CD32 -- KOMPAKTOWE OKNO NA ÔWIAT Jak wiëkszoôê Czytelników wie, róûne modele Amigi moûna îâczyê w sieê. Czy zatem to samo moûna uczyniê z CD32 i, na przykîad, A500 czy A1200? Oczywiôcie, ûe tak. Jak to zrealizowaê i jakie daje to korzyôci, postaram sië opowiedzieê w tym tekôcie. Roman Sadowski Zazwyczaj do transmisji danych w prostych systemach sieciowych wykorzystywane sâ zîâcza serial lub parallel. Tu rodzi sië od razu pierwszy problem -- CD32 nie ma przecieû takich zîâczy. Na szczëôcie okazuje sië, ûe moûna w tym celu wykorzystaê zîâcze AUX, do którego normalnie przyîâcza sië klawiaturë. Wîaônie taki sposób podîâczenia wykorzystujâ dwa testowane przeze mnie urzâdzenia: Communicator firmy Eureka oraz interface komunikacyjny Sernet firmy Magurex. Zakres wykorzystania tego typu sieci sprowadza sië do uczynienia z CD32 czytnika kompaktów, z którego moûemy przesyîaê do drugiej Amigi (lub odwrotnie) interesujâce nas programy lub dane. Pochodne zastosowaï to uûycie CD32 w charakterze przeglâdarki AGA-owych obrazków, odpalanie na konsoli gier z A1200 (w bardzo ograniczonym zakresie) oraz traktowanie CD32 jako inteligentnego CD i sterowanie, na przykîad, odtwarzaniem muzyki lub filmów (MPEG) z poziomu drugiej Amigi. Ta ostatnia moûliwoôê wymaga jednak dodatkowego oprogramowania, a takûe w wypadku filmów na kompaktach -- moduîu FMV. Na pierwszy ogieï poszedî Communicator. Jest to niewâtpliwie najbardziej rozbudowany, ale jednoczeônie doôê kosztowy, system sieciujâcy, przeznaczony dla CD32. W skîad zestawu wchodzi: interfejs komunikacyjny (plus kabel), kompakt z oprogramowaniem oraz dwie dyskietki, zawierajâce kilka programów public domain wykorzystywanych do sieciowania od strony Amigi. Tu od razu naleûy sië wszystkim Czytelnikom informacja! Amiga musi byê wyposaûona co najmniej w 1 MB Chip RAM-u i Kickstart 2.0 lub wyûszy. Najlepiej jednak mieê 2 MB Chip RAM-u oraz 2 lub wiëcej Fast RAM-u. Na zewnâtrz Communicator przypomina pudeîko sporych rozmiarów (poîowa szerokoôci CD32) z kilkoma zîâczami: Midi In, Midi Out, Midi Thru, 2 gniazda klawiatury (typ od A4000 oraz od A2000) oraz oczywiôcie zîâcze, sîuûâce do poîâczenia z drugâ Amigâ (wyglâda jak wtyczka telefoniczna systemu Bella). Oprócz tego na przedniej ôciance znajdziemy kilka diod, informujâcych o stanie poîâczenia. Instalacja Communicatora jest bardzo prosta. Podîâczyê interfejs do zîâcza AUX w CD32, znajdujâcy sië w komplecie kabel do zîâcza serial w Amidze, a jego drugi koniec do "gniazda telefonicznego" w Communicatorze. Jedyna uwaga to nie uûywaê przy podîâczaniu zbyt duûej siîy, polegaê bardziej na wyczuciu, bo konstrukcja uûytych wtyczek jest doôê delikatna. Caîoôê oprogramowania potrzebnego dla CD32 moûna znaleúê na doîâczonym kompakcie, dla Amigi na dyskietkach. Omówië teraz w skrócie zawartoôê kompaktu, z którego bëdziemy korzystali, posîugujâc sië Communicatorem. Przede wszystkim znajdziemy tam peînâ wersjë Workbencha, program Communicator, PhotoLite, moduî do Scali, moduî do Mediapoint, Viewtek, Mainview oraz programy Sernet i Twin Express. Po wystartowaniu z kompaktu zgîasza sië menu ze wszystkimi wyûej wymienionymi programami. Po wybraniu jednej z pozycji CD32 resetuje sië i zaczyna îadowaê wskazany uprzednio program. Jeôli wczeôniej ustawiliômy opcjë Virtual CD, to po kaûdym zresetowaniu komputera zacznie sië automatycznie îadowaê ostatnio wybrany program. Moûna teû uruchomiê okreôlony program (bez wchodzenia do menu), trzymajâc przy bootowaniu komputera odpowiedni przycisk na joypadzie. Ten ostatni sposób wydatnie skraca czas caîej operacji. Zawartoôê kompaktu doîâczonego do Communicatora: Workbench -- ta pozycja nie wymaga chyba komentarzy. Communicator -- oryginalny program Eureki o prostych opcjach prezentacyjnych oraz komunikacyjnych. Za jego pomocâ moûna odtwarzaê pîyty audio, MPEG (jeôli mamy moduî FMV) oraz w ograniczonym zakresie komponowaê z nich wîasne prezentacje (ustawiaê czas odgrywania, dodawaê proste napisy oraz towarzyszâce im efekty specjalne). Oprócz tego program moûe sîuûyê jako przeglâdarka obrazków, zapisanych w róûnych formatach graficznych, jak równieû jako program komunikacyjny (prosty w obsîudze, ale doôê powolny). PhotoLite -- wykorzystaê go moûna do oglâdania dysków, zapisanych w formacie Kodak PhotoCD. Niestety, ostrzeûenie w instrukcji, ûe nie wszystkie kompakty w tym formacie dajâ sië odczytaê, sië sprawdziîo. Posiadany przeze mnie kompakt nie zostaî rozpoznany jako PhotoCD, mimo ûe u zaprzyjaúnionego pecetowca proces przebiegî bezboleônie. Skoïczyîo sië na obejrzeniu plików typu PCD, ale oczywiôcie jakoôê tak uzyskanej grafiki byîa znacznie gorsza niû oryginalnych obrazków PhotoCD. Moduî do Scali -- specjalny programik przeksztaîcajâcy CD32 w zewnëtrzny czytnik kompaktów, obsîugiwany z drugiej Amigi. Oczywiôcie, ûeby z niego skorzystaê, trzeba mieê samâ Scalë oraz odpowiedni moduî EX. CD32 moûe sîuûyê jako úródîo muzyki oraz wideo (filmy MPEG). Moduî do Mediapoint -- speînia te same funkcje co poprzedni, z tâ róûnicâ, ûe jest wykorzystywany razem z programem Mediapoint (wersja 1.2.8 albo wyûsza). Viewtek -- bardzo dobra "oglâdarka" obrazków (i niektórych animacji) zapisanych w róûnych formatach. Mainview -- speînia podobne funkcje co Viewtek, ale jest bardziej nakierowany na odtwarzanie animacji (nawet pecetowych FLI-ków, FLC itp.). Niestety, przy formatach z "niebieskiego brata" szybkoôê wyôwietlania poszczególnych klatek jest bardzo wolna (të wadë ma jednak wiëkszoôê oprogramów, sîuûâcych do tego celu). Sernet -- pakiet sieciowy îâczâcy normalnie dwie Amigi za poôrednictwem zîâcz serial (w naszym wypadku serial Amigi, a po stronie CD32 AUX). Stosunkowo prosty w obsîudze, gîównie ze wzglëdu na fakt, ûe przy jego uruchomieniu jest tworzone urzâdzenie Network:, które moûna traktowaê jak kaûdy inny "drive", czyli moûna go obsîugiwaê chociaûby z poziomu Directory Opusa czy innego tego typu programu. Wadâ takiego poîâczenia jest nie najwiëksza prëdkoôê. W praktyce stosujâc A1200 i CD32 uzyskiwaîem poîâczenia na 72 000 bodów (bauds), co jednak dawaîo ôredni czas transferu okoîo 5-6 KB/s, czyli wîaôciwie dwukrotnie mmiej niû przy uûyciu stacji dysków. Twin Express -- innego typu pakiet sieciowy wykorzystujâcy te same zîâcza co poprzedni, ale inny protokóî transmisji. W stosunku do Serneta jest mniej wygodny w obsîudze (obsîugiwany z poziomu Shella), ale za to moûna na nim uzyskaê duûo wiëkszâ prëdkoôc transmisji. Pierwsza z tych wad moûe sië okazaê iluzoryczna -- zestaw komend i skîadnia tego programu jest bardzo prosta, a poza tym w niektórych BBS-ach moûna znaleúê skrypty ARexxowe, umoûliwiajâce jego obsîugë spod Directory Opusa. Stosujâc ten sam zestaw -- A1200 i CD32, stabilne poîâczenia uzyskiwaîem przy 210 000 bodów, co daje prawie trzykrotny wzrost prëdkoôci w stosunku do Serneta. Przyjrzyjmy sië teraz bliûej drugiemu interfejsowi komunikacyjnemu, produkowanemu przez firmë Magurex. W zestawie tym znajdziemy przewód, zakoïczony z jednej strony wtyczkâ podîâczanâ do gniazda serial Amigi, a z drugiej zîâczem, które wkîadamy w port AUX. Oprócz tego znajdujâ sië w nim równieû dwie dyskietki z oprogramowaniem (gîównie Sernet, Twin Express i przeglâdarka PhotoCD, ale oprócz tego jeszcze kilka poûytecznych programików). Moûliwoôci podîâczenia klawiatury nie tracimy, ze wzglëdu na zastosowanie odpowiedniej przelotki. Jak widaê, do posîuûenia sië tym pakietem bëdziemy