TURBODOPING... 1200 NA STERYDACH Ôwiat niepowstrzymanie pëdzi naprzód. Postëp techniki jest nieobliczalny. Dziô okres starzenia sië sprzëtu wynosi okoîo roku... Jeôli chcemy mieê komputer "na czasie", który bëdzie mógî podoîaê wymaganiom nowo tworzonego oprogramowania, musimy wyposaûyê go w kartë turbo. W jakâ? Stanisîaw Szczygieî (Stanley) W niniejszym artykule przedstawiony zostanie test porównawczy trzech kart turbo oraz zwykîego rozszerzenia pamiëci -- wszystkie do wykorzystania z Amigâ 1200. Zanim jednak przejdziemy do meritum, parë sîów o ich przydatnoôci i moûliwoôci wykorzystania. Karta turbo czy inny komputer? Gdy dochodzimy do momentu, ûe moûliwoôci komputera nie pozwalajâ nam rozwinâê skrzydeî -- gry "chodzâ" zbyt wolno, programy uûytkowe przeksztaîcajâ dane i obrazki z szybkoôciâ ûóîwia -- oznacza to, ûe przyszedî czas rozbudowy sprzëtu. Jeûeli mamy "zbyt wolnâ" tysiâcdwusetkë, moûemy albo zamieniê jâ na komputer typu Amiga 4000, albo dokupiê odpowiedniâ kartë turbo. Jeôli nasz komputer ma sîuûyê do profesjonalnych prac, ze szczególnym uwzglëdnieniem obróbki grafiki, wtedy lepszym rozwiâzaniem jest zakup Amigi 4000-040. To najwiëksza z aktualnie produkowanych i jednoczeônie najszybsza Amiga (choê i jâ moûemy niemal dwukrotnie przyspieszyê -- i do niej sâ karty turbo...). Jeôli jednak nie chcemy pozbywaê sië zgrabnej Amigi 1200 i nie zarabiamy niâ na ûycie, konieczna jest odpowiednia karta turbo. Tu teû warto sië dobrze zastanowiê. Jeôli korzystamy na przykîad gîównie z programów typu CAD, czasem potrzebë naszâ zaspokoi szybki koprocesor matematyczny i prosta rozbudowa pamiëci -- wtedy wystarczy siëgnâê po klasycznâ kartë pamiëciowâ wraz ze stosownym koprocesorem. Jeôli potrzeba czegoô wiëcej, naleûy wybraê pomiëdzy kartami turbo: ich procesorami i szybkoôciami taktowania. Niniejszy test porównawczy dotyczy czterech urzâdzeï: >Omega RCA 120< -- karta rozszerzenia pamiëci. Jest to standardowe, typowe rozszerzenie "pod klapkë", z zegarem (tak jak i wszystkie pozostaîe), daje moûliwoôê instalacji koprocesora matematycznego (PLCC). Testowana wersja wykorzystuje pamiëci SIMM 32 bity (72 pin). Moûna w niej zainstalowaê odpowiednio 2/4/8 MB RAM. Koprocesor moûe byê taktowany zegarem Amigi (14 MHZ) bâdú zewnëtrznym do 50 MHz. Ze szczegóîowym opisem karty Omega (w nieco wczeôniejszej wersji) Czytelnicy mogli sië zapoznaê w jednym z ostatnich numerów Magazynu AMIGA. >Omega TRA 120< -- karta turbo z procesorem MC68EC020 28 MHz oraz moûliwoôciâ rozbudowy pamiëci do 8 MB (w ukîadach jak wyûej) oraz instalacji koprocesora PLCC. Bardzo ciekawa konstrukcja: karta turbo o zaskakujâco dobrym stosunku osiâgów do ceny. Karta ma budowë (oprócz procesora) analogicznâ do przedstawionej powyûej -- zarówno w zakresie rozbudowy pamiëci, jak i obsîugi koprocesora. Koprocesor moûe byê takûe taktowany dodatkowo (w stosunku do RCA 120) z szybkoôciâ 28 MHz. >Blizzard 1230-II/40< -- karta turbo z procesorem MC68EC030 40 MHz, moûliwoôciâ rozbudowy pamiëci do 64 MB, miejscem pod koprocesor matematyczny. >Blizzard 1230-II/50< -- karta turbo z procesorem MC68030 50 MHz (peînym -- ma MMU!), moûliwoôciâ rozbudowy pamiëci do 64 MB, miejscem pod koprocesor. Obie karty Blizzard majâ moûliwoôê dalszej rozbudowy sprzëtowej, np. o interfejs SCSI-2*. Interfejs taki -- o nazwie handlowej SCSI KIT for Blizzard 1230 -- pozwala na instalacjë dowolnego urzâdzenia SCSI i SCSI-2 (np. twardego dysku, CD-ROM-u). Wraz z kitem dostarczana jest dyskietka z programami obsîugi urzâdzeï. Interfejs pozwala na transmisjë danych z prëdkoôciâ dochodzâcâ do 10 MB/s! Bardzo elastyczna jest moûliwoôê rozbudowy pamiëci: wszystkie karty majâ po dwa gniazda na pamiëci SIMM. Do slotów moûna wîoûyê dowolne pakiety pamiëci o pojemnoôci 1, 2, 4, 8, 16, bâdú 32 MB. Moûemy wiëc zainstalowaê nietypowâ konfiguracjë, np. z 3, 5, 9 MB pamiëci Fast... Oczywiôcie nie jest konieczne obsadzanie obydwu slotów -- moûna zainstalowaê tylko jeden moduî pamiëci. Uniwersalnoôê jest wiëc duûa i moûna dopasowaê iloôê pamiëci bardzo dokîadnie do swoich potrzeb. Dodatkowo uûycie SIMM-ów w popularnym na rynku komputerowym standardzie umoûliwi îatwâ ewentualnâ ich odsprzedaû bâdú wymianë. Wszystkie przedstawione karty instalujâ sië w Amidze 1200 bardzo wygodnie i pewnie, nie ma takûe problemów z ich demontaûem. Nie zmuszajâ (szczególnie karta Omega w jej wczeôniejszej wersji) do jakichkolwiek przeróbek samego komputera. Podczas pracy karty turbo -- szczególnie Blizzard -- doôê intensywnie sië nagrzewajâ, nie jest to jednak powodem do obaw: po prostu tak zostaîy opracowane. Karty sâ autokonfigurowalne. Ich pamiëê Amiga widzi od razu po uruchomieniu, oczywiôcie jako Fast. W okresie testowania ûadne z rozszerzeï nie spowodowaîo kîopotów z uûywaniem oprogramowania. Widniejâca obok tabelka zawiera wyniki testów szybkoôciowych wszystkich czterech kart oraz Amigi 4000-030. Wartoôci sâ podane w porówaniu do "goîej" Amigi 1200, dla której przyjëto wspóîczynnik 1.00. Testy -- kto tu jest najlepszy... Do badaï uûyîem popularnego, a jednoczeônie doôê obiektywnego (choê moûe zbyt optymistycznego w wynikach) programu SysInfo 3.24. Porównanie wyników pozwala nam na wstëpne uszeregowanie kart i komputerów, a dalszy test kolejnoôê të doôê dokîadnie potwierdza (z nielicznymi wyjâtkami). Moûemy wiëc przedstawiê ranking osiâgów: 1. Amiga 4000-040 -- klasa... 2. Karta turbo Blizzard 1230-II/50 -- obecnoôê MMU to zaleta, szkoda tylko, ûe szybkoôê tylko tak nieznacznie róûni sië od wersji 40-megahercowej. 3. Karta turbo Blizzard 1230-II/40 -- szybsza od Amigi 4000-030... 4. Amiga 4000-030. 5. Karta turbo Omega TRA 120 -- dobre parametry przy bardzo rozsâdnej cenie. 6. Rozszerzenie pamiëci Omega RCA 120 -- moûliwoôê rozbudowy pamiëci o 8 MB. Jak widaê, pod wzglëdem szybkoôci pracy karty turbo przewyûszajâ (czasem nawet znaczâco) Amigë 4000-030! Warto jednak pamiëtaê o tym, ûe Amiga 4000 jest to jednak komputer stacjonarny, o nieporównanie wiëkszych moûliwoôciach rozbudowy niû Amiga 1200 -- i przy analizie potrzeb naleûy wziâê to pod uwagë. Inna warta przemyôlenia sprawa to z kolei bardzo niewielka róûnica w szybkoôci pracy pomiëdzy Blizzardem 40 i 50 MHz: przy tych prëdkoôciach napotykamy juû bowiem barierë konstrukcji samej Amigi 1200. Nawet znaczâce zwiëkszenie prëdkoôci pracy procesora (o 10 MHz, czyli 25%) nie powoduje widocznego przyspieszenia komputera -- elektronika pozostaîych obwodów Amigi nie jest w stanie w peîni wykorzystaê dostëpnej mocy procesora. Blizzard 50 ma jednak znaczâcâ dla Amig zaletë: jest wyposaûony w ukîad MMU, umoûliwiajâcy instalacjë pamiëci wirtualnej na dysku. W ten sposób zainstalowana pamiëê "dokîadana" jest do istniejâcej w Amidze, pozwalajâc skutecznie pozbyê sië kompleksu jej braku. 