MAXON CINEMA 4D v2 Niemiecka firma Maxon znana jest z dwóch rzeczy: po pierwsze robi doskonaîe programy, po drugie ogranicza sië prawie wyîâcznie do rynku niemieckiego. Stâd programy Maxona -- caîkowicie w jëzyku niemieckim i z niemieckâ instrukcjâ -- nie cieszâ sië (poza wîasnym krajem) zbyt wielkâ atencjâ. A szkoda. Marek Pampuch Co zatem powoduje, ûe programy Maxona sprzedajâ sië tak dobrze, iû do niedawna firma nawet nic chciaîa sîyszeê o wyjôciu na jakikolwiek inny, poza niemieckim -- rynek? Najwaûniejszâ zaletâ programów tej firmy (bez wzglëdu na to jakiej dziedziny dotyczâ) jest to, ûe w przeciwieïstwie od wyrobów konkurencji majâ one minimalne wymagania sprzëtowe. Aby uruchomiê najwiëkszy z nich, wystarczy bowiem dysponowaê dowolnâ Amigâ z procesorem MC68000 (bez koprocesora) z systemem operacyjnym 2.0. Wprawdzie w instrukcji wymagane sâ jeszcze 2 MB i twardy dysk -- podczas testu udaîo mi sië jednak uruchomiê Cinema 4D v2 na "szeôêsetce" z 1 MB i ze stacjâ dyskietek. Niemniej, lepiej speîniê wymagania producenta, pomijajâc bowiem to, ûe aby uruchomiê opisywany program w podany sposób, musiaîem pozbawiê go bardzo îadnych fontów opisowych i rezydentnej ôciâgi w formacie Amiga Guide), to na dodatek praca z programem uruchamianym z dyskietki jest masochizmem. Jakby jednak nie patrzeê, w porównaniu z takim choêby Realem czy Light Wave wymagania te sâ naprawdë niewielkie (speînia je zwykîa A1200 HD, czy nawet A500 z systemem 2.0 i rozszerzeniem rodzaju MegaHD firmy Elsat). Rozpisaîem sië o róûnych sprawach, nie dajâc odpowiedzi na pytanie -- po co jest ten program. Uwaûni Czytelnicy mogli sië jednak domyôliê, choêby z nazw programów konkurencyjnych, ûe jest to program do wykonywania rysunków i animacji przestrzennych o nazwie Maxon CINEMA 4D, który ostatnio doczekaî sië swojej ulepszonej wersji (v2), a takûe jeszcze lepszej, z przyrostkiem "Professional". Opiszë oba te programy, zaczynajâc od wersji zwykîej. Zanim jednak zacznë jego opis, odpowiem na drugie pytanie, które wielu z Was ciônie sië zapewne na usta: "Skoro programy Maxona sâ takie dobre, to dlaczego do tej pory na îamach Magazynu AMIGA, poza krótkimi informacjami w dziale Aktualnoôci, nie byîo o nich ani sîowa?" Przyczyna byîa prosta, a wspomniaîem o niej juû w pierwszym zdaniu artykuîu. Znajomoôciâ jëzyków obcych w Polsce szczyci sië ok 4% populacji, a z tych lingwistów ponad 90% to ludzie "angielskojëzyczni". Jak zatem proponowaê coô, co nie doôê, ûe ma po niemiecku instrukcjë, ale na dodatek takûe i wszystkie komunikaty ekranowe? Firmë Maxon "podchodziliômy" od listopada 1992 roku. Do tej pory nasze argumenty dotyczâce innych wersji jëzykowych byîy woîaniem na puszczy. Na szczëôcie sytuacja w tym roku diametralnie sië zmieniîa. We wspóîpracy z angielskâ firmâ HiSoft Maxon rozpoczâî akcjë "zangielszczania" swoich produktów. (Nie ukrywam, ûe i Magazyn AMIGA ma swojâ czâstkë udziaîu w trzyletnim rozmiëkczaniu patriotyzmu szefostwa tej firmy). W momencie gdy piszë te sîowa sâ juû angielskie wersje (program i instrukcja) bazy danych Maxon Twist