Scala w praktyce (odc. 10.) --------------------------- ZABRASZAMY DO REKLAMY Wbrew pozorom tytuî nie jest wynikiem jakiegoô mojego delirium tremens czy zaêmienia korektora. W dzisiejszym odcinku powiemy sobie bowiem o tzw. braszach. To dziwne sîowo jest spolszczeniem angielskiego "brush". Prawidîowe tîumaczenie ("pëdzel") jakoô sië nie przyjëîo. Zostaïmy zatem przy tym potworku jëzykowym. Marek Pampuch Brasze to niewielkie obrazki. Moûna je stworzyê za pomocâ dowolnego programu rysunkowego, na przykîad Deluxe Paint. Takim braszem moûe byê na przykîad logo Twojej firmy. Scala umoûliwia korzystanie z braszy dowolnych rozmiarów. Mogâ one mieê wielkoôê nawet równâ caîej stronie. Poniewaû jednak sâ traktowane przez program podobnie jak tekst, nie moûna ich nazwaê obrazkami. Co moûna zrobiê z takimi braszami w Scali? Aby odpowiedzieê sobie na to pytanie, przygotujmy najpierw taki brasz. Poniewaû przez caîy czas trwania naszego cyklu prezentacje krëcâ sië "wokóî" Wydawnictwa LUPUS, pozostaïmy przy nim. Brasz z logo wydawnictwa otrzymaîem, skanujâc to logo z firmówki. Zdajë sobie sprawë z tego, ûe nie wszyscy Czytelnicy majâ dostëp do skanera. Moûna jednak skorzystaê z pomocy znajomych, którzy takim urzâdzeniem dysponujâ, a w ostatecznoôci narysowaê sobie takie lub inne logo. Taki brush moûna edytowaê na identycznych zasadach jak wiersz tekstu, to znaczy, ûe moûesz na przykîad wprowadziê go na stronë efektem lub przesuwaê w dowolne miejsce ekranu. Jeôli jest to brush jednokolorowy, moûesz mu nadawaê kolory, cienie, obwódki itp. Nie jest moûliwe jedynie skalowanie takiego brusha na takich samych zasadach, jak skalowanie czcionek. Bëdâ na niego dziaîaê opcje justyfikacyjne, a takûe opcja podkreôlania liter (pamiëtaj o ustawieniu odpowiednich parametrów UNDERLINE POS i UNDERLINE SIZE w menu LAYOUT). Nie zadziaîajâ natomiast opcje pogrubiania i pochylania liter. Z menu LAYOUT na brush zadziaîajâ wszystkie opcje poza: BOLD SIZE, CHAR SPACING i ITALICS. W menu tym (w Scali MM 300) pojawiâ sië jednak nowe opcje. Bëdâ to: * POSITION -- okreôlajâce wspóîrzëdne lewego górnego rogu brasza. * SIZE (po zmianie wartoôci opcja zmieni nazwë na RESIZE) -- tâ opcjâ moûna skalowaê szerokoôê i wysokoôê tego brasza, który jest aktualnie "ubrany" w ramkë. * CROP XY -- pozwala na wyciëcie z brasza nowego brasza. Jeôli zmienimy pierwszâ wartoôê (z domyôlnie ustawionej 0) na jakâkolwiek innâ, poczâtek wyciëtego brasza bëdzie przesuniëty w stosunku do oryginalnego brasza o tyle pikseli po kierunku X, ile podaliômy. Druga wartoôê w ten sam sposób obcina brasz po kierunku Y. Jeôli wczytamy brush o wielkoôci poczâtkowej 400 x 400 pikseli i oznaczymy tylko jego górnâ lewâ êwiartkë, znajdâ sië tu wartoôci 200, 200 -- zaleûnie od tego, czy brush byî wczeôniej skalowany, czy nie. Oczywiôcie opcja dziaîa takûe i w innâ stronë, to znaczy, ûe jeôli wprowadzimy tu wartoôci 200 i 200, wówczas na ekranie zobaczymy górnâ lewâ êwiartkë brasza, chyba ûe... ale o tym nieco dalej. * CROP WH -- oznacza szerokoôê i wysokoôê widocznej czëôci brusha mierzonâ w pikselach (zaleûâce od poczâtkowej wielkoôci brusha). Brzmi to wszystko moûe niezbyt jasno, a zatem przykîad: Po wczytaniu nasz brasz ma nastëpujâce wartoôci odpowiednich opcji menu LAYOUT: POSITION 62 115 SIZE 544 168 CROP XY 0 0 CROP WH 544 168 Zbieûnoôê tych ostatnich danych z wielkoôciâ nie jest przypadkowa. Jeôli teraz w opcji POSITION wpiszemy wartoôci 0 i 0, to oczywiôcie nasz brasz znajdzie sië w lewym górnym rogu obrazka. Jeôli nastëpnie zmienimy