10, 20, 50 MB pamiëci -- potrzeba tylko wystarczajâcej iloôci wolnego miejsca na twardym dysku. Szkoda tylko, ûe pamiëê wirtualna jest o wiele wolniejsza od klasycznego RAM-u. Przejdúmy do dalszych testów: wykonane one zostaîy za pomocâ programu AIBB 6.1. Objëîy karty turbo (Blizzard, Omega28) oraz Amigë 4000-030. Z wyîâczeniem pojedynczych testów oddajâ one przedstawionâ powyûej kolejnoôê sprzëtu i komputerów -- róûnicujâc jednak moûe nieco bardziej na korzyôê Amigi 4000-030 jej rywalizacjë z Omegâ 28 MHz. Wyniki moûemy zresztâ dokîadnie obejrzeê w tabelce. Wybór W wyborze pomiëdzy kartami turbo trzeba zwróciê uwagë na cztery parametry: oczywiôcie prëdkoôê pracy, moûliwoôê rozbudowy pamiëci Fast, moûliwoôê dalszej (poprzez kartë) rozbudowy komputera, oraz -- co jest szczególnie znaczâce np. przy ocenianiu Blizzardów -- obecnoôê ukîadu MMU i moûliwoôê tworzenia dziëki temu pamiëci wirtualnej. Biorâc pod uwagë niezbyt w sumie wielkâ róûnicë pomiëdzy szybkoôciami tych dwu rozszerzeï (mowa o Blizzardach), róûnica w cenie dotyczy wîaônie przede wszystkim tej moûliwoôci! Faktycznie jednak karty turbo Blizzard wyciskajâ maksimum z Amigi 1200, pozwalajâc dodatkowo na dalszâ jej rozbudowë. Omega 28 MHz to z kolei taïsza i doskonaîa alternatywa w stosunku do zwykîych kart rozszerzeï pamiëci. Nieznacznie tylko od nich droûsza, umoûliwia przyspieszenie Amigi 1200 niemal do poziomu Amigi 4000/030! Uwaûam jâ za najciekawszâ i najbardziej godnâ polecenia spoôród przedstawianych konstrukcji. Szkoda tylko, ûe nie da sië juû do niej nic wiëcej podîâczyê. Jako ostatnie pozostaje zwykîe rozszerzenie pamiëci. No cóû, tutaj kokosów nie ma sië co spodziewaê, ale i cena najniûsza. Warto teû przy tym zauwaûyê, ûe przedstawiane rozszerzenie Omega jest, o ile wiem, jedynym na rynku, pozwalajâcym na zainstalowanie 8 MB dodatkowej pamiëci Fast. Na marginesie: wszystkie przedstawiane urzâdzenia i komputery korzystajâ z tego samego rodzaju pamiëci: 72-pinowych, 32-bitowych ukîadów SIMM. Wszëdzie teû (poza Amigâ 4000/040, bo ona juû ma go w procesorze) moûna zainstalowaê koprocesor matematyczny o szybkoôci do 50 MHz. *) Do kart Blizzard dostëpny jest takûe SCSI-2 KIT montowany wewnâtrz obudowy Amigi 1200, w cenie 350 zî (3 500 000 starych zî; zawiera VAT). Nazwa urzâdzenia: rozszerzenie Omega RCA 120 Komputer: Amiga 1200 Cena zestawu: 250 zî (2 500 000 starych zî; zawiera VAT) Dystrybutor: Dietel, ul. Sternicza 113a, 01-350 Warszawa, tel. (02) 6652175, fax (022) 242886 Wykonanie: Obsîuga: Montaû: Instrukcja: Cena/jakoôê: Ogólnie: ------------- Nazwa urzâdzenia: karta turbo Omega TRA 120 Komputer: Amiga 1200 Cena zestawu: 380 zî (3 800 000 starych zî; zawiera VAT) Dystrybutor: Dietel, ul. Sternicza 113a, 01-350 Warszawa, tel. (02) 6652175, fax (022) 242886 Wykonanie: Obsîuga: Montaû: Instrukcja: Cena/jakoôê: Ogólnie: ---------------------------- Nazwa urzâdzenia: karta turbo Blizzard 1230-II/40 Komputer: Amiga 1200 Cena zestawu: 820 zî (8 200 000 starych zî; zawiera VAT) Dystrybutor: Dietel, ul. Sternicza 113a, 01-350 Warszawa, tel. (02) 6652175, fax (022) 242886 Wykonanie: Obsîuga: Montaû: Instrukcja: Cena/jakoôê: Ogólnie: -------------------------- Nazwa urzâdzenia: karta turbo Blizzard 1230-II/50 Komputer: Amiga 1200 Cena zestawu: 1 130 zî (11 300 000 starych zî; zawiera VAT) Dystrybutor: Dietel, ul. Sternicza 113a, 01-350 Warszawa, tel. (02) 6652175, fax (022) 242886 Wykonanie: Obsîuga: Montaû: Instrukcja: Cena/jakoôê: Ogólnie: