Aforyzm - słowo to pochodzi od greckiego aforismos. Oznacza tyle co definicja,
zwięzłe zdanie, myśl moralna, filozoficzna, twierdzenie naukowe,
sentencja, maksyma, paradoks.
Wśród prekursorów aforystyki jako samodzielnego gatunku literackiego wymienić możemy Erazma z Rotterdamu (1466-1536), Francisa Bacon (1561-1626), Michela Montaine'a (1532-1592) oraz Blaise Pascala (1623-1662). W swoich książkach za- wierali oni mnóstwo sentencji poetów i filozofów greckich. Od starożytnych Greków czerpali wzory ścisłego myślenia, precyzyjnego języka i stylu.
Aforyzmy czyli maksymalnie zwięzłe, najczęściej jednozdaniowe przemyślenia, sformułowania, dociekania. Sofokles (autor "Antygony", "Króla Edypa" i innych starożytnych dramatów) wyraził zadanie aforyzmów słowami "Mało słów, dużo treści". W XIX stuleciu Mark Twain powtórzył podobnie "Minimum dźwięku, maksimum sensu". Ich tematyka jest odwieczna, poruszająca sprawy aktualne nieustannie. Miłość, śmierć, przyjaźń, praca, szlachetność, zło, głupota, sztuka czy ból - nie ma tego ludzkiego o czym aforyzm by nie powiedział.
Wstęp zostawiwszy już ukończony mogę przystąpić do wpisania aforyzmów greckich (a jakże), które moja subiektywna ocena za szczególnie godne uwagi uznała. Wędrówkę po skarbnicy mądrości odbywać będziemy chronolo- gicznie, według okresu życia autorów aforyzmów.
HOMER (ok. 800-724 BC)
Gospodarność wychowuje szlachetne dzieci.
Staraj się być doskonały i lepszy od innych.
To okropne rzucać słowa na wiatr.
HEZJOD (790-730 BC)
Nie praca jest hańbą ale próżnowanie.
Na błędach człowiek uczy się rozumu.
Bezmyślny dzień to stracony dzień.
Co masz dziś zrobić nie odkładaj na jutro.
Próżniak zawsze z trudnościami walczy.
TALES (643-548 BC)
Najtrudniej poznać samego siebie.
Kropla drąży skałę.
PITTAKOS (640-569 BC)
Najlepszym nauczycielem jest czas.
Sposób wręczenia ma większą wartość od podarunku.
Trudno być dobrym człowiekiem.
SOLON (640-559 BC)
Ten może rządzić innymi, kto potrafi kierować sobą.
Bezczynność jest matką wszelkiego zła.
SAFONA (628-568 BC)
Złoto potrafi zbałamucić nawet uczciwego człowieka.
Przyjaźń jest subtelną rozkoszą szlachetnych dusz.
Dobrych ludzi nikt nie zapomina.
EZOP (625-560 BC)
Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie.
Duchowa doskonałość jest lepsza od fizycznej.
Zawsze istnieje człowiek bardziej cierpiący od ciebie.
Największy jest ból, gdy rany zadają najbliżsi.
Kto ma dużo wrogów w potrzebie nie znajdzie żadnego przyjaciela.
KLEOBULOS (600-530 BC)
Gdy jesteś szczęśliwy - nie bądź pyszny. Gdy jesteś biedny - nie upokarzaj się.
Bogactwa wielu nienawidziło, sławy - nikt.
PITAGORAS (569-470 BC)
Muzyka budzi w sercu pragnienie dobrych czynów.
Niełatwo jest iść przez życie kilkoma drogami równocześnie.
Natura wszędzie jest taka sama.
FOKILIDES (556-480 BC)
Nie wyciągaj wniosku nie wysłuchawszy obydwu stron.
Umiłowanie cnoty jest rzeczą skromną i godną podziwu.
SIMONIDES (556-468 BC)
Poezja to mówiące malarstwo, a malarstwo - milcząca poezja.
Z koniecznością nawet bogowie nie walczą.
Niezliczony jest ród głupców.
Nieunikniona śmierć jednako wisi nad wszystkimi.
HERAKLIT (544-464 BC)
Wiedza jest drugim słońcem dla tych, którzy ją posiadają.
Ta sama droga prowadzi pod górę i w dół.
Złymi świadkami są oczy i uszy ludzi, którzy mają dusze barbarzyńskie.
Choroba pozwala poznać słodycz zdrowia, zło-dobra, głód-sytości,
zmęczenie-wypoczynku.
Nie wystarczy dużo wiedzieć żeby być mądrym.
Wszystko płynie i niepodobna wejść dwukrotnie do tej samej rzeki.
Ukryte piękno jest lepsze od jawnego.
AJSCHYLOS (525-455 BC)
Prawdę trzeba wyrażać prostymi słowami.
Pouczać innych jest łatwiej niż siebie.
Ważniejsze jest nie zwycięstwo, lecz właściwe wykorzystanie zycięstwa.
PINDAR (528-442 BC)
Praca w młodości owocuje na starość.