i jëzyk programowania Maxon C++. W trakcie tîumaczenia jest opisywany Maxon CINEMA 4D (gdy artykuî ukaûe sië drukiem, zapewne angielska wersja juû bëdzie). Nastëpny na tapetë pójdzie Maxon CAD, a potem kolejne programy. Pojawienie sië angielskich wersji zapewne zmieni teû stosunek polskich dystrybutorów do firmy Maxon i programy tej firmy zacznâ pojawiaê sië (nareszcie!) na naszym rynku. Dysponujemy w tej chwili peînâ ofertâ Maxona i sukcesywnie bëdziemy Wam przedstawiaê co smakowitsze kâski z tej kolekcji. Lets start Decydujâc sië na zakup Maxon CINEMA 4D v2 otrzymujemy grubâ, 500-stronicowâ instrukcjë, kartë rejestracyjnâ i cztery dyskietki z programem. Jest to wersja instalacyjna, którâ za pomocâ typowego instalera znajdujâcego sië na pierwszej dyskietce moûna wpakowaê na twardy dysk (trzeba na tym dysku mieê okoîo 4,5 megsa wolnego). Dla kogo to? Po dwumiesiëcznej zabawie (pracy?) z Maxon CINEMA 4D uwaûam, ûe dla kaûdego. Program, mimo nagromadzenia znacznej liczby funkcji, jest bardzo prosty w obsîudze, a jeôli ktoô mimo to ma problemy, moûe skorzystaê z instrukcji, która podzielona jest na trzy czëôci: dla nerwowych -- oparty na przykîadach opis dziaîania najwaûniejszych funkcji, dla dociekliwych -- opis zasad, na jakich dziaîajâ te funkcje, i dla dokîadnych -- szczegóîowy opis wszystkich funkcji i menu programu. Mogâ zatem z niego korzystaê zarówno zupeînie poczâtkujâcy, jak i bardziej zawansowani. A "elita" takûe znajdzie w nim coô dla siebie. Nawet jeôli woli inne programy 3D, moûe skorzystaê z tych opcji Maxon Cinema 4D, których nie majâ ich ulubieïcy, a nastëpnie za pomocâ doîâczonego do programu konwertera o nazwie Castillan przeksztaîciê gotowy obrazek na format Reala, Sculpta czy inny (w tym nawet DXF). Maxon CINEMA 4D pracuje w systemie otwierajâcych sië na Workbenchu okien. Okna te dopasowujâ sië do trybu graficznego, w jakim pracujemy. Przy takim potraktowaniu sprawy, w niskiej rozdzielczoôci praca staje sië niezbyt wygodna. W najwyûszej daje znaê o sobie przeplot, choê przez odpowiednie ustawienie kolorów ekranu moûemy interlace'owe drgania zminimalizowaê. Program oferuje dwa rodzaje menu: jedno tradycyjne (rozwijalne) i drugie w postaci listew z ikonami. W dowolnym momencie mamy zatem dostëp do kaûdej funkcji programu, a jest ich doôê duûo. Jeôli chcemy, aby przeliczenie odbywaîo sië szybciej -- moûemy wyîâczyê multitasking. W dowolnym momencie takûe (czego nie ma w wielu programach tego typu) moûemy przerwaê wykonywanâ operacjë, nawet przy wyîâczonym multitaskingu! Prawie wszystkie funkcje moûna wywoîaê na dwa sposoby. Jeôli zrobimy to za pomocâ lewego klawisza myszki, wówczas funkcja uruchomi sië z parametrami, jakie ma ustawione, jeôli zaô zrobimy to prawym klawiszem myszki, pojawi sië okno, w którym bëdziemy mogli najpierw zmieniê te parametry, a dopiero potem uruchomiê funkcjë. Dlaczego 4D? Czy nie zastanowiîo Was, dlaczego program "trójwymiarowy" ma w nazwie czwórkë, a nie trójkë? Bierze sië to stâd, ûe podczas pracy oprócz trzech widoków (jak na przykîad w Imagine) moûemy dodatkowo oglâdaê obraz w perspektywie. I to jest ten "czwarty wymiar". W obserwacji pomagajâ nam dwie niezaleûne od siebie wirtualne "kamery" -- kamera edytora i kamera perspektywiczna. Tryby wyôwietlania Bardzo mocnâ stronâ programu sâ róûne tryby wyôwietlania. Wiadomo bowiem, ûe przeliczanie trójwymiarowych obrazków, a zwîaszcza animacji na Amidze (szczególnie bez dopalacza) zabiera mnóstwo czasu. Maxon CINEMA 4D stara sië nam uîatwiê ûycie, oferujâc szereg trybów wyôwietlania: od najprostszego (szkieletowego), w którym obrazek przedstawiony jest za pomocâ linii tworzâcych obiekt (przez co wyôwietlany jest prawie natychmiast), przez wyôwietlanie pîaszczyznowe, aû do dajâcego najlepsze efekty algorytmu skanowania linii (w wersji "professional" jest jeszcze jeden, wyûszy, poziom -- raytracer). Poniewaû skanowanie linii trwa doôê dîugo (na nie przyspieszonej A1200 przeliczanie obrazka 640 x 512 z czterema obiektami zajëîo okoîo godziny) -- moûemy podczas pracy stosowaê wyôwietlanie uproszczone, co znacznie oszczëdzi czas, a dopiero produkt finalny przeliczyê z najwyûszâ jakoôciâ. Obiekty, wieloboki i ôcieûki Podobnie jak w innych programach, obiekty w Maxon CINEMA 4D zazwyczaj tworzone sâ z trójkâtów i czworokâtów. To jednak nie wszystko. Program dysponuje dodatkowymi (wîasnymi) wielobokami, które takûe mogâ "wziâê udziaî" w tworzeniu nowych obiektów przez doklejanie ich do obiektu, obracanie, znieksztaîcanie, metamorfozë czy îâczenie za pomocâ operacji logicznych (boolowskich). Nie ma wîaôciwie ksztaîtu, którego nie moûna by w ten sposób doôê szybko stworzyê. To nadal nie wszystko. Wielobok moûe byê "ôcieûkâ", po jakiej bëdzie sië poruszaî animowany obiekt, lub zgodnie z jakâ nastâpi przeksztaîcenie obiektu. W Maxon CINEMA 4D oprócz obiektów tworzonych przez uûytkownika, jako obiekty traktowane sâ takûe podîoûe i sklepienie oraz obie kamery. Materiaîy i tekstury Sposób tworzenia i edycji materiaîów w Maxon CINEMA 4D nie odbiega w zasadzie od sposobu tworzenia i edycji materiaîów w innych podobnych programach. Znacznie bardziej niû gdzie indziej (poza byê moûe drogim i pamiëcioûernym Lightwave) rozbudowana natomiast jest edycja tekstur. Jako teksturë moûemy wykorzystaê dowolny obrazek IFF, który moûna "rzuciê" na obiekt na róûne sposoby (na przykîad dopasowujâc teksturë do ksztaîtu obiektu. Tworzenie "globusa" z wykorzystaniem rysunku mapy ôwiata i obiektu o nazwie "kula" jest dziecinnie proste i bardzo szybkie). Tekstura moûe byê nakîadana na obiekt partiami ("kafelkowo"). Moûna takûe naîoûyê kilka tekstur na ten sam obiekt (szczególnie czësto stosuje sië to w wypadku szeôcianu). Hierarchia i osie Kaûdy obiekt moûe byê stworzony jako osobny lub jako zbiór obiektu i jego obiektów pomocniczych. W tym ostatnim wypadku obiekty uporzâdkowane sâ w hierarchii waûnoôci, podobnie jak katalogi w systemie operacyjnym. Kaûdy obiekt ma wîasny (lokalny) ukîad wspóîrzëdnych, mamy teû do dyspozycji globalny (ôwiatowy) ukîad wspóîrzëdnych. Przy tworzeniu obrazka oba te czynniki nie majâ wîaôciwie wiëkszego znaczenia dla uûytkownika, jednak