---------------Uwaga!------------------------------------------

Fragmenty w >...< -- pismo wytīuszczone

Fragmenty w {...} -- kursywa

---------------------------------------------------------


AMOS -- SZYFROWANIE

<lead> Kiedyō bardzo mnie pociāgaīo wszystko, co byīo zwiāzane z
szyfrowaniem. Pozwoliīem wiėc sobie napisaź artykuī poōwiėcony
temu zagadnieniu. Nie bėdė tu przedstawiaī bardzo skomplikowanych
algorytmów, wykorzystywanych np. przez Pentagon do przesyīania
arcywaūnych wiadomoōci, lecz postaram siė pokazaź bardzo proste
triki, mogāce posīuūyź nam -- amatorom, do naszych amatorskich
zastosowaļ.

<a> Krzysztof Prusik

<txt> Podstawowā jednostkā informacji w komputerze jest bajt,
który moūe przyjmowaź wartoōci liczbowe od 0 do 255. Najmniejszā
jednostkā informacji jest bit, który moūe byź równy 0 albo 1.
Formacja oōmiu bitów, czyli oōmiocyfrowa liczba dwójkowa (np.
%00010111=23) tworzy jeden bajt. Kaūdej literze zapisanej w pliku
tekstowym (przechowujācym teksty ASCII) odpowiada numer z zakresu
od 0 do 255, który jest tak zwanym kodem ASCII. Inaczej: kaūda
litera przechowywana jest w jednym bajcie pamiėci.

<sr>Bajty

<txt> Najprostszym zakodowaniem informacji jest pomieszanie
kolejnoōci bajtów w pliku. Przykīady:

-- Odwrócenie kolejnoōci:

<l>Ala ma kota

<txt>otrzymamy:

<l>atok am alA


<txt>-- Zamiana pierwszego znaku z drugim, trzeciego z czwartym
itd. Przykīad:

<l>Ala ma kota

<txt>wynik:

<l>lA aamk toa


<txt>-- Kaūde cztery bajty zapisaź odwrotnie. Przykīad:

<l>Ala ma kota

<txt>powstanie zapis:

<l> alAk amota

<txt>(ostatniej grupki bajtów nie ruszamy).


-- Moūna takūe wymyōliź bardziej subtelne metody (np. pomieszanie
z poplātaniem).


-- Zastosowaź kodowanie kilkustopniowe (np. najpierw coō tam, a
póśniej coō tam). Jednak wtedy trzeba pamiėtaź o tym, ūe
odkodowujemy, zachowujāc odwrotnā kolejnoōź.


Oto program realizujācy zadanie pierwsze (niezbyt efektywny, ale
prosty):

<l>' Bajty (C) 1994 By Arni Fusik

'

'---------------------------- odczyt pliku

NAZWA$=Fsel$("*.TXT","","Wybierz plik do zaszyfrowania")

Open In 1,NAZWA$

Reserve As Work 99,Lof(1)

Close 1

Print "Odczyt pliku: ";NAZWA$

Bload NAZWA$,Start(99)

'---------------------------- (de)szyfrowanie

Print "Proces (de)szyfrowania"

For I=0 To Length(99)/2

   INDEKS1=Start(99)+I

   INDEKS2=Start(99)+Length(99)-I-1

   X=Peek(INDEKS1)

   Poke INDEKS1,Peek(INDEKS2)

   Poke INDEKS2,X

Next

'---------------------------- zapis pliku

Print "Zapis pliku: ";NAZWA$

Bsave NAZWA$,Start(99) To Start(99)+Length(99)

Print "Operacja zakoļczona"


<txt>Przy pierwszym wywoīaniu programu kodujemy plik, przy
nastėpnym -- rozkodowujemy.


<sr>Bity

<txt> Poprzedni program przestawiaī miejscami caīe bajty, a
przecieū podobne operacje moūemy równieū wykonywaź na
pojedynczych bitach.

Znakowi "H", odpowiada kod ASCII numer 72, czyli binarnie
%01001000. Na poszczególnych bitach liczby postaci dwójkowej
moūemy przeprowadzaź te same operacje, co na caīych bajtach. Oto
przykīad programu odwracajācego kolejnoōź cyfr liczby dwójkowej:

<l>' Odwrócenie_bitów (C) 1994 By Arni Fusik

'

Print

Repeat

   Input " Wprowadś liczbė (0..255): ";LICZBA

Until LICZBA>=0 and LICZBA<=255

Print

Print " Wartosc binarna:= ";Bin$(LICZBA,8)

For I=0 To 3

   X=Btst(I,LICZBA)

   If Btst(7-I,LICZBA)=True

      Bset I,LICZBA

   Else

      Bclr I,LICZBA

   End If

   If X=True

      Bset 7-I,LICZBA

   Else

      Bclr 7-I,LICZBA

   End If

Next

Print " Po odwróceniu  := ";Bin$(LICZBA,8)

Print " Dziesiėtnie    :=";LICZBA


<txt>Uruchom powyūszy program. Juū? No to wpisz liczbė 72. Na
ekranie powinny siė ukazaź komunikaty:

<l>Wprowadś liczbė (0..255): 72


Wartoōź binarna:= %01001000

Po odwróceniu  := %00010010

Dziesiėtnie    := 18


<txt>Oznaczajā one, ūe po zakodowaniu liczby 72 otrzymaliōmy 18.
Jak to siė staīo? Jestem chyba winny kilka sīów wyjaōnienia.
Otóū:

>Btst(I,LICZBA)< -- funkcja sprawdza, czy bit numer {I} (poczynajāc
od zera, liczāc od prawej do lewej) zmiennej {LICZBA} jest równy
jeden (wtedy wynik = >True<, prawda) czy 0 (>False<, faīsz).