Radości i smutki ludzkie mijają jak fale morza.
SOFOKLES (496-406 BC)
Nawet w zniewolonym ciele myśl jest wolna.
Twarde słowa ranią nawet wtedy, gdy są sprawiedliwe.
Żadne kłamstwo nie doczeka się starości.
Los wynosi i los w przepaść strąca szczęśliwego i nieszczęśnika.
Tylko szlachetne czyny są trwałe.
Cel zamierzony nie równa się celowi osiągniętemu.
Kto się spieszy, potyka się.
Zawsze czas zrehabilituje porządnego człowieka.
Człowiek na starość dziecinnieje.
EURYPIDES (480-406 BC)
Sukces jest wynikiem właściwej decyzji.
Nie należy przemilczać racji.
Kto unika miłości, jest chory.
Największą wadą ludzką jest gadulstwo.
Język prawdy jest z natury prosty.
Milcz, albo mów coś lepszego od milczenia.
Nie możesz być silniejszy od przeznaczenia.
TUKIDYDES (471-395 BC)
Podstawą szczęścia jest wolność, a wolności odwaga.
Głupi człowiek ma serce na języku, mądry język w sercu.
Narody tracąc pamięć tracą życie.
Żadna władza nie jest lubiana przez ludzi.
Wszystkie wydarzenia historyczne są wyłącznie wynikiem działania ludzi.
Lepiej eliminować przestępców niż współczuć ich ofiarom.
Ból oczyszcza duszę.
DEMOKRYT (470-361 BC)
Lepiej kontrolować swoje błędy niż cudze.
Zachcianki bez umiaru są oznaką dziecka, a nie dorosłego człowieka.
Podziwiać należy czyny a nie słowa.
Zazdrosny sobie samemu szkodzi.
Kto nikogo nie kocha, sam niczyjej nie zazna miłości.
Lepsza przyjaźń jednego człowieka rozumnego niż wszystkich głupców.
Nadzieje ludzi mądrych są pewniejsze niż bogactwo nieuków.
Książki są lekarstwem dla umysłu.
Nigdy niewolnik pieniądza nie będzie uczciwym człowiekiem.
Kto szuka dobra, z trudem je odnajduje, zło natomiast i bez szukania można
znaleźć.
Człowiekowi mądremu cała ziemia jest dostępna, gdyż ojczyzną szlachetnej
duszy jest cały świat.
Mądry jest nie ten, który martwi się z powodu niedostatku, lecz ten, który
cieszy się z tego, co ma.
Ciężko jest być zależnym od człowieka gorszego.
Zwierzę zna umiar swoich potrzeb, ale człowiek nie.
Szlachetny jest ten, kto nie tylko nie krzywdzi, ale i nie chce krzywdzić.
SOKRATES (439-399 BC)
Łatwiej utrzymać na języku rozżarzony węgiel niż słowo sekretne.
Odzywaj się tylko wtedy, gdy wiesz o co chodzi.
HIPOKRATES (460-370 BC)
Bezczynność i lenistwo prowadzą do zguby.
Życie krótkie, sztuka długotrwała, czas bezwzględny, doświadczenie zawodne,
ocena trudna.
Szlachetne cechy istnieją naprawdę u szlachetnych ludzi.
Jedzenie, picie, sen, miłość cielesna - wszystko z umiarem.
KSENOFONT (443-355 BC)
Tam gdzie ludzie przestrzegają prawa, państwa są silne i szczęśliwe.
Wolność jest równa wszystkim skarbom świata.
Miłość duchowa jest wyższa od miłości cielesnej.
ISOKRATES (436-338 BC)
Przeszłość jest nauką dla przyszłości.
Często język wyprzedza myśli.
Mądrość jest jedyną wartością, która nie dewaluuje się.
Złoto sprawdzamy w ogniu, przyjaźń w nieszczęściu.
Książki mędrców są pomnikami, nieuków - grobami.
Mętnej wody i głupca lepiej nie ruszać.
Bardziej strzeż się powierzonych tajemnic niż pieniędzy.
Sławy nie kupisz pieniędzmi.
Zające myśliwi łapią psami, a głupców pochwałami.
Czy weźmiesz ślepego przewodnika czy głupiego radcę - efekt ten sam.
PLATON (427-347 BC)
Najlepsze to życie, które łączy troskę z beztroską.
Największe zło to tolerować krzywdę.
Celem naszych czynów powinno być czynienie dobra.
Rzeczy się stają, idee istnieją.
Nie ma gorszego państwa od totalitarnego.
Najważniejszy w każdym działaniu jest początek.
Nic się nie dzieje przypadkowo, zawsze jest jakaś przyczna i konieczność.
ANTYFANES (405-333 BC)
Największa satysfakcja w życiu to świadomość, że się nikogo nie skrzywdziło.
Dla tego co nie krzywdzi zbędne prawodawstwo.
ARYSTOTELES (384-322 BC)
Prawdziwą sprawiedliwością jest przeżyć to, co się uczyniło innym.