jeszcze potrzebowali odpowiedniego oprogramowania na kompakcie. Znaleúê je moûna na przykîad na kompaktach: Aminet (jest juû wersja z numerem 4) czy Network (w ofercie firmy). Moûna posîuûyê sië równieû krâûkiem, doîâczonym do Communicatora. Niewâtpliwâ zaletâ tego pakietu sâ mniejsze wymagania sprzëtowe -- wystarczy A500 z 1 MB RAM-u. Posîugiwanie sië oprogramowaniem sieciowym przebiega tak samo, jak w wypadku Communicatora. Ciekawostkâ jest za to umieszczenie w instrukcji kilku przykîadów na to, w jaki sposób uruchamiaê gry na CD32, znajdujâce sië na innej Amidze, a takûe informacji o wykorzystaniu Serneta w grach sieciowych. Mogë w peîni zaakceptowaê ten ostatni pomysî, natomiast kwestia uruchamiania gier AGA-owych na CD32 jest dyskusyjna. Posiadajâc tylko stacjë dysków, bëdziemy mogli uûywaê jedynie gier jednodyskowych, a takich na A1200 jest przecieû bardzo maîo. Jeôli mamy twardy dysk, nie jesteômy w lepszej sytuacji. Nie ogranicza nas wtedy liczba dyskietek, ale za to ze wzglëdu na maîâ szybkoôê transmisji nie wyobraûam sobie jakiejkolwiek sensownej zabawy z takim programem. Jeszcze jedna uwaga odnosi sië do instrukcji, w której znalazîem doôê skomplikowany sposób uruchamiania Serneta z zaîoûonego na CD32 RAD-u, który uznano za niezbëdny do korzystania z innego kompaktu niû ten, z którego wystartowaliômy CD32. Nie miaîem z tym problemów, bez kîopotu zmieniaîem "krâûki" podczas pracy i system przy tym nie przywiâzywaî sië do nazwy pierwszego kompaktu. Ta sama firma Magurex dostarczyîa równieû do testowania interfejs do podîâczania do CD32 klawiatury od PC. Jest to bardzo ciekawa propozycja, szczególnie ze wzglëdu na róûnice w cenach klawiatur od A4000 i PC. Kwestië emulacji klawiszy charakterystycznych dla Amigi rozwiâzano podobnie jak w wypadku moduîu SX-1, podkîadajâc je z kolei pod klawisze specyficzne na klawiaturze PC (np. Lewa Amiga -- [F11]). Podczas testu interfejs klawiatury spisywaî sië bez zarzutu. Czas na podsumowanie. Jak widaê, îâczenie CD32 z innymi Amigami jest stosunkowo proste. Nie czyni to wprawdzie, tak jak moduî SX-1, z konsoli peînowartoôciowego komputera, ale za to za znacznie mniejszâ cenë umoûliwia dostëp do bogatej biblioteki programów na kompaktach osobom, które wczeôniej nie miaîy takiego urzâdzenia. Jest to oczywiôcie gîówne, ale nie jedyne, zastosowanie opisywanych przez ze mnie pakietów sieciowych. Które z opiswanych rozwiâzaï bym wybraî? Odpowiedú jest trudna. Jeôli byîbym czîowiekiem wymagajâcym, chcâcym wykorzystywaê CD32 nie tylko do prostego przesyîania danych i cierpiâcym na nadmiar gotówki, to wybraîbym Communicatora. Jest to gotowy do pracy zestaw z wieloma ciekawymi programami, na dodatek wyposaûony w zîâcza MIDI. Jeôli jednak wiadomo, ûe bëdziesz uûywaî takiego zestawu wyîâcznie do ôciâgania programów z kompaktu na drugâ Amigë, a przy tym nie masz zbyt wiele pieniëdzy, to wystarczy Ci interfejs komunikacyjny firmy Magurex. Musisz jednak pamiëtaê, ûe najpierw trzeba postaraê sië o odpowiedni kompakt z oprogramowaniem. Za zaoszczëdzonâ kwotë moûesz sobie jeszcze dokupiê interfejs do pecetowej klawiatury. Nazwa urzâdzenia: Communicator Komputer: CD32 + druga Amiga ze zîâczem serial Cena zestawu: 378 zî (3 780 000 szî; zawiera VAT) Dystrybutor: Eureka, ul. Wojska Polskiego 13, 62-300 Wrzeônia, tel. (066) 362714. Wykonanie: 9/10 Obsîuga: 8/10 Montaû: 9/10 Instrukcja: 9/10 Cena/Jakoôê: 7/10 Ogólnie 8/10 Nazwa urzâdzenia: Interfejs komunikacyjny Sernet Komputer: CD32 + druga Amiga ze zîâczem serial Cena zestawu: 50 zî (500 000 szî) Dystrybutor: Magurex, 05-820 Piastów, ul. Mickiewicza 45, tel. (02) 7237505 Wykonanie 7/10 Obsîuga 7/10 Montaû 9/10 Instrukcja 8/10 Cena/Jakoôê 7/10 Ogólnie 7/10