>Bclr I,LICZBA< -- zeruje {I}-ty bit zmiennej {LICZBA}.

>Bset I,LICZBA< -- ustawia {I}-ty bit na 1.

>Bin$(LICZBA,8)< -- umoūliwia wydrukowanie zmiennej {LICZBA} w
postaci oōmiu bitów.

Czy teraz wszystko jasne? Jeūeli nie, to za pomocā kartki i
oīówka, bez uūycia komputera przeanalizuj dziaīanie programu
(zabaw siė w debugger).


<sr>Negacja

<txt> Prawdė mówiāc liczbė moūna zakodowaź o wiele proōciej,
wykorzystujāc do tego celu inne specjalistyczne rozkazy AMOS-a,
na przykīad negacjė:

<l>' Negacja (C) 1994 By Arni Fusik

'

Print

Repeat

   Input " Wprowadś liczbė (0..255): ";LICZBA

Until LICZBA>=0 and LICZBA<=255

Print

Print " Wartoōź binarna:=";Bin$(LICZBA,8)

Print " Po zanegowaniu :=";Bin$( Not(LICZBA),8)

Print " Dziesiėtnie    :=";Not(LICZBA)


<txt>Gwoli wyjaōnienia:

>Not(LICZBA)< -- funkcja neguje wszystkie bity zmiennej {LICZBA},
czyli zera zamienia na jedynki, a jedynki na zera.

Do tej pory operowaliōmy liczbami zapisanymi w jednym bajcie
pamiėci, czyli liczbami o dīugoōci oōmiu bitów. Podczas
normalnej pracy AMOS wykorzystuje zmienne czterobajtowe (32
bity). Tak naprawdė wiėc >Not< zanegowaī wszystkie 32 bity
zmiennej {LICZBA}. Jeūeli wiėc chcielibyōmy kodowaź teksty ASCII,
musielibyōmy sprawdzaź, czy liczba po zakodowaniu nie jest
mniejsza od 0 lub wiėksza niū 255, bo wtedy wystāpiīby bīād (z
wiadomych przyczyn). Ale czy to by siė nam opīacaīo?

AMOS udostėpnia innā ciekawā funkcjė, jakā jest >Bchg I,LICZBA<,
(neguje ona bit numer {I} zmiennej {LICZBA}). Oto program, który
koduje wprowadzony tekst, wykorzystujāc funkcjė >Bchg<:

<l>' Bchg (C) 1994 By Arni Fusik

'

Print

Input " Wprowadś tekst: ";TEKST$

For I=1 To Len(TEKST$)

   LICZBA=Asc(Mid$(TEKST$,I,1))

   Bchg 2,LICZBA

   Mid$(TEKST$,I,1)=Chr$(LICZBA)

Next

Print " po zakodowaniu: ";TEKST$


<txt>Krótki opis:

>Asc(Mid$(TEKST$,I,1))< -- podaje kod ASCII znaku numer {I}
zmiennej {TEKST$}.

>Mid$(TEKST$,I,1)=Chr$(LICZBA)< -- przypisuje znakowi numer {I}
zmiennej {TEKST} kod ASCII {LICZBA}.

Gdybyōmy na przykīad uruchomili program i wprowadzili tekst:

<l>Ala ma psa

<txt>to otrzymalibyōmy:

<l>Ehe$ie$twe

<txt>Chyba kaūdy widzi, ūe algorytm kodujācy jest bardzo prosty,
lecz efekt jego dziaīania zdumiewajācy.

Innymi ciekawymi i zarazem prostymi rozkazami sā:

>Rol.b N,LICZBA< -- powoduje rotacjė liczby o {N} bitów w lewo;

>Ror.b N,LICZBA< -- jak wyūej, ale w prawo.


<sr>Idziemy dalej...

<txt> Napiszmy troszkė bardziej skomplikowany program, który w
zaleūnoōci od opcji, jakā wybierze uūytkownik, bėdzie szyfrowaī
lub rozszyfrowywaī dane. Proces kodowania bėdzie trzystopniowy:

1.  Mieszanie kolejnoōci bajtów w pliku (pierwszy z drugim,
trzeci z czwartym itd.).

2. Negacja drugiego i piātego bitu co trzeciego bajtu.---------------------?------------

3. Rotacja wszystkich bajtów o jeden bit w lewo.

Proste? No to piszemy:



************* TUTAJ LISTING Z DRUGIEGO PLIKU ****************



Proponujė Ci, drogi Czytelniku, który dotarīeō do ostatniego
akapitu artykuīu poōwiėconego AMOS-owi, abyō w domu dopracowaī
powyūszy program. Oto moje propozycje zmian:

1.  Dorobiź obsīugė bīėdów (np. odczyt pliku o dīugoōci zero).

2.  Zlikwidowaź menu (program sam mógīby sprawdzaź, który plik
jest zaszyfrowany i wymaga odszyfrowania, a który wprost
przeciwnie).

3.  Zwiėkszyź efektywnoōź, szybkoōź algorytmu (de)szyfrujācego.

4.  Wprowadziź kodowanie na hasīo.