wartoôci opcji SIZE na 272 i 84, to nasz brasz zmniejszy sië czterokrotnie (do poîowy szerokoôci i wysokoôci). Po kolejnej zmianie, którâ bëdzie ustawienie wartoôci w opcji CROP XY na 136 i 84, zobaczymy prawâ dolnâ êwiartkë brasza. Dlaczego wartoôê Y pozostawiliômy bez zmian, chociaû na chîopski rozum w takim wypadku powinniômy jâ o poîowë zmniejszyê? Ano dlatego, ûe brasz byî wczeôniej skalowany. Gdybyômy nie zmniejszali go opcjâ SIZE, pozostawiajâc tam 544 i 168, wówczas wszystko odbywaîoby sië po Boûemu. Zauwaûcie, ûe przy okazji tych operacji automatycznie zmieniîy sië wartoôci przy funkcji CROP WH (na 272 i 84). Jest to chyba jasne: skoro zmniejszyliômy wczeôniej nasz brasz o poîowë, to zmniejszyîa sië odpowiednio takûe i jego widzialna czëôê. Jeôli nie odpowiada Ci zmiana wielkoôci, moûesz klikajâc na gadûet z nazwâ opcji SIZE, która w miëdzyczasie zmieniîa nazwë na RESIZE, przywróciê poczâtkowâ wielkoôê brasza. Skalowanie i obcinanie braszy daje bardzo szerokie pole do popisu wszelakiej maôci eksperymentatorom, zwîaszcza gdy stosujâ takie operacje do gotowych obrazków. Trzeba bowiem przyznaê, ûe opcje te w Scali MM300 sâ wyjâtkowo dobrze opracowane i wprowadzajâ jedynie minimalne, czësto niewidoczne goîym okiem, znieksztaîcenia. Trzeba jednak pamiëtaê o tym, ûe (zwîaszcza wtedy, gdy brasz bëdzie miaî duûo kolorów i duûe rozmiary) operacje na braszach bëdâ trwaê nieco dîuûej niû takie same operacje na tekstach. Operacje na braszach w Scali MM300 sâ jeszcze dodatkowo zwolnione przez to, ûe dodano tam algorytmy ditheringu i optymalizacji palety. A zatem, jeôli po wybraniu jakiejô opcji brasz zniknie z ekranu i przez kilkanaôcie sekund nie bëdzie sië nic dziaîo, nie naleûy sië martwiê, lecz cierpliwie poczekaê. Podczas skalowania braszy naleûy takûe pamiëtaê, ûe (zwîaszcza przy zmniejszaniu grafik 24-bitowych) naleûy znaleúê jakâô rozsâdnâ granicë. Przy zbyt duûym zmniejszeniu mogâ bowiem wystâpiê pewne kîopoty z paletâ barw. Najlepiej zatem brasze wprowadzaê na rysunek jako ostatni element na edytowanej stronie. Uff, ale teorii!!! Skoro jednak w tytule jest praktyka, to jedziemy: * Przygotuj sobie jakikolwiek brasz i zapisz go pod takâ nazwâ, jaka Ci odpowiada; * Uruchom Scalë; * Stwórz nowâ stronë, na przykîad z podkîadem "Fabrics002"; * Kliknij na gadûet LOAD, a z menu, jakie sië pojawi, wybierz "Brush" i zaakceptuj to klikajâc na LOAD; * Zaîaduj swojego brasza (ja w tym momencie îadujë logo wydawnictwa); * Na ekranie pojawi sië strona z podkîadem, a na niej ramka. Ustaw të ramkë w miejscu, które Ci odpowiada, a nastëpnie naciônij raz lewy klawisz myszki. W ramce pojawi sië brasz, ale sama ramka nie zniknie. Moûesz teraz, ustawiajâc wskaúnik na dowolny z 8 kwadracików na ramce i przytrzymujâc naciôniëty lewy klawisz myszki, rozciâgaê ten brasz na dowolne strony. Niestety, taka moûliwoôê wygodnego skalowania braszy dostëpna jest dopiero w Scali MM300 i nowszych. * Jeôli dobierzesz juû wîaôciwe rozmiary, moûesz przesunâê brasz klikajâc gdziekolwiek wewnâtrz ramki i "przeciâgajâc" jâ za pomocâ myszki. Jeôli po ustawieniu klikniesz w jakimkolwiek miejscu poza liniâ ramki (obojëtne, czy wewnâtrz, czy na zewnâtrz ramki) -- ramka zniknie, a brasz zajmie swojâ pozycjë na staîe. Pamiëtaj jednak o tym, ûe jeôli bëdziesz chciaî dokonaê jakichkolwiek zmian w braszu (na przykîad "uzupeîniê" go o efekty), wówczas ramkë trzeba przywróciê. UWAGA: W Scali MM200 i starszych nie da sië przeciâgaê braszy myszkâ w sposób opisany powyûej. Trzeba w tym celu skorzystaê z