naleûy sië z nimi zapoznaê, gdy w grë wchodzi Animacja i interpolacja W Maxon CINEMA 4D moûna animowaê wszystko. Poczâwszy od obiektów, poprzez materiaîy, tekstury, podîoûe czy kamerë, aû do úródîa ôwiatîa. Wôród tych ostatnich na uwagë zasîuguje dobra symulacja oôwietlenia sîonecznego. Wystarczy podaê szerokoôê geograficznâ i datë, aby programowe "sîoïce" ôwieciîo tak jak w bezchmurny dzieï, nawet czerwieniejâc przy zachodzeniu. Na marginesie: Chmury i mgîawice takûe moûna za pomocâ Maxon CINEMA 4D bezproblemowo stworzyê. Program oferuje kilka rodzajów animacji. Dodatkowo moûna sterowaê przebiegiem animacji, wybierajâc jednâ z kilku metod interpolacji, w zaleûnoôci od której zmieni sië pîynnoôê ruchu. Szczególnym rodzajem animacji jest "kinematyka odwrócona", pozwalajâca na bîyskawiczne i naturalne oûywienie tak skomplikowanie poruszajâcego sië mechanizmu, jakim jest czîowiek. Uzupeînieniem animacji sâ efekty specjalne (eksplozja, pulsowanie, wiatr, rozpîaszczanie, metamorfoza i inne). A wady? Pierwsza, zasadnicza (peîna niemieckoôê), w momencie gdy czytacie te sîowa, moûe juû byê nieaktualna. Pozostaîy natomiast dwie drobniejsze wady. Nie podoba mi sië bezkrytyczne zapamiëtywanie wszystkiego przez program w trakcie pracy. W efekcie jeôli popeîni sië bîâd (na przykîad próba uûycia nieistniejâcego tekstu), nawet po wyjôciu i ponownym wybraniu tej opcji juû z wîaôciwymi parametrami, poprzednie bîëdy zostanâ Ci przypomniane. Drugim, o wiele mniejszym bîëdem, a wîaôciwie niedopatrzeniem, jest to, ûe mimo iû program jest wyjâtkowo "idiotoodporny" i kaûda niewîaôciwa operacja wywoîa odpowiedni komunikat, to w najwaûniejszym miejscu zapomniano o tym. O co chodzi? Wersja "zwykîa" nie ma raytracera. W menu natomiast odpowiednia opcja jest. Jeôli jâ wybierzemy, to nie doôê, ûe nic sië nie stanie, ale w dodatku nie pojawi sië ûaden komunikat na ten temat. I jeszcze jedno, co nie jest byê moûe wadâ, a raczej wynikiem mojego "chciejstwa". Szkoda, ûe konwerter Castillan nie ma moûliwoôci przeksztaîcania bezpoôrednio na format Lightwave. Oczywiôcie moûna dokonaê "wymiany" pomiëdzy tymi programami, ale trwa to dîuûej niû powinno. Na dyskietkach, wraz z programem Maxon CINEMA 4D znajdziemy takûe wiele gotowych materiaîów, tekstur, obrazków i animacji oraz znany program do przeglâdania -- Viewtek. Podsumowujâc: Maxon CINEMA 4D moûna okreôliê mianem "Realu dla ubogich". Przy znacznie niûszej cenie i zdecydowanie mniejszych wymaganiach sprzëtowych niû wspomniany Real (nie mówiâc juû o innych "konkurencyjnych" programach) -- umoûliwia on tworzenie prawie tak samo realistycznych obrazków i animacji trójwymiarowych, a w niektórych momentach konkurencjë przewyûsza. Nawet w wersji "normalnej". Bëdzie zatem niezîym uzupeînieniem, powiedzmy Lightwave, nawet dla zaawansowanych animatorów. O wersji "zawodowej" Maxon CINEMA 4D V2 Professional poczytacie sobie za miesiâc. Program: Maxon CINEMA 4D Producent: Maxon Computer, Industriestrasse 26, D-65760 Eschborn, Niemcy, tel. +49 6196 43780, fax. +49 6196 41137 Cena: 299 DM Ocena 9/10