowy aparat fotograficzny" (still video camera) Canon ION, MIDI i Amiga CDTV. W Scali MM300 dochodzâ do tego jeszcze: genlocki: G-Lock, Supergen, G2, Genlock i AV Color Master, odtwarzacze Philips Laser Disc i Pioneer, Scala Link oraz karta GVP Impact Vision, generator efektów DVE-10. Opracowano teû moduîy dla formatów graficznych: PCX, GIF, TIFF i BMP i animacyjnych FLC i FLI, oraz moduî CDTV-2 majâcy lepiej dopracowanâ obsîugë Amigi CD32 -- trzeba je jednak dokupiê oddzielnie. Oddzielnie takûe moûna nabyê moduî EX DATATYPE, umoûliwiajâcy wspóîpracë z wszystkimi formatami, jakie mamy zainstalowane przez "datatype" w systemie 3.0, oraz moduî do karty muzycznej Studio-16 firmy Sunrize. Moduîy dla formatów graficznych pozwalajâ nie tylko na odczyt obrazków w danym formacie, ale takûe i na zapisanie ich w tym formacie. W Scali MM400, która wîaônie pojawiîa sië na rynku, wszystkie moduîy, które w MM300 trzeba byîo nabyê osobno, wchodzâ w skîad pakietu. Dostëpny jest takûe moduî EX, pozwalajâcy na odtwarzanie animacji standardu MPEG za pomocâ karty Peggy (Ingenieurbuero Helfrich), dystrybuowanej przez Scalë. Oddzielnie moûna dokupiê takûe moduîy LANC i Infrared pomocne w obsîudze Scala Echo EE-100, a sprzedawane razem z tâ przystawkâ. Powstajâ coraz nowsze moduîy zewnëtrzne, wymusza to bowiem konkurencja ze strony programu Media Point. Praktycznie pokaûë jedynie dziaîanie tylko jednego z tych moduîów, bowiem w naszej rzeczywistoôci, na którâ "nie ma mocnych", moûecie mieê dostëp do (wîasnej lub znajomego) Amigi CDTV lub CD32. Czasem jeszcze jest to instrument z interfejsem MIDI, ale o tym raczej powinien napisaê Mobius, który sië na tym zna. Przypuôêmy, ûe zainstalowaliômy sobie moduî CDTV. Wystarczy teraz podîâczyê do Amigi, na której chcemy uruchomiê Scalë, przewodem szeregowym (wystarczy przewód typu null-modem) Amigë CDTV lub Amigë 500, rozbudowanâ o czytnik A570, i po wpisaniu do Scali naszej prezentacji kliknâê na przeciëciu kolumny CDTV i wiersza ze stronâ, na której chcemy z CDTV korzystaê. Pojawi sië nowe menu CDTV EX na dole strony. Podobnie jak na przykîad menu Sound (które wîaôciwie teû jest takim moduîem, tyle ûe juû wbudowanym w program) gadûet znajdujâcy sië w prawym górnym rogu sîuûy do przeîâczania funkcji menu. Domyôlnie ustawiona jest tu opcja PLAY, pozwalajâca na uzupeînienie naszej prezentacji o muzykë kompaktowâ odtwarzanâ za pomocâ CDTV. Moûemy (tradycyjnie za pomocâ strzaîek) zmieniê të opcjë na SYNC (synchronizacja obrazu ze Scali z muzykâ z CDTV), STOP (zatrzymanie odtwarzania muzyki), WAIT (czekanie z muzykâ, aû zostanie wykonany rozkaz Scali), PAUSE ON i PAUSE OFF (zawieszenie odtwarzania), NONE ("olewamy" kompaktowâ muzykë) i STOP (przerwanie muzyki). Przy niektórych z tych opcji moûna wyciszaê (FADE IN, FADE OUT) i okreôlaê ôcieûki poczâtkowe lub koïcowe kompaktu, których ma dotyczyê "wspóîpraca". Moduî dla CDTV ma kilka rozkazów jëzyka Scala LINGO, dziëki którym moûemy sterowaê takûe odtwarzaniem kompaktowej muzyki z poziomu skryptu. Rozkazy te obejmujâ funkcje opisane powyûej. Jeôli uûywasz karty rozszerzajâcej I/O lub "zîodziejki" na gniazdo szeregowe, musisz dodatkowo zmieniê odpowiedni wiersz w Tooltype okna Information Workbencha. To muzyka. A jak poradziê sobie z obrazkami czy animacjami z kompaktu? Moûemy tu zastosowaê dowolnâ sieê ParNet lub SerNet, na przykîad, i za jej pomocâ wczytywaê do Scali obrazki. Naleûy jednak pamiëtaê, ûe taki sposób nie jest zbyt szybki, zwîaszcza przy korzystaniu z Sernetu, a zatem trzeba odpowiednio "przedîuûyê" prezentacjë poprzednich stron, tak aby obrazek zdâûyî sië zaîadowaê. Mamy w ten sposób zaîatwionâ Amigë CDTV. A co zrobiê jeôli mamy dostëp do Amigi CD32? Zaleûy to od tego, do czego chcemy Amigë CD32 wykorzystaê. Jeôli chodzi nam tylko o odtwarzanie muzyki z kompaktów, wystarczy kabel îâczâcy CD32 z Amigâ, na której jest Scala. Instalujemy wówczas w opisany powyûej sposób moduî EX CDTV i obsîugujemy go tak samo. Jeôli chcemy wykorzystaê w Scali kompaktowe obrazki, wówczas oprócz przewodu potrzebne bëdzie oprogramowanie Sernet (zarówno ze strony Amigi jak i CD32). Jeôli natomiast chcemy skorzystaê z "najwyûszej szkoîy jazdy", jak na przykîad poîâczenie moûliwoôci Video Creatora i Scali, wówczas konieczna bëdzie przystawka i oprogramowanie o nazwie Communicator, opisywana niedawno w Magazynie AMIGA. Communicator II ma specjalnâ opcjë, umoûliwiajâcâ wspóîpracë Scali z CD32. UWAGA: Z Communicatorem wspóîpracuje jedynie moduî EX CDTV doîâczany do Scali MM300. Moduîy EX CDTV z pozostaîych wersji Scali nie doôê, ûe "nie widzâ" CD32, to dodatkowo uniemoûliwiajâ pracë Communicatora. A jeôli masz jakieô inne urzâdzenie, które chciaîbyô zaprzâc do Scali, ale nie masz do niego moduîu, a nie chcesz czekaê, aû ci go îaskawie firma Scala napisze? Wówczas moûesz sobie stworzyê taki moduî samemu i uruchomiê go ze skryptu rozkazem EX n1 rozkaz gdzie n1 jest to nazwa, pod jakâ zapisaîeô swój moduî na dysku, rozkaz zaô to komenda, jakâ chcesz przekazaê Scali. Niestety, moûliwoôê ta dotyczy wyîâcznie uûytkowników Scali MM300. Przy takim "samodzielnym" pisaniu moduîów wymagane sâ ponadto nastëpujâce zasady: -- moduî moûe zawieraê wyîâcznie rozkazy Arexxa lub jëzyka Scali Lingo; -- przed zapisaniem go na dysku naleûy skopiowaê zbiór o nazwie LINK EX do szuflady "Scala Startup"; -- naleûy wykonaê takûe kopië zbioru "LinkEX.info" i nadaê jej nazwë naszego moduîu, a nastëpnie taki zbiór "ikony" wraz z naszym moduîem zapisaê takûe w szufladzie Startup Scali; Niestety, nasze tak napisane moduîy bëdzie moûna obsîugiwaê tylko z poziomu skryptu, bo menu graficzne dla moduîów EX jest "kopyrajtowane" przez Scalë. Ûyczë miîej zabawy. I na tym miaî sië zakoïczyê cykl o Scali. Otrzymaîem jednak od Czytelników wiele ciekawych listów i telefonów postulujâcych omówienie kilku spraw, o których nie byîo dotâd ani sîowa. Gîównie chodziîo o wspóîpracë Scali z genlockami i wynikajâce stâd problemy. Na wiëkszoôê pytaï postaram sië odpowiedzieê za miesiâc.