gadûetu MOVE w menu EDIT. * Przywróê teraz ramkë, klikajâc na dowolne miejsce brasza. Jest to potrzebne po to, aby sië nieco nad tym braszem poznëcaê. Na przykîad moûesz uaktywniê opcjë SHADOW lub OUTLINE, czy nadaê braszowi "trójwymiarowy wyglâd". Wszystko zaleûy tu od Twojej fantazji. Pamiëtaj jednak o tym, ûe jeôli korzystasz z brasza, to zazwyczaj ma on zupeînie innâ paletë kolorów niû tîo. Scala MM porównuje obie palety i stara sië dobraê takâ paletë, która bëdzie "kompromisem" pomiëdzy paletâ tîa, a paletâ brasza. Rzecz jasna, najlepszy efekt uzyskamy tu wówczas, gdy obie palety bëdâ zawieraîy podobne odcienie kolorów. Jeôli jednak coô bëdzie nie tak, jak Ci sië wydaje, spróbuj uûyê opcji PALETTE/OPTIMIZE (w Scali MM300). W Scali MM300 moûna takûe uûyê funkcji remapowania brasza. Masz tu do wyboru trzy opcje: STANDARD -- oznacza, ûe kolory brasza zostanâ zastâpione przez najbliûszy kolor podkîadu z palety. Jeôli wybierzesz opcjë FLOYD-STEINBERG, to brasz zostanie przefiltrowany zgodnie z algorytmem Floyda Steinberga i zostanâ utworzone nowe, lepiej dopasowane kolory. Przy ustawieniu NONE brasz pozostanie nie zmieniony. Co majâ jednak poczâê uûytkownicy starszych wersji Scali? Jedynym rozsâdnym rozwiâzaniem wydaje sië stosowanie braszy o zbliûonej palecie i o zbliûonej liczbie kolorów. Naleûy jednak pamiëtaê o tym, aby suma kolorów obu palet (podkîadu i brasza) nie byîa wiëksza niû liczba kolorów edytowanej strony. Teraz spróbujemy "uruchomiê" nasz brasz. Odbywa sië to w taki sam sposób, jak w wypadku wierszy z "normalnym" tekstem. Efekty "wlotowy" (IN) i "wylotowy" (OUT) nadajemy za pomocâ gadûetów po lewej stronie menu edycji. UWAGA: Efekt OUT jest dostëpny tylko w Scali o numerze MM300 i wyûszych. Naleûy jednak pamiëtaê o tym, ûe niektóre efekty, które podziwialiômy przy wprowadzaniu na ekran tekstu (na przykîad oba przewijania), nie bëdâ dziaîaê na brasze. Jeôli chcemy, aby kilka braszy pojawiîo sië jednoczeônie, moûemy skorzystaê z rozkazu LINK (czwarty od koïca w obrazkowym menu efektów). Uûytkownicy wersji MM300 majâ tu nieco wiëksze moûliwoôci. Mogâ bowiem potraktowaê brasz kilkoma efektami, jakie do tej pory byîy dostëpne tylko dla caîych stron, miëdzy innymi efektami SuperImpose, Cube, Flow, Stretch i FlipCoin. Scala MM pozwala na kontrolowanie sposobu, w jaki brasz ma sië pojawiê na ekranie monitora i jak ma z niego zniknâê. Kolejnoôê pojawiania sië zaleûy od kolejnoôci wprowadzania i moûesz jâ zobaczyê w menu LIST. Moûesz jednak w tym menu jednak w dowolny sposób zmieniê poîoûenie wierszy, a przez to zmieniê ustalonâ wczeôniej kolejnoôê pojawiania sië braszy na ekranie. Jeôli wybierzesz dla jakiegoô istniejâcego brasza efekt tekstowy, wówczas zacznie sië on po tym, jak pojawi sië tekst w tym braszu. Jeôli zaczniesz edycjë pustej strony i najpierw wpiszesz tekst, a potem ustalisz dla niego efekty wyjôciowe i wejôciowe, zadziaîajâ one w ten sam sposób. To samo stanie sië dla kolejnego brasza, jeôli wybierzesz dla niego efekt w taki sam sposób. Inaczej bëdzie jednak, jeôli na przykîad najpierw wprowadzisz dwa brasze, a potem wybierzesz efekt wyjôciowy i wejôciowy dla obu tych braszy. Oba brasze pojawiâ sië wtedy i zniknâ jednoczeônie. Najprostszym sposobem na to, aby utrzymaê porzâdek w efektach tekstowych, jest posiîkowanie sië spisem wierszy w menu LIST, na którym wszystkie brasze, teksty i symbole ze strony sâ przedstawione w porzâdku chronologicznym. Zmiana tego ustawienia poprzez przeciâgniëcie prostokâtów z nazwami wierszy jest dziecinnie îatwa. Do tej pory nasz brasz byî zîoûony tylko z napisu i symbolu. W slangu oznacza to "transparentny". Zobaczmy teraz, co moûna robiê z braszem "peînym", to znaczy takim, który ma tîo. Moûe to byê dowolny zdigitalizowany lub zapisany jako brasz obrazek. Do naszej prezentacji wykorzystaîem nagîówek pewnego miesiëcznika. Przy poprzednim "przezroczystym" logo opcje 3D, OUTLINE i SHADOW dziaîaîy na napis i symbol. Tutaj, przy "peînym" braszu, zadziaîajâ na kontur brasza. Bëdziemy mogli zatem stworzyê trójwymiarowe "pudeîko" pod braszem. W odróûnieniu od brasza "przezroczystego" nie zadziaîa natomiast opcja podkreôlania tekstu. Brasze moûna mieszaê z tekstem. Najproôciej odbywa sië to w Scali MM300, gdzie po ustawieniu brasza wystarczy kliknâê w linii poza nim, wybraê odpowiedniâ czcionkë i wpisaê nasz tekst. Opcje menu LAYOUT bëdâ teraz dziaîaê wyîâcznie na tekst. Nieco bardziej skomplikowanie wyglâda ta sprawa w starszych wersjach Scali. Tam najpierw naleûy wpisaê tekst (który ma znaleúê sië w tej samej linijce co brasz) w innej linijce i ustawiê jego parametry opcjâ LAYOUT, a nastëpnie za pomocâ opcji MOVE przenieôê taki tekst w sâsiedztwo brasza. Posiadacze Scali MM300 mogâ przy zabawie z braszami korzystaê z nastëpujâcych dodatkowych (oprócz juû opisanych) udogodnieï. Wiemy juû, ûe w tej wersji Scali brasze mogâ byê takûe przycinane. Odbywa sië to w sposób zupeînie odmienny niû w innych programach, bo brasze sâ obrabiane niezaleûnie od podkîadu (tak jak normalny tekst), a zatem moûecie je obcinaê, pomniejszaê, powiëkszaê lub zastâpiê innym braszem. Dodatkowo Scala MM300 moûe zapisaê brasz po przeskalowaniu go (opcjâ SAVE/BRUSH z menu EDIT). Pozwoli to nastëpnie szybciej zaîadowaê tak zapisany brasz. W Scali MM300 mamy takûe efekt o nazwie "3D plus". Zadziaîa on wówczas, gdy uaktywnimy opcjë "rysowania kwadratów" i jednoczeônie wîâczymy efekt 3D (klikajâc na odpowiedni gadûet). Nasz brasz otrzyma wówczas specjalne "trójwymiarowe" obwódki z czterema krawëdziami. Dla kaûdej z powierzchni pomiëdzy tymi krawëdziami bëdzie moûna dobraê osobny kolor. W Scali MM300 w znaczny sposób rozszerzono takûe funkcje "zarzâdzajâce" braszem. Ze starszych wersji pozostawiono tu niezmienione jedynie îadowanie symboli (Brush Format), z tym ûe w tej wersji brasz moûe byê w îadowany w dowolnym trybie graficznym Amigi. Bez problemów moûna teraz îadowaê jako brushe takûe i grafiki 24-bitowe. Scala MM300 ma ponadto dodanâ funkcjë zapisywania braszy (SAVE/BRUSH). Zapisuje ona nie tylko uprzednio wczytany brasz, ale i wybrany dowolny element ekranu w postaci brasza. Tak zapisany element moûe byê potem wykorzystany przy tworzeniu kolejnych stron jako brasz. Po jego zapisaniu zostaniesz zapytany, czy zapisana wîaônie wersja ma w skrypcie zastâpiê poprzednie "wcielenie" tego elementu. Transparent: tâ opcjâ moûna ustawiê przeôwitywanie podkîadu przez kolor "zerowy" importowanego brusha. Opcja ta dziaîa jednak tylko dla dla takich braszy, które majâ fragmenty narysowane takim kolorem "zerowym" (jest to kolor, który w programach rysujâcych jest kolorem tîa). Na ilustracji mamy przykîad identycznego brasza, narysowanego programem Deluxe Paint z wykorzystaniem koloru tîa, a nastëpnie wczytanego jako brasz do Scali. Jeden z braszy ma wîâczonâ funkcjë TRANSPARENT (w menu Layout), drugi wyîâczonâ. I tyle braszowania mózgów. Za miesiâc opowiemy sobie maîe co nieco o róûnych sztukach i sztuczkach, jakie moûna stosowaê w Scali w celu uzyskania ciekawszych, nierzadko zaskakujâcych widza, efektów.