Korzenie wychowania są gorzkie, ale owoce słodkie.
Z życia najlepiej odchodzić jak z uczty: ani spragniony, ani pijany.
Nie poznamy prawdy nie znając przyczyny.
Mądrość uzależniona jest od trzech rzeczy: osobowości, wiedzy, samokontroli.
Kto kocha mityjest w jakimś stopniu filozofem.
DEMOSTENES (384-322 BC)
Myśli powinny być lepsze od pragnień.
Najtrudniej jest zadowolić wszystkich.
TEOFRAST (370-287 BC)
Nie przystosowuje się rzeczywistości do praw, lecz prawa do rzeczywistości.
MENANDER (342-291 BC)
Nie chwal nigdy siebie.
Jakże piękny jest człowiek, jeśli jest człowiekiem.
Kto nie czyni zła, jest z natury bogiem.
Nie chwal się nigdy, gdy jesteś szczęśliwy.
TEOKRYT (315-250 BC)
Młodość mija jak sen.
Nie są godni miłości ci, którzy w niczym nie ryzykują.
PLUTARCH (40 BC-120 AD)
Nie ma groźniejszego potwora od człowieka.
Życie jest chwilą wieczności.
Ciało jest narzędziem duszy.
Władza absolutna jest matką niesprawiedliwości.
Oto od przedsokratyków doszliśmy już do lat wyznaczających naszą erę.
Na zegarze czasu mamy początek wieku XIX...
IOANNIS FILIMON (1798-1874)
Gdybyś znał cierpienia innych, łatwiej przecierpiałbyś swoje.
DIMITRIOS KAMBUROGLU (1852-1942)
Bardziej niebezpieczna jest iskra na starość niż pożar w młodości.
Wielu oskarża morze, choć wiatr zawinił.
KOSTIS PALAMAS (1859-1943)
Nie możesz iść do przodu patrząc w tył.
POLIVIOS DIMITRAKOPULOS (1864-1922)
Wspomnienia są podporą starości.
Człowiek jest: dla przeszłości-historykiem, dla przyszłości-poetą.
dla teraźniejszości-komediantem.
NIKOS KAZANTZAKIS ( 1883-1957)
Szlachetny człowiek wymaga od siebie, prostak od innych.
Okrutną zagadką jest życie.
Biada mężczyźnie, który mógł spać z kobietą, a nie uczynił tego.
Życie człowieka wiedzie raz górą, raz dołem, dlatego ludzie rozsądni
nakładają sobie hamulce.
Kto przyjmuje wolność z cudzych rąk, uzależnia się.
Spieszę się ukształtować moją duszę, zanim umrę.
Nawet Bóg nie oprze się pachnącej kobiecie wychodzącej z kąpieli.
GIORGOS SEFERIS (1900-1971)
Żałuję, że pozwoliłem szerokiej rzece przejść między palcami, a nie
spróbowałem kropli wody.
Czy mrok zapada, czy jaśnieje, jaśmin jest biały.
YANNIS RITSOS (UR. 1909)
Milczenie to najtrudniejsza i najdoskonalsza sztuka.
Każdy człowiek dąży sam do miłości, sławy, śmierci.
IASON EVANGELU (ur. 1926)
Nie bij laską, którą się podpierasz.
Konieczność rodzi wynalazek, wynalazek dwie konieczności.
Kto potyka się, niech nie będzie przeszkodą dla innych.
Zamiast błagać chmurę o deszcz, wykop studnię.
Życie jest rumakiem, który nie znosi tchórzliwego jeźdźca.
Wyjątek jest zawsze ciekawszy od zasady.
Z otwartej dłoni łatwo powstaje pięść.
Żeby ziarnko piasku stało się perłą, potrzebna jest odpowiednia muszla.
Rozum wznosi wokół siebie mury. Serce je burzy.
Teraz nieco greckich przysłów przedstawię:
Czyste niebo piorunów się nie boi.
Orzeł much nie łapie.
Dwie głowy nie mieszczą się w jednej czapce.
Kot lubi ryby, ale do wody skakać nie chce.
Głęboka rzeka nie huczy.
Gdy płonie dom sąsiada, pamiętaj, że twój też jest blisko.
Na cudzych plecach nawet sto batów nic nie znaczy.
Nawet dobra ziemia, gdy leży odłogiem, rodzi chwasty.
Syty głodnemu nie wierzy.
Wilk muchami się nie nasyci.
Od słowa do czynu wielka droga.
I co o tym sądzicie, o wy - śmiertelni? Niesamowita jest rzeczywiście "ilość" mądrości, jaką można ubrać w króciutką sentencję. Jeśli ta tematyka was zainteresuje, to nie widzę przeszkód, by znów zaczerpnąć z bogatego skarbca wiedzy uniwersalnej narodów, filozofów czy też ludzi pióra i przedstawić następną porcję aforyzmów. Ale wpierw wy zdanie swe przedstawić musicie.
Ktokolwiek wymyślił jezyk HTML to był to skończony idiota -(MR.II Bean)
